Szmańkowce: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Julo (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
51 999 edycji
Linia 26: Linia 26:


== Geografia ==
== Geografia ==
Miejscowość znajduje się na prawym brzegu rzeki {{link-interwiki|Q=4321729|Niczławka}} (prawy dopływ [[Niczława|Niczławy]], w dorzeczu [[Dniestr]]u). Jest oddalona 12 km od centrum rejonu i 2 km od najbliższej {{link-interwiki|Q=22058307|tekst=stacji kolejowej w Szmańkowczykach|Szmańkowczyki (stacja kolejowa)}}. Średnia wysokość wynosi 280 m n.p.m.<ref>[http://weather.in.ua/ua/ternopol'skaja/29085 Погода в с. Шманьківці (Тернопільська область, Чортківський район) — прогноз погоди в Україні] // weather.in.ua.</ref>, a powierzchnia 2,27 km².
Miejscowość znajduje się na prawym brzegu rzeki {{link-interwiki|Q=4321729|Niczławka}} (prawy dopływ [[Niczława|Niczławy]], w dorzeczu [[Dniestr]]u). Jest oddalona 12 km od centrum rejonu i 2 km od najbliższej {{link-interwiki|Q=22058307|tekst=stacji kolejowej w Szmańkowczykach|Szmańkowczyki (stacja kolejowa)}}. Średnia wysokość wynosi 280 m n.p.m.<ref name="weath" />, a powierzchnia 2,27 km².


W pobliżu wsi przepływa potok {{link-interwiki|Q=20091603|Samets}}, który wpada do Niczławy<ref name=Св№17>Максим Огородник, Тече Самець сивочолий крізь давні роки… // Свобода, № 17 (3.3.2017), (Нам пишуть).</ref>.
W pobliżu wsi przepływa potok {{link-interwiki|Q=20091603|Samets}}, który wpada do Niczławy<ref name="Св№17" />.

Wieś ma dziewięć ulic: Zelena, Iwana Franka, Korotka, Nowa, Sichowych Striltsiv, Stepana Czarnetskyego, Strilka, Strusivka, Tarasa Szewczenko<ref>Максим Огородник, Історична мандрівка вулицями Шманьківців // Свобода плюс Тернопільщина, № 31 (23.4.2021), s. 3, (Акценти).</ref>.

== Toponimia ==
Czołowy na Ukrainie specjalista onomastyki, doktor filologii, profesor Uniwersytetu Lwowskiego Mychajło Chudasz w swojej monografii „Pochodzenie ukraińskich karpackich i karpackich nazw osiedli (formacji antroponimicznych)” zauważył, że pierwotne znaczenie brzmiało „Szmajkowce”, czyli „rodzina lub poddani Szmajka”. Oznacza to, że oryginalna nazwa wsi brzmiała Szmajkowce, która później urosła do Szmankiwki w związku z rezonansem litery „y” na „n”. Bezpośrednim odpowiednikiem tego jest ukraiński odpowiednik nazwy „Szmajko”<ref>Wołodymyr Dobryański, Матеріали давньої історії Шманьковець та замку // Свобода плюс Тернопільщина, № 31 (23.4.2021), s. 3, (Акценти).</ref>.

Mykoła Crykun podaje<ref>Микола Крикун, Шманьківці (Szmankowce) // [https://shron3.chtyvo.org.ua/Krykun%20Mykola/Podilske%20voievodstvo%20u%20XV-XVIII%20stolittiakh%20Statti%20i%20materialy.pdf Подільське воєводство у XV—XVIII століттях: статті і матеріали], Львів, 2011, s. 198, ISBN 978-617-607-064-1.</ref> następujące warianty nazw wsi. Shmankivtsi, zapisane w porządku chronologicznym w odpowiednich źródłach:
* Szmankowce, s. - Kamieniec Ziemi Księga 1617, 1642;
* Szmankowce, s. - Rejestr podnoszenia 1629, 1650 1661, 1667;
* Szmankowce, s. - Rejestr Generalny 1662;
* Szmankowce, s. - Rejestr Komisarza 1678;
* Czerminkofce, s. - Boplana.


== Historia ==
== Historia ==
=== Czasy starożytne ===
=== Czasy starożytne ===
We wsi znaleziono zabytki kultury trypillijskiej (4–3 tys. p.n.e.), Noego (14–11 w. p.n.e.), kultury holigradskiej (11–7 w. p.n.e.) oraz kultury czerniachowskiej (2–5 w. p.n.e.). ne) i kultura Luki Raikowieckiej (7-10 wne)<ref>Wołodymyr Dobryański, Матеріали давньої історії Шманьковець та замку // Свобода плюс Тернопільщина, № 31 (23.4.2021), s. 3, (Акценти).</ref>, osady i cmentarzyska starożytności. Z okresem średniowiecza związane są znaleziska różnych ozdób z brązu i srebra: pierścionki, korale, naszyjniki, plakietki na tiary<ref>Володимир Петегирич, [http://www.inst-ukr.lviv.ua/files/24/013Petegyrych.pdf Про одне поховання Княжої Доби з Волині], 2011, 165—166 s.</ref>, pochodzące z XVI-XVII wieku, które były przechowywane w Muzeum Archeologicznym [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] w Krakowie do II wojny światowej<ref>Władysław Przybysławski, [https://pbc.rzeszow.pl/publication/2527 Repertoryum zabytków przedhistorycznych na obszarze szesnastu powiatów Galicyi Wschodniej], Lwów : drukarnia W. A. Szyjkowskiego, 1906, 23 s.</ref><ref>Bohdan Janusz, [https://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/8284?id=8284 Zabytki przedhistoryczne Galicji Wschodniej], Lwów, 1918, 101 s.</ref>.
We wsi znaleziono zabytki [[Kultura trypolska|kultury trypolskiej]] (4–3 tys. p.n.e.), [[Kultura Noua|Noua]] (14–11 w. p.n.e.), [[Kultura holihradzka|holihradzkiej]] (11–7 w. p.n.e.) oraz [[Kultura czerniachowska|czerniachowskiej]] (2–5 w. p.n.e.) i kultury Łuki Rajkowieckiej (7-10 w n.e.)<ref name="Св№31" />, osady i cmentarzyska starożytności. Z okresem średniowiecza związane są znaleziska różnych ozdób z brązu i srebra: pierścionki, korale, naszyjniki, plakietki na tiary<ref name="ВП" />, pochodzące z XVI-XVII wieku, które były przechowywane w Muzeum Archeologicznym [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] w Krakowie do II wojny światowej<ref name="WP" /><ref name="BJ" />.


