Ładunek (nabój): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
→literatura: drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Ładunek (amunicja)''' - inaczej patron (od niem. Patrone) - historycznie [[nabój]] - pierwowzór współczesnego [[nabój zespolony|naboju zespolonego]]. Zawinięta w papierową tulejkę porcja [[proch czarny|czarnego prochu]] do oddania pojedynczego strzału wraz [[pocisk]]iem w postaci kuli [[ołów|ołowianej]]<ref> sporządzanie ładunków - Maciejewski, str. 155, rys. 21 (za franc. ''"Règlement de Bardin"'', 1807)</ref>, ułatwiająca ładowanie [[broń odprzodowa|broni odprzodowej]], przechowywana w [[ładownica|ładownicy]]. W Polsce, (a także po raz pierwszy w Europie), wprowadzenie ładunków przypisuje się królowi [[Stefan Batory|Stefanowi Batoremu]] w ramach reform wojska ([[piechota wybraniecka]]<ref> Maciejewski, str. 13</ref>). Zastąpił używanie [[prochownica|prochownic]], zwłaszcza w wojsku, eliminując stosowanie [[przybitka|przybitki]] i [[flejtuch]]a, (zmięty papier stanowił przybitkę), ułatwiając ładowanie i tym samym zwiększając szybkostrzelność, choć wymagał kosztownego (wówczas) [[papier]]u ([[papier czerpany]]). Rozpowszechniony w końcu XVII i XVIII w. w wojsku. Stosowany do II poł. XIX w. do momentu wprowadzenia broni odtylcowej (np. [[karabin Dreyse M1849|karabinu Dreyse wz. 1849]], [[karabin Sharps|karabin Sharps M1948]], [[karabin kammerlader|karabin norweski M1842]]) z nabojem zespolonym, w [[łuska (nabój)|łusce]] metalowej. Podczas ładowania broni<ref>opis ładowania broni na 12 temp - |
'''Ładunek (amunicja)''' - inaczej patron (od niem. Patrone) - historycznie [[nabój]] - pierwowzór współczesnego [[nabój zespolony|naboju zespolonego]]. Zawinięta w papierową tulejkę porcja [[proch czarny|czarnego prochu]] do oddania pojedynczego strzału wraz [[pocisk]]iem w postaci kuli [[ołów|ołowianej]]<ref> sporządzanie ładunków - Maciejewski, str. 155, rys. 21 (za franc. ''"Règlement de Bardin"'', 1807)</ref>, ułatwiająca ładowanie [[broń odprzodowa|broni odprzodowej]], przechowywana w [[ładownica|ładownicy]]. W Polsce, (a także po raz pierwszy w Europie), wprowadzenie ładunków przypisuje się królowi [[Stefan Batory|Stefanowi Batoremu]] w ramach reform wojska ([[piechota wybraniecka]]<ref> Maciejewski, str. 13</ref>). Zastąpił używanie [[prochownica|prochownic]], zwłaszcza w wojsku, eliminując stosowanie [[przybitka|przybitki]] i [[flejtuch]]a, (zmięty papier stanowił przybitkę), ułatwiając ładowanie i tym samym zwiększając szybkostrzelność, choć wymagał kosztownego (wówczas) [[papier]]u ([[papier czerpany]]). Rozpowszechniony w końcu XVII i XVIII w. w wojsku. Stosowany do II poł. XIX w. do momentu wprowadzenia broni odtylcowej (np. [[karabin Dreyse M1849|karabinu Dreyse wz. 1849]], [[karabin Sharps|karabin Sharps M1948]], [[karabin kammerlader|karabin norweski M1842]]) z nabojem zespolonym, w [[łuska (nabój)|łusce]] metalowej. Podczas ładowania broni<ref>opis ładowania broni na 12 temp - w: ''"Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego..."'' </ref>, należało odgryźć przednimi zębami<ref>(ciekawostka) - brak przednich zębów zwalniał od służby wojskowej</ref> koniec ładunku, podsypać proch na [[panewka|panewkę]], resztę prochu wsypać do [[lufa|lufy]]<ref> waga podsypki dla karabinu piechoty wz. 1777 AN IX Francja: waga podsypki 1,0 g waga prochu 12,24 g za: Maciejewski, ''"Broń palna.."'', str. 38</ref>, następnie wsunąć do lufy zmięty papier z opakowania ładunku (jako [[przybitka|przybitkę]]), a na końcu [[pocisk]], ubijając wszystko [[stempel (broń)|stemplem]]. |
||
{{przypisy}} |
{{przypisy}} |
||
Linia 21: | Linia 21: | ||
*[[amunicja zespolona]] |
*[[amunicja zespolona]] |
||
[[en: |
[[en:Paper cartridge]] |
||
[[de:Patrone (Munition)]] |
[[de:Patrone (Munition)]] |
||
[[fr:cartouche]] |
[[fr:cartouche]] |
Wersja z 16:58, 9 lip 2008
Ładunek (amunicja) - inaczej patron (od niem. Patrone) - historycznie nabój - pierwowzór współczesnego naboju zespolonego. Zawinięta w papierową tulejkę porcja czarnego prochu do oddania pojedynczego strzału wraz pociskiem w postaci kuli ołowianej[1], ułatwiająca ładowanie broni odprzodowej, przechowywana w ładownicy. W Polsce, (a także po raz pierwszy w Europie), wprowadzenie ładunków przypisuje się królowi Stefanowi Batoremu w ramach reform wojska (piechota wybraniecka[2]). Zastąpił używanie prochownic, zwłaszcza w wojsku, eliminując stosowanie przybitki i flejtucha, (zmięty papier stanowił przybitkę), ułatwiając ładowanie i tym samym zwiększając szybkostrzelność, choć wymagał kosztownego (wówczas) papieru (papier czerpany). Rozpowszechniony w końcu XVII i XVIII w. w wojsku. Stosowany do II poł. XIX w. do momentu wprowadzenia broni odtylcowej (np. karabinu Dreyse wz. 1849, karabin Sharps M1948, karabin norweski M1842) z nabojem zespolonym, w łusce metalowej. Podczas ładowania broni[3], należało odgryźć przednimi zębami[4] koniec ładunku, podsypać proch na panewkę, resztę prochu wsypać do lufy[5], następnie wsunąć do lufy zmięty papier z opakowania ładunku (jako przybitkę), a na końcu pocisk, ubijając wszystko stemplem.
- ↑ sporządzanie ładunków - Maciejewski, str. 155, rys. 21 (za franc. "Règlement de Bardin", 1807)
- ↑ Maciejewski, str. 13
- ↑ opis ładowania broni na 12 temp - w: "Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego..."
- ↑ (ciekawostka) - brak przednich zębów zwalniał od służby wojskowej
- ↑ waga podsypki dla karabinu piechoty wz. 1777 AN IX Francja: waga podsypki 1,0 g waga prochu 12,24 g za: Maciejewski, "Broń palna..", str. 38
literatura
- Roman Matuszewski: Muszkiety, arkebuzy, karabiny.... Warszawa: Rytm, 2000. ISBN 83-87893-69-2.
- Marian Maciejewski: Broń palna wojsk polskich 1797-1831. Wrocław: Ossolineum, 1980. ISBN 83-04-00440-2.
- Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego, przełożony z francuskiego na polskie [przekład francuskiego regulaminu z 1791 przez Cypriana Godebskiego]. Jasna Góra: 1807 (reprint 2000 ?).
linki zewnętrzne
- sposób przygotowania ładunków wg "Règlement de Bardin", 1807 z rysunkami (po francusku), stosowany m.in. w Armii Księstwa Warszawskiego.