Cmentarz Bernardyński

Cmentarz Bernardyński na Zarzeczu - cmentarz w Wilnie, w dzielnicy Zarzecze.

Cmentarz ma długą i złożoną historię, podobną do losów Cmentarza na Rossie. Pierwszy cmentarz znajdował się przy kościele oo. Bernardynów, przed kościołem św. Anny. W związku z przeprowadzeniem na jego terenie ulicy św. Anny, na podstawie decyzji magistratu wileńskiego z 25 lutego 1810, na wniosek Katolickiej Kongregacji Niemieckiej św. Marcina przy kościele św. Anny, cmentarz przeniesiono na dzisiejsze miejsce. Plan cmentarza Bernardyńskiego przypisuje nauka Józefowi Poussierowi (zm. 6 sierpnia 1821). Najstarszą, liczącą najcenniejsze i najstarsze nagrobki, jest część zachodnia cmentarza, od bramy głównej do końca kolumbariów, sięgająca do ścieżki nad nabrzeżnym zboczem. Zdaniem historyków przewyższa on dziś swą wartością zespół budowli cmentarnych na Rossie, zwłaszcza po zburzeniu tamtejszych kolumbariów. Wymagającą dziś odbudowy kaplicę cmentarną zbudowano w latach 1825-1827 według planów Józefa Poussiera.

Na cmentarzu Bernardyńskim spoczywa wielu zasłużonych dla miasta, jak profesorowie byłego Uniwersytetu Wileńskiego z okresu dwu wieków, niemało literatów, poetów, malarzy, artystów fotografików, aktorów, śpiewaków, muzyków, kompozytorów, pedagogów, nauczycieli, działaczy społecznych, oświatowych i politycznych, lekarzy i prawników, inżynierów i budowniczych, księży, kapłanów i zakonników, historyków sztuki, wojskowych i powstańców 1863 roku.

Twórcami najstarszych nagrobków są znani wileńscy artyści, jak J. Rosiński, J. Kozłowski, J. Sobolewski, L. Andruszkiewicz, W. Łabanowski, B. Jacuński, J. Korkuć oraz J. Horbacewicz. Liczne pomniki żeliwne pochodzą w manufaktury w Wiszniewie.

Cmentarz Bernardyński, zamknięty w latach 90. ubiegłego wieku, uznano za zespół zabytkowy formalnie chroniony prawem. Odrestaurowano bramę, na której umieszczono tablicę w języku polskim i litewskim, odbudowano część kolumbariów oraz pokryto dachem kaplicę.

Literatura

• Edmund Małachowicz, Wilno, Wrocław 1996, ISBN 83-7085-182-7
• Aleksander Śnieżko, Cmentarz Bernardyński na Zarzeczu, Dział Rękopisów Ossolineum, Wrocław