=== Średniowiecze, czasy nowożytne ===
=== Średniowiecze, czasy nowożytne ===
Zgodnie z ustawą z 16 lipca 1449 r., zarejestrowaną w [[Trembowla|Trembowli]], Zimgund Kerdei otrzymał wspomnianą wieś<ref name="Akta" />. W 1469 r. nastąpiła rewizja aktów posiadania majątku w Rusi Kijowskiej<ref name="AJ" />.
Zgodnie z ustawą z 16 lipca 1449 r., zarejestrowaną w [[Trembowla|Trembowli]], Zimgund Kerdei otrzymał wspomnianą wieś<ref name="Akta" />. W 1469 r. nastąpiła rewizja aktów posiadania majątku w Rusi Kijowskiej<ref name="AJ" />.


Według rejestru poborowego z lat 1563-1564 w Szmańkowcach była zarejestrowana cerkiew, której właścicielem był Liantskoroński<ref name="ВМ" />.
Według rejestru poborowego z lat 1563–1564 w Szmańkowcach była zarejestrowana cerkiew, której właścicielem był Liantskoroński<ref name="ВМ" />.


29 września 1485 r. król Polski [[Kazimierz IV Jagiellończyk]] i wielki książę litewski wydał akt potwierdzający sprzedaż przez Jana Fryderyka z Pleszewicza braciom Buchackim połowy wsi Szmańkowce w powiecie Skal nad Sarnek za 200 hrywien i dwa konie o wartości 50 hrywien<ref>AGAD.&nbsp;— MK.&nbsp;— Sygn.14.&nbsp;— f. 169—170.</ref><ref>''Михайло Грушевський'', Матеріали до історії суспільно-політичних відносин в Західній Україні // Записки наукового товариства ім. Шевченка, Т. 63, Кн. 1, s. 62—63.</ref><ref>Микола Крикун, Повітовий устрій Подільського воєводства XV—XVI ст., 166 s.</ref>; osadę nabyli potentaci bracia Buczacz herbu Abdank<ref>''Михайло Грушевський'', [http://chtyvo.org.ua/authors/Hrushevskyi/Materialy_do_istorii_suspilno-politychnykh_i_ekonomichnykh_vidnosyn_zakhidnoi_Ukrainy/ Матеріали до історії суспільно-політичних і економічних відносин Західньої України]. Серія перша (ч. 1-80) (1361—1530), s. 62—63.</ref>.
29 września 1485 r. król Polski [[Kazimierz IV Jagiellończyk]] i wielki książę litewski wydał akt potwierdzający sprzedaż przez Jana Fryderyka z Pleszewicza braciom Buchackim połowy wsi Szmańkowce w powiecie Skal nad Sarnek za 200 hrywien i dwa konie o wartości 50 hrywien<ref name="AGAD" /><ref name="МГ1" /><ref name="МК" />; osadę nabyli potentaci bracia Buczacz herbu Abdank<ref name="МГ2" />.

W 1609 r. rosyjski wojewoda Stanisław Golski podarował Marcinowi Makoweckiemu filwark w Szmańkowcach, mniejszych połówkach, które Makovetsky miał przez całe życie bezpośrednio od Mykoły Buczackiego<ref name="ЛНБ">ЛННБ ім. В. Стефаника. Відділ рукописів, ф. 141, оп. 1, спр. 2301, арк. 8 зв.</ref>.

22 lutego 1610 r. rosyjski wojewoda i starosta magnacki Stanisław Golski na zaproszenie mnichów dominikańskich ze Szmańkowec ufundował w Czortkowie<ref>Петро Федоришин, Світло і тіні чортківських замків (Сторінками історії міста (XI-XVIII ст.) Книга перша, Тернопіль : Терно-граф, 2019, s. 673, ISBN 978-966-457-355-6.</ref> klasztor dominikanów z kościołem pw. Najświętszej Marii Panny i św. Stanisława. Klasztor przydziela większość z nich we wsi Szmańkowce ze stawkami: pierwszy - Mlynsky, drugi - na dworze, trzeci - Kamień, czwarty - Matseyevsky, piąty - Demyanovsky. Stanisław Liantskoronski z Brzeża oraz Jan i Mykoła Potoccy z Potoku również przekazują klasztorowi swoje jednostki we wsi<ref>S. Barącz, [https://polona.pl/item/rys-dziejow-zakonu-kaznodziejskiego-w-polsce-t-2,NTgzNjM1/209/#info:metadata Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce], Lwów, 1861, T. II, s. 413—414.</ref>. 3 lutego 1622 r. dominikanie otrzymali w darze od Jana i Mikołaja Potockich kolejny kawałek ziemi szmankowskiej<ref>Петро Федоришин, Світло і тіні чортківських замків (Сторінками історії міста (XI-XVIII ст.) Книга перша, Тернопіль : Терно-граф, 2019, s. 676, ISBN 978-966-457-355-6.</ref>.

