Dolina za Mnichem

Próg Dolinki za Mnichem – widok z Wrót Chałubinskiego

Dolinka za Mnichem – zachodnie odgałęzienie Doliny Rybiego Potoku w Tatrach, otwarte na kotlinę Morskiego Oka, tarasowe pustkowie skalne powstałe na skutek zaburzeń tektonicznych przed okresem ostatniego zlodowacenia. Dolina podchodzi pod Miedziane, Szpiglasowy Wierch, Cubrynę i Mnicha.

Najniższe piętro jest położone na wysokości 1785 m n.p.m., w nim pojawia się okresowo wysychający Niżni Staw Staszica (ludowa nazwa – Suche Stawki). Stawek Staszica to czasem jeden duży zbiornik, częściej dwa, trzy albo jeden mały. Położony jest na wysokości 1790 m n.p.m.

Wyższy taras na wysokości 1830-1880 m n.p.m. położony jest pod północną ścianą Mnicha. Na tarasie tym, zwanym Wyżnią Mnichową Płaśnią, znajduje się grupa dziewięciu niewielkich Wyżnich Mnichowych Stawków, część z nich okresowo wysycha. Krajobraz tworzą mocno zróżnicowane formy polodowcowe. Powyżej Wyżniej Mnichowej Płaśni, u podnóża pn.-zach. ściany Mnicha, znajduje się kolejny taras – Mnichowe Plecy.

Najwyższe piętro położone na wysokości 2100 m n.p.m. to Zadnia Galeria Cubryńska, w niej znajduje się położony najwyżej po polskiej stronie Tatr naturalny zbiornik wody – Zadni Mnichowy Stawek (ok. 2072 m n.p.m.)

Na progu Dolinki za Mnichem rozdziela się szlak turystyczny prowadzący na Wrota Chałubińskiego i na Szpiglasową Przełęcz. W Dolinie za Mnichem wyraźnie widoczne są ścieżki używane przez taterników, odchodzą w kierunku ścian Mnicha, Hińczowej Przełęczy i Cubryny.

Dolina za Mnichem była miejscem wypasu owiec, wchodziła w skład Hali za Mnichem. Od wieków wypasali na niej Murzańscy, ostatnim wypasającym był Jan Murzański z Gronia. Prowadzono tu także poszukiwania górnicze i wydobywano w niewielkich ilościach szpiglas (antymonit). Z widokiem Doliny za Mnichem związany jest balet Karola Szymanowskiego Harnasie.

Szlaki turystyczne

– czerwony od dolnego progu doliny na przełęcz Wrota Chałubińskiego. Czas przejścia 1 h, w dół 45 min