W 1623 r. Zofia z Brzeża, żona Mikołaja Churyla z Horai, siostra i dziedziczka wojewody podolskiego Stanisława Liantskorońskiego, scedowała swoje rodowe dobra wsi Szmankowce, mniejsze i większe oraz Szwajkowce Pawłowi Kelpinskiemu i jego spadkobiercom<ref name="ЛНБ"/>.


6 lutego 1624 roku wojsko kwarciane pod dowództwem hetmana [[Stanisław Koniecpolski|Koniecpolskiego]] rozbiły siły tatarskie w bitwie pod Szmańkowcami, niszcząc kosz tatarski i powstrzymując najazd pierwszy raz od wielu lat<ref name="LP" />. 26 listopada 1624 dominikanie z [[Czortków]]a wraz z Pawłem Kełpińskim, sąsiadem wsi Szmankowce, postanowili wybudować tu [[Zamek w Szmankowcach|zamek]] do obrony przed [[Tatarzy|Tatarami]]<ref name="SB" />.
6 lutego 1624 roku wojsko kwarciane pod dowództwem hetmana [[Stanisław Koniecpolski|Koniecpolskiego]] rozbiły siły tatarskie w bitwie pod Szmańkowcami, niszcząc kosz tatarski i powstrzymując najazd pierwszy raz od wielu lat<ref name="LP" />. 26 listopada 1624 dominikanie z [[Czortków]]a wraz z Pawłem Kełpińskim, sąsiadem wsi Szmankowce, postanowili wybudować tu [[Zamek w Szmankowcach|zamek]] do obrony przed [[Tatarzy|Tatarami]]<ref name="SB" />.


Na wysokiej (40-metrowej) wieży czortkowskiej cerkwi archeolog i badacz fortyfikacji i antyków Wołodymyr Dobryański odkrył detonator pocisku odłamkowego. Domniemana trajektoria jego lotu pozwoliła ustalić, że podczas ofensywy czortkowskiej (7–28 czerwca 1919 r.) w lasach na zachód od wsi stacjonowały pułki (64 armaty) pod dowództwem [[ataman]]a Cyryla Karasa<ref name="WD" />.
W 1627 r. Paweł Kelpinsky przekazał swoje majątki łowcy Łukowa Marcinowi Makoweckiemu<ref name="ЛНБ"/>. W 1644 r. Gabriel Kelpinsky, syn Marcina, scedował swoje majątki Szmankowce, położone w powiecie kamienieckim w woj. spadkobiercy procesy z jego strony są zwalniane, a akt darowizny potwierdzany jest ślubowaniem<ref>ЛННБ ім. В. Стефаника. Відділ рукописів, ф. 141, оп. 1, спр. 2301, арк. 63.</ref>. W 1653 r. Wacław Kelpinsky, syn Stanisława i brat Jana Kelpińskiego, jego majątki we wsi Szmankowce oraz inne nieruchomości i ruchomości, które odziedziczył po ojcu i matce oraz po bracie, zostały scedowane na jego kuzynów Adama i Felicjana Kelpinsky'ego. Roszczenia o te majątki są odrzucane, a akt darowizny potwierdzany przysięgą<ref>ЛННБ ім. В. Стефаника. Відділ рукописів, ф. 141, оп. 1, спр. 2301, арк. 71.</ref>. W 1661 r. Adam, syn Gabriela Kelpińskiego, spisał swoje majątki Szmankowce i Szmankowki, które pozostały po pośmiertnej śmierci jego ojca Pawła Kelpińskiego, Gabrielowi Silnickiemu w Silnicach, łowcy lwowskiemu, kapralowi, koronerowi króla [4] Stanisław Pokotowski i Król Polski<ref>ЛННБ ім. В. Стефаника. Відділ рукописів, ф. 141, оп. 1, спр. 2301, арк. 71 зв.</ref>.

26 lipca 1671 [[Ulrich von Werdum]] nazwał wieś Czernihów; będąc tutaj z konwojem wojskowym, zanotował w swoim dzienniku, że „ta wieś miała zamek, który kilka dni temu, po długiej obronie, Tatarzy szturmowali i wymordowali wszystkich ludzi, nie oszczędzając kobiet i dzieci. Mieszkańcy Verdum widzieli ciała zabitych, których jeszcze nie pochowano.”<ref>К. Liske, Cudzoziemcy w Polsce: L. Naker, U. Werdum, J. Bernoulli, J. E. Biester, J. J. Kausch, Lwów, 1876, s. 137.</ref>.

⚫
Na wysokiej (40-metrowej) wieży czortkowskiej cerkwi archeolog i badacz fortyfikacji i antyków Wołodymyr Dobryański odkrył detonator pocisku odłamkowego. Domniemana trajektoria jego lotu pozwoliła ustalić, że podczas ofensywy czortkowskiej (7–28 czerwca 1919 r.) w lasach na zachód od wsi stacjonowały pułki (64 armaty) pod dowództwem [[ataman]]a Cyryla Karasa<ref name="WD">Wołodymyr Dobryański, [https://uk.wikisource.org/wiki/«Чортківська%20офензива»%20та%20домініканський%20костел%20святого%20Станіслава%20у%20Чорткові:%20дослідження%20свідчень%20100-річної%20давнини «Чортківська офензива» та домініканський костел святого Станіслава у Чорткові: дослідження свідчень 100-річної давнини], Бережани та Бережанщина в період «Чортківської офензиви»: події, особистості, пам’ять.&nbsp; Brzeżany, 2019; s. 39—48</ref>.


=== XX wiek ===
=== XX wiek ===
Linia 80: Linia 58:
* Kościół pw. św. Kosmy i Damiana (1895; ZKP; murowany),
* Kościół pw. św. Kosmy i Damiana (1895; ZKP; murowany),
* Kościół pw. św. Kosmy i Damiana (2001; UGCC; murowany),
* Kościół pw. św. Kosmy i Damiana (2001; UGCC; murowany),
* [[Kościół św. Marii Magdaleny w Szmańkowcach|Kościół katolicki pw. św. Marii Magdaleny]] (1912, murowany, odrestaurowany 1986)<ref>Максим Огородник, Історія костелу в Шманьківцях // Чортківський Вісник, № 44 (17.11.2017), s. 5.</ref>.
* [[Kościół św. Marii Magdaleny w Szmańkowcach|Kościół katolicki pw. św. Marii Magdaleny]] (1912, murowany, odrestaurowany 1986)<ref name="name=МО17" />.


;Kaplicе
; Kaplicе
* [[Kaplica św. Mikołaja w Szmańkowcach|św. Mikołaja]] (1869),
* [[Kaplica św. Mikołaja w Szmańkowcach|św. Mikołaja]] (1869),
* cmentarna (1890, odrestaurowana 2016)<ref name="МО18" />,
⚫
* cmentarna (1890, odrestaurowana 2016)<ref>Максим Огородник, Каплиця, яка зведена... ще два століття тому // Чортківський Вісник, № 9 (23.3.2018), s. 3, (З історії святинь).</ref>,
* Matka Boża (1990),
* Matka Boża (1990),
* z okazji ogłoszenia Niepodległości Ukrainy (1992)<ref>Максим Огородник, Каплиця Пресвятої Богородиці: ровесниця незалежності України // Голос народу, № 29 (22.7.2016), s. 7.</ref>.
* z okazji ogłoszenia Niepodległości Ukrainy (1992)<ref name="МО16" />.


== Zabytki ==
== Zabytki ==
* We wschodniej części wsi znajdują się słabo widoczne ziemne pozostałości {{link-interwiki|Q=25442113|Zamek w Szmańkowcach|tekst=fortyfikacji obronnej z XVII wieku}}.
* We wschodniej części wsi znajdują się słabo widoczne ziemne pozostałości {{link-interwiki|Q=25442113|Zamek w Szmańkowcach|tekst=fortyfikacji obronnej z XVII wieku}}.


== Ludzie związani z Szmańkowcami ==
== Ludzie związani ze Szmańkowcami ==
=== Urodził się ===
=== Urodził się ===
* Ilarion Hrabowycz<ref name="u1" group="uwaga" /> (ur. 18 czerwca 1856 w Szmańkowcach, zm. 24 lipca 1903 we Lwowie) – ukraiński poeta, pisarz<ref name="irp" />, nauczyciel (m.in. w [[gimnazjum im. Wołodymyra Hnatiuka w Buczaczu|c.-k. gimnazjach w Buczaczu]]<ref name="Sz1885" />, [[I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Samborze|gimnazjum w Samborze]]<ref name="pbc2117" />, II z niemieckim językiem wykładowym we Lwowie<ref name="pbc5069" />)
* Ilarion Hrabowycz<ref name="u1" group="uwaga" /> (ur. 18 czerwca 1856 w Szmańkowcach, zm. 24 lipca 1903 we Lwowie) – ukraiński poeta, pisarz<ref name="irp" />, nauczyciel (m.in. w [[gimnazjum im. Wołodymyra Hnatiuka w Buczaczu|c.-k. gimnazjach w Buczaczu]]<ref name="Sz1885" />, [[I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Samborze|gimnazjum w Samborze]]<ref name="pbc2117" />, II z niemieckim językiem wykładowym we Lwowie<ref name="pbc5069" />)
* [[Stepan Czarnecki]] (ur. 21 stycznia 1881 w Szmańkowcach, zm. 2 października 1944 we Lwowie) – ukraiński poeta, tłumacz, dziennikarz, publicysta, krytyk teatralny i muzyczny, aktor, reżyser, osoba publiczna<ref name="Еу" />.
* [[Stepan Czarnecki]] (ur. 21 stycznia 1881 w Szmańkowcach, zm. 2 października 1944 we Lwowie) – ukraiński poeta, tłumacz, dziennikarz, publicysta, krytyk teatralny i muzyczny, aktor, reżyser, osoba publiczna<ref name="Еу" />.


=== Mieszkali ===
=== Mieszkali ===
Linia 106: Linia 84:
== Przypisy ==
== Przypisy ==
<references responsive>
<references responsive>
<ref name="AGAD">AGAD.&nbsp; – MK.&nbsp; – Sygn. 14.&nbsp; – f. 169–170.</ref>
<ref name="AJ">''A. Jabłonowski'' Źródła dziejowe. T. 18, cz. 1. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7, cz. 1. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona&nbsp; Warszawa, 1902.&nbsp; s. 53.</ref>
<ref name="AJ">''A. Jabłonowski'' Źródła dziejowe. T. 18, cz. 1. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7, cz. 1. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona&nbsp; Warszawa, 1902.&nbsp; s. 53.</ref>
<ref name="Akta">[http://polona.pl/item/665606/119/ Akta grodzkie i ziemskie], T.&nbsp;XII, №&nbsp;2528, s.&nbsp;218.</ref>
<ref name="Akta">[http://polona.pl/item/665606/119/ Akta grodzkie i ziemskie], T.&nbsp;XII, №&nbsp;2528, s.&nbsp;218.</ref>
<ref name="BJ">Bohdan Janusz, [https://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/8284?id=8284 Zabytki przedhistoryczne Galicji Wschodniej], Lwów, 1918, 101 s.</ref>
<ref name="GR">Grzegorz Rąkowski, ''Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej; Podole'', s. 187.</ref>
<ref name="GR">Grzegorz Rąkowski, ''Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej; Podole'', s. 187.</ref>
<ref name="irp">[http://irp.te.ua/grabovy-ch-ilarion-my-hajlovy-ch/ Грабович Іларіон Михайлович] {{lang|uk}}.</ref>
<ref name="irp">[http://irp.te.ua/grabovy-ch-ilarion-my-hajlovy-ch/ Грабович Іларіон Михайлович] {{lang|uk}}.</ref>
⚫
<ref name="LP">{{cytuj |autor = Leszek Podhorodecki |tytuł = Stanisław Koniecpolski ok. 1592-1646 |data = 1978 |s = 117-120}}</ref>
<ref name="JP">{{cytuj |autor = Janusz Stankiewicz |tytuł = Ludobójstwo ludności polskiej na Kresach |data dostępu = 2017-11-17 |opublikowany = www.stankiewicze.com |url = http://www.stankiewicze.com/ludobojstwo/1944_6.html}}</ref>
<ref name="JP">{{cytuj |autor = Janusz Stankiewicz |tytuł = Ludobójstwo ludności polskiej na Kresach |data dostępu = 2017-11-17 |opublikowany = www.stankiewicze.com |url = http://www.stankiewicze.com/ludobojstwo/1944_6.html}}</ref>
⚫
<ref name="LP">{{cytuj |autor = Leszek Podhorodecki |tytuł = Stanisław Koniecpolski ok. 1592-1646 |data = 1978 |s = 117–120}}</ref>
<ref name="name=МО17">Максим Огородник, Історія костелу в Шманьківцях, Чортківський Вісник, № 44 (17.11.2017), s. 5.</ref>
<ref name="pbc11804">''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/11804?tab=1 Ruch służbowy].'' „[[Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego]]”. 11, s. 599, 1934, R. XXXVIII.</ref>
<ref name="pbc11804">''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/11804?tab=1 Ruch służbowy].'' „[[Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego]]”. 11, s. 599, 1934, R. XXXVIII.</ref>
<ref name="pbc2117">Wzmiankowany jako ''Hilaryon Grabowicz''; zob.: ''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=2117 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Samborze za rok szkolny 1888].'' Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1888, s. 18; ''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=2117 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. wyższego gimnazyum w Samborze za rok szkolny 1890].'' Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1890, s. 38; ''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=2117 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1894].'' Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1894, s. 47; ''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=2117 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1898].'' Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1898, s. 3–4.</ref>
<ref name="pbc2117">Wzmiankowany jako ''Hilaryon Grabowicz''; zob.: ''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=2117 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Samborze za rok szkolny 1888].'' Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1888, s. 18; ''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=2117 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. wyższego gimnazyum w Samborze za rok szkolny 1890].'' Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1890, s. 38; ''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=2117 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1894].'' Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1894, s. 47; ''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=2117 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1898].'' Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1898, s. 3–4.</ref>
<ref name="pbc5069">''[http://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5069 Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1898]''. Lemberg, 1898, s. 44–45. {{lang|de}}.</ref>
<ref name="pbc5069">''[http://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5069 Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1898]''. Lemberg, 1898, s. 44–45. {{lang|de}}.</ref>
<ref name="SB">{{cytuj książkę | nazwisko =Barącz| imię =Sadok | autor link = Polona| tytuł =Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce | url =https://polona.pl/item/rys-dziejow-zakonu-kaznodziejskiego-w-polsce-t-2,NTgzNjM1/210/#info:metadata | inni = | wydanie = | wydawca = | miejsce = | data =1861 | rok = | miesiąc = | strony =414-415 | rozdział = | adres rozdziału = | nazwisko r = | imię r = | autor r link = | tom =2 | tytuł tomu = | część = | tytuł części = | seria = | id = | isbn = | oclc = | lccn = | doi = | cytat = | język =pl | data dostępu = 2022-05-04 | odn =tak }}</ref>
<ref name="SB">{{cytuj książkę |nazwisko = Barącz |imię = Sadok |autor link = Polona |tytuł = Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce |url = https://polona.pl/item/rys-dziejow-zakonu-kaznodziejskiego-w-polsce-t-2,NTgzNjM1/210/#info:metadata |wydanie = |wydawca = |miejsce = |data = 1861 |rok = |strony = 414–415 |tom = 2 |isbn = |język = pl |data dostępu = 2022-05-04 |odn = tak}}</ref>
<ref name="Sz1885">Wzmiankowany jako ''Hilarjon Grabowicz''; zob.: ''[http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm_1885.pdf Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1885].'' Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1885, s. 353; ''[http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm_1886.pdf Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1886].'' Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1886, s. 353.</ref>
<ref name="Sz1885">Wzmiankowany jako ''Hilarjon Grabowicz''; zob.: ''[http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm_1885.pdf Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1885].'' Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1885, s. 353; ''[http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm_1886.pdf Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1886].'' Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1886, s. 353.</ref>
⚫
<ref name="WD">Wołodymyr Dobryański, [https://uk.wikisource.org/wiki/«Чортківська%20офензива»%20та%20домініканський%20костел%20святого%20Станіслава%20у%20Чорткові:%20дослідження%20свідчень%20100-річної%20давнини «Чортківська офензива» та домініканський костел святого Станіслава у Чорткові: дослідження свідчень 100-річної давнини], Бережани та Бережанщина в період «Чортківської офензиви»: події, особистості, пам’ять.&nbsp; Brzeżany, 2019; s. 39–48.</ref>
<ref name="weath">[http://weather.in.ua/ua/ternopol'skaja/29085 Погода в с. Шманьківці (Тернопільська область, Чортківський район) – прогноз погоди в Україні] // weather.in.ua.</ref>
<ref name="WP">Władysław Przybysławski, [https://pbc.rzeszow.pl/publication/2527 Repertoryum zabytków przedhistorycznych na obszarze szesnastu powiatów Galicyi Wschodniej], Lwów: drukarnia W. A. Szyjkowskiego, 1906, 23 s.</ref>
<ref name="ВМ">''Віталій Михайловський'', [http://dspace.nbuv.gov.ua/bitstream/handle/123456789/106340/10-Mykhailovskyi.pdf?sequence=1 Православні парафії Подільського воєводства за матеріалами поборових реєстрів 1560-их років] // Український історичний журнал, № 6 (2012), s. 139.</ref>
<ref name="ВМ">''Віталій Михайловський'', [http://dspace.nbuv.gov.ua/bitstream/handle/123456789/106340/10-Mykhailovskyi.pdf?sequence=1 Православні парафії Подільського воєводства за матеріалами поборових реєстрів 1560-их років] // Український історичний журнал, № 6 (2012), s. 139.</ref>
<ref name="ВП">Володимир Петегирич, [http://www.inst-ukr.lviv.ua/files/24/013Petegyrych.pdf Про одне поховання Княжої Доби з Волині], 2011, 165–166 s.</ref>
<ref name="Еу">Енциклопедія українознавства: Część słownikowa [w 11 t.], Towarzystwo Naukowe Szewczenki; wyd. prof. dr Władimir Kubijowycz. Paryż – Nowy Jork. Młode życie, 1955-1995.</ref>
<ref name="Еу">Енциклопедія українознавства: Część słownikowa [w 11 t.], Towarzystwo Naukowe Szewczenki; wyd. prof. dr Władimir Kubijowycz. Paryż – Nowy Jork. Młode życie, 1955-1995.</ref>
<ref name="МГ1">''Михайло Грушевський'', Матеріали до історії суспільно-політичних відносин в Західній Україні // Записки наукового товариства ім. Шевченка, Т. 63, Кн. 1, s. 62–63.</ref>
<ref name="МГ2">''Михайло Грушевський'', [http://chtyvo.org.ua/authors/Hrushevskyi/Materialy_do_istorii_suspilno-politychnykh_i_ekonomichnykh_vidnosyn_zakhidnoi_Ukrainy/ Матеріали до історії суспільно-політичних і економічних відносин Західньої України]. Серія перша (ч. 1-80) (1361–1530), s. 62–63.</ref>
<ref name="МК">Микола Крикун, Повітовий устрій Подільського воєводства XV – XVI ст., 166 s.</ref>
<ref name="МО16">Максим Огородник, Каплиця Пресвятої Богородиці: ровесниця незалежності України // Голос народу, № 29 (22.7.2016), s. 7.</ref>
⚫
<ref name="МО18">Максим Огородник, Каплиця, яка зведена... ще два століття тому // Чортківський Вісник, № 9 (23.3.2018), s. 3 (З історії святинь).</ref>
<ref name="Св№17">Максим Огородник, Тече Самець сивочолий крізь давні роки… // Свобода, № 17 (3.3.2017), (Нам пишуть).</ref>
<ref name="Св№31">Wołodymyr Dobryański, Матеріали давньої історії Шманьковець та замку // Свобода плюс Тернопільщина, № 31 (23.4.2021), s. 3 (Акценти).</ref>
</references>
</references>


== Źródła ==
== Źródła ==
* ''[[Adam Boniecki (heraldyk)|Adam Boniecki]]'', [https://polona.pl/item/10355921/337/ Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich], Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), Warszawa 1909, cz.&nbsp;1, T.&nbsp;13, s.&nbsp;331—349.
* ''[[Adam Boniecki (heraldyk)|Adam Boniecki]]'', [https://polona.pl/item/10355921/337/ Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich], Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów)<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (NIESPAROWANE NAWIASY OKRĄGŁE) -->, Warszawa 1909, cz.&nbsp;1, T.&nbsp;13, s.&nbsp;331–349.
* ''Петро Гуцал., Віктор Уніят'', Шманьківці, Тернопільський енциклопедичний словник [w 4 t.], praca zbiorowa: red. Г. Яворський i in., Kombinat wydawniczo-poligraficzny «Збруч», [[Tarnopol]] 2008, T. 3: П—Я, ISBN 978-966-528-279-2, s. 645.
* ''Петро Гуцал., Віктор Уніят'', Шманьківці, Тернопільський енциклопедичний словник [w 4 t.], praca zbiorowa: red. Г. Яворський i in., Kombinat wydawniczo-poligraficzny «Збруч», [[Tarnopol]] 2008, T. 3: П – Я, ISBN 978-966-528-279-2, s. 645.
* ''Богдан Мельничук., Віктор Уніят., Мар'ян Федечко'', Шманьківці, Тернопільщина. Історія міст і сіл [w 3 t.], ТзОВ «Терно-граф», Tarnopol 2014, T. 3: М — Ш, ISBN 978-966-457-246-7, s. 521–522.
* ''Богдан Мельничук., Віктор Уніят., Мар'ян Федечко'', Шманьківці, Тернопільщина. Історія міст і сіл [w 3 t.], ТзОВ «Терно-граф», Tarnopol 2014, T. 3: М – Ш, ISBN 978-966-457-246-7, s. 521–522.
* Шманьківці. Чортківська округа. Історично-мемуарний збірник, praca zbiorowa: red. О. Соневицької i in., НТШ, Український архів, Paryż-Sydney-Toronto, 1974, Т. XXVII, s. 230—232.
* Шманьківці. Чортківська округа. Історично-мемуарний збірник, praca zbiorowa: red. О. Соневицької i in., НТШ, Український архів, Paryż-Sydney-Toronto, 1974, Т. XXVII, s. 230–232.
* ''Володимир Погорецький'', Чортківщина. Історико-туристичний путівник, «Астон», Tarnopol 2007, ISBN 978-966-308-206-0, s. 181.
* ''Володимир Погорецький'', Чортківщина. Історико-туристичний путівник, «Астон», Tarnopol 2007, ISBN 978-966-308-206-0, s. 181.


Wersja z 17:18, 7 maj 2022

Szmańkowce
Шманьківці
Ilustracja
Kościół św. Marii Magdaleny
Państwo

 Ukraina

Obwód

 tarnopolski

Rejon

czortkowski

Powierzchnia

2,268 km²

Populacja 
• liczba ludności


745

Nr kierunkowy

+380 3552

Kod pocztowy

48509

Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Szmańkowce”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Szmańkowce”
Ziemia48°59′35″N 25°55′03″E/48,993056 25,917500

Szmańkowce – wieś na Ukrainie w rejonie czortkowskim należącym do obwodu tarnopolskiego. Leży nad rzeką Niczławą.

Geografia

Miejscowość znajduje się na prawym brzegu rzeki Niczławka(inne języki) (prawy dopływ Niczławy, w dorzeczu Dniestru). Jest oddalona 12 km od centrum rejonu i 2 km od najbliższej stacji kolejowej w Szmańkowczykach(inne języki). Średnia wysokość wynosi 280 m n.p.m.[1], a powierzchnia 2,27 km².

W pobliżu wsi przepływa potok Samets(inne języki), który wpada do Niczławy[2].

Historia

Czasy starożytne

We wsi znaleziono zabytki kultury trypolskiej (4–3 tys. p.n.e.), Noua (14–11 w. p.n.e.), holihradzkiej (11–7 w. p.n.e.) oraz czerniachowskiej (2–5 w. p.n.e.) i kultury Łuki Rajkowieckiej (7-10 w n.e.)[3], osady i cmentarzyska starożytności. Z okresem średniowiecza związane są znaleziska różnych ozdób z brązu i srebra: pierścionki, korale, naszyjniki, plakietki na tiary[4], pochodzące z XVI-XVII wieku, które były przechowywane w Muzeum Archeologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie do II wojny światowej[5][6].

Średniowiecze, czasy nowożytne

Zgodnie z ustawą z 16 lipca 1449 r., zarejestrowaną w Trembowli, Zimgund Kerdei otrzymał wspomnianą wieś[7]. W 1469 r. nastąpiła rewizja aktów posiadania majątku w Rusi Kijowskiej[8].

Według rejestru poborowego z lat 1563–1564 w Szmańkowcach była zarejestrowana cerkiew, której właścicielem był Liantskoroński[9].

29 września 1485 r. król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk i wielki książę litewski wydał akt potwierdzający sprzedaż przez Jana Fryderyka z Pleszewicza braciom Buchackim połowy wsi Szmańkowce w powiecie Skal nad Sarnek za 200 hrywien i dwa konie o wartości 50 hrywien[10][11][12]; osadę nabyli potentaci bracia Buczacz herbu Abdank[13].

6 lutego 1624 roku wojsko kwarciane pod dowództwem hetmana Koniecpolskiego rozbiły siły tatarskie w bitwie pod Szmańkowcami, niszcząc kosz tatarski i powstrzymując najazd pierwszy raz od wielu lat[14]. 26 listopada 1624 dominikanie z Czortkówa wraz z Pawłem Kełpińskim, sąsiadem wsi Szmankowce, postanowili wybudować tu zamek do obrony przed Tatarami[15].

Na wysokiej (40-metrowej) wieży czortkowskiej cerkwi archeolog i badacz fortyfikacji i antyków Wołodymyr Dobryański odkrył detonator pocisku odłamkowego. Domniemana trajektoria jego lotu pozwoliła ustalić, że podczas ofensywy czortkowskiej (7–28 czerwca 1919 r.) w lasach na zachód od wsi stacjonowały pułki (64 armaty) pod dowództwem atamana Cyryla Karasa[16].

XX wiek

Do 1943 roku około 90% mieszkańców wsi stanowili Polacy[17]. Miejsce zbrodni nacjonalistów ukraińskich, którzy w 1944 roku zamordowali tu 7 Polaków: matkę z 3 dzieci, kobietę i małżeństwo[18]. Spalono także 198 domów.

Szmańkowce na mapie topograficznej Friedricha von Miga, koniec XVIII w.
Szmańkowce na austriackiej mapie topograficznej, 1861-1864.
Szmańkowce na austriackiej mapie topograficznej, 1869-1887.

Religia

Kaplicе
  • św. Mikołaja (1869),
  • cmentarna (1890, odrestaurowana 2016)[20],
  • Matka Boża (1990),
  • z okazji ogłoszenia Niepodległości Ukrainy (1992)[21].

Zabytki

Ludzie związani ze Szmańkowcami

Urodził się

  • Ilarion Hrabowycz[a] (ur. 18 czerwca 1856 w Szmańkowcach, zm. 24 lipca 1903 we Lwowie) – ukraiński poeta, pisarz[22], nauczyciel (m.in. w c.-k. gimnazjach w Buczaczu[23], gimnazjum w Samborze[24], II z niemieckim językiem wykładowym we Lwowie[25])
  • Stepan Czarnecki (ur. 21 stycznia 1881 w Szmańkowcach, zm. 2 października 1944 we Lwowie) – ukraiński poeta, tłumacz, dziennikarz, publicysta, krytyk teatralny i muzyczny, aktor, reżyser, osoba publiczna[26].

Mieszkali

  • Maria Buczyńska – nauczycielka miejscowej 3-klasowej szkoły, w 1934 przeniesiona do 5-klasowej szkoły w Oryszkowcach[27]

Uwagi

  1. ↑ W niemieckojęzycznych źródłach – Hilarion Grabowicz; zob.: Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1898. Lemberg, 1898, s. 44–45. (niem.).

Przypisy

  1. ↑ Погода в с. Шманьківці (Тернопільська область, Чортківський район) – прогноз погоди в Україні // weather.in.ua.
  2. ↑ Максим Огородник, Тече Самець сивочолий крізь давні роки… // Свобода, № 17 (3.3.2017), (Нам пишуть).
  3. ↑ Wołodymyr Dobryański, Матеріали давньої історії Шманьковець та замку // Свобода плюс Тернопільщина, № 31 (23.4.2021), s. 3 (Акценти).
  4. ↑ Володимир Петегирич, Про одне поховання Княжої Доби з Волині, 2011, 165–166 s.
  5. ↑ Władysław Przybysławski, Repertoryum zabytków przedhistorycznych na obszarze szesnastu powiatów Galicyi Wschodniej, Lwów: drukarnia W. A. Szyjkowskiego, 1906, 23 s.
  6. ↑ Bohdan Janusz, Zabytki przedhistoryczne Galicji Wschodniej, Lwów, 1918, 101 s.
  7. ↑ Akta grodzkie i ziemskie, T. XII, № 2528, s. 218.
  8. ↑ A. Jabłonowski Źródła dziejowe. T. 18, cz. 1. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7, cz. 1. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona  Warszawa, 1902.  s. 53.
  9. ↑ Віталій Михайловський, Православні парафії Подільського воєводства за матеріалами поборових реєстрів 1560-их років // Український історичний журнал, № 6 (2012), s. 139.
  10. ↑ AGAD.  – MK.  – Sygn. 14.  – f. 169–170.
  11. ↑ Михайло Грушевський, Матеріали до історії суспільно-політичних відносин в Західній Україні // Записки наукового товариства ім. Шевченка, Т. 63, Кн. 1, s. 62–63.
  12. ↑ Микола Крикун, Повітовий устрій Подільського воєводства XV – XVI ст., 166 s.
  13. ↑ Михайло Грушевський, Матеріали до історії суспільно-політичних і економічних відносин Західньої України. Серія перша (ч. 1-80) (1361–1530), s. 62–63.
  14. ↑ Leszek Podhorodecki, Stanisław Koniecpolski ok. 1592-1646, 1978, s. 117–120.
  15. ↑ Sadok Barącz: Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce. T. 2. 1861, s. 414–415. [dostęp 2022-05-04]. (pol.).
  16. ↑ Wołodymyr Dobryański, «Чортківська офензива» та домініканський костел святого Станіслава у Чорткові: дослідження свідчень 100-річної давнини, Бережани та Бережанщина в період «Чортківської офензиви»: події, особистості, пам’ять.  Brzeżany, 2019; s. 39–48.
  17. ↑ Grzegorz Rąkowski, Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej; Podole, s. 187.
  18. ↑ Janusz Stankiewicz, Ludobójstwo ludności polskiej na Kresach [online], www.stankiewicze.com [dostęp 2017-11-17].
  19. ↑ Максим Огородник, Історія костелу в Шманьківцях, Чортківський Вісник, № 44 (17.11.2017), s. 5.
  20. ↑ Максим Огородник, Каплиця, яка зведена... ще два століття тому // Чортківський Вісник, № 9 (23.3.2018), s. 3 (З історії святинь).
  21. ↑ Максим Огородник, Каплиця Пресвятої Богородиці: ровесниця незалежності України // Голос народу, № 29 (22.7.2016), s. 7.
  22. ↑ Грабович Іларіон Михайлович (ukr.).
  23. ↑ Wzmiankowany jako Hilarjon Grabowicz; zob.: Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1885, s. 353; Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1886, s. 353.
  24. ↑ Wzmiankowany jako Hilaryon Grabowicz; zob.: Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Samborze za rok szkolny 1888. Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1888, s. 18; Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. wyższego gimnazyum w Samborze za rok szkolny 1890. Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1890, s. 38; Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1894. Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1894, s. 47; Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1898. Sambor: nakładem funduszu naukowego, 1898, s. 3–4.
  25. ↑ Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1898. Lemberg, 1898, s. 44–45. (niem.).
  26. ↑ Енциклопедія українознавства: Część słownikowa [w 11 t.], Towarzystwo Naukowe Szewczenki; wyd. prof. dr Władimir Kubijowycz. Paryż – Nowy Jork. Młode życie, 1955-1995.
  27. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 11, s. 599, 1934, R. XXXVIII.

Źródła

  • Adam Boniecki, Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich, Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), Warszawa 1909, cz. 1, T. 13, s. 331–349.
  • Петро Гуцал., Віктор Уніят, Шманьківці, Тернопільський енциклопедичний словник [w 4 t.], praca zbiorowa: red. Г. Яворський i in., Kombinat wydawniczo-poligraficzny «Збруч», Tarnopol 2008, T. 3: П – Я, ISBN 978-966-528-279-2, s. 645.
  • Богдан Мельничук., Віктор Уніят., Мар'ян Федечко, Шманьківці, Тернопільщина. Історія міст і сіл [w 3 t.], ТзОВ «Терно-граф», Tarnopol 2014, T. 3: М – Ш, ISBN 978-966-457-246-7, s. 521–522.
  • Шманьківці. Чортківська округа. Історично-мемуарний збірник, praca zbiorowa: red. О. Соневицької i in., НТШ, Український архів, Paryż-Sydney-Toronto, 1974, Т. XXVII, s. 230–232.
  • Володимир Погорецький, Чортківщина. Історико-туристичний путівник, «Астон», Tarnopol 2007, ISBN 978-966-308-206-0, s. 181.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szmańkowce&oldid=67138411”