Dinozaury ptasiomiedniczne: Różnice pomiędzy wersjami

Dinozaury ptasiomiedniczne
	{{{nazwa łacińska}}}
	Seeley, 1887
	Okres istnienia: 228–65 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
	Systematyka w Wikispecies

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:50, 30 cze 2009

Dinozaury ptasiomiedniczne (Ornithischia) – rząd dinozaurów, u których budowa miednicy była podobna do budowy miednicy u ptaków, gdzie część kości łonowej biegnie ukośnie do tyłu, równolegle do kości kulszowej czyli inaczej niż u innych gadów.

Wszystkie były wyłącznie roślinożerne, zarówno dwunożne jak i czworonożne. W żuchwie występowała nieparzysta kość przedzębowa, zęby bocznie spłaszczone ze zgrubiałymi podstawami koron przystosowane do żucia pokarmu. Budowa ich szczęk wskazuje, że miały mięsiste policzki służące im do magazynowania zbieranego pokarmu roślinnego.

Znane ze wszystkich kontynentów od późnego triasu do końca kredy.

Klasyfikacja

Nadrząd: dinozaury
- Rząd: dinozaury ptasiomiedniczne (Ornithischia)
  - Podrząd: tyreofory (Thyreophora) d. opancerzone
    - Infrarząd: stegozaury (Stegosauria)
    - Infrarząd: ankylozaury (Ankylosauria) d. pancerne
  - Podrząd: cerapody (Cerapoda)
    - Infrarząd: ornitopody (Ornithopoda) d. ptasionogie
    - marginocefale (Marginocephalia)
      - Infrarząd pachycefalozaury (Pachycephalosauria) d. grubogłowe
      - Infrarząd ceratopsy (Ceratopsia) d. rogate

Filogeneza

Dinozaury ptasieomiednicze dzieli się na dwa klady: tyreofory i cerapody. Tyreofory obejmują stegozaury (np. Stegosaurus z kostnymi płytami na grzbiecie) i ankylozaury (np. opancerzony Ankylosaurus). Cerapody obejmują marginocefale (grubogłowe pachycefalozaury i ceratopsy w tym rogate Ceratopsidae) oraz ornitopody (w tym koczodziobe hadrozaury jak Edmontosaurus). Cerapody (Cerapoda) to stosunkowo niedawno utworzona grupa (Sereno, 1986).

Kladogram za analizą Zheng i in. z 2009.^[2]

Ornithischia

unnamed

unnamed

unnamed

unnamed

unnamed

	Stegosauria

	Ankylosauria

unnamed

unnamed

unnamed

unnamed

	Orodromeus

	Zephyrosaurus

Ornithopoda

Marginocephalia

	Pachycephalosauria

	Ceratopsia

↑ {{{nazwa łacińska}}}, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Zheng, X-.T., You, H.-L., Xu, X. and Dong, Z.-M. (2009). "An Early Cretaceous heterodontosaurid dinosaur with filamentous integumentary structures." Nature, 458(19): 333-336.

[itis-1] {{{nazwa łacińska}}}, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[zheng2009-2] Zheng, X-.T., You, H.-L., Xu, X. and Dong, Z.-M. (2009). "An Early Cretaceous heterodontosaurid dinosaur with filamentous integumentary structures." Nature, 458(19): 333-336.

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-{{Zwierzę infobox|Nazwa zwyczajowa=Dinozaury ptasiomiedniczne
+{{Zwierzę infobox
+ | nazwa zwyczajowa = Dinozaury ptasiomiedniczne
-|Łacińska=''Ornithischia''
+ | łacińska = ''Ornithischia''
-|Zoolog=[[Harry Seeley|Seeley]], 1887
+ | zoolog = [[Harry Seeley|Seeley]], 1887
-|okres istnienia={{okres istnienia grupy organizmów 2|228|65}}
+ | okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2|228|65}}
-|Typ=[[strunowce]]
+ | typ = [[strunowce]]
-|Podtyp=[[kręgowce]]
+ | podtyp = [[kręgowce]]
-|Gromada=[[zauropsydy]]
+ | gromada = [[zauropsydy]]
-|Podgromada=[[diapsydy]]
+ | podgromada = [[diapsydy]]
-|Nadrząd=[[dinozaury]]
+ | nadrząd = [[dinozaury]]
-|Rząd=dinozaury ptasiomiedniczne
+ | rząd = dinozaury ptasiomiedniczne
-|Obrazek= Ornithischia.png
+ | grafika = Ornithischia.png
-|Opis_obrazka=Budowa miednicy: [[kość biodrowa]] (ilium) [[kość kulszowa]] (ischium), [[kość łonowa]] (pubis)
+ | opis = Budowa miednicy: [[kość biodrowa]] (ilium) [[kość kulszowa]] (ischium), [[kość łonowa]] (pubis)
-|Wikispecies=Ornithischia
+ | wikispecies = Ornithischia
 }}
 '''Dinozaury ptasiomiedniczne''' (Ornithischia) – rząd [[dinozaury|dinozaurów]], u których budowa [[kość miedniczna|miednicy]] była podobna do budowy miednicy u [[ptaki|ptaków]], gdzie część kości łonowej biegnie ukośnie do tyłu, równolegle do kości kulszowej czyli inaczej niż u innych gadów.
-Wszystkie były wyłącznie roślinożerne zarówno dwunożne jak i czworonożne. W [[żuchwa|żuchwie]] występowała nieparzysta kość przedzębowa, zęby bocznie spłaszczone ze zgrubiałymi podstawami koron przystosowane do żucia pokarmu. Budowa ich szczęk wskazuje, że miały mięsiste policzki służące im do magazynowania zbieranego pokarmu roślinnego.
+Wszystkie były wyłącznie roślinożerne, zarówno dwunożne jak i czworonożne. W [[żuchwa|żuchwie]] występowała nieparzysta kość przedzębowa, zęby bocznie spłaszczone ze zgrubiałymi podstawami koron przystosowane do żucia pokarmu. Budowa ich szczęk wskazuje, że miały mięsiste policzki służące im do magazynowania zbieranego pokarmu roślinnego.
 Znane ze wszystkich [[kontynent]]ów od późnego [[trias]]u do końca [[kreda (okres)|kredy]].
 == Klasyfikacja ==
-*Nadrząd: dinozaury
+* Nadrząd: dinozaury
-**Rząd: [[dinozaury ptasiomiedniczne]] (Ornithischia)
+** Rząd: [[dinozaury ptasiomiedniczne]] (Ornithischia)
-***Podrząd: [[tyreofory]] (Thyreophora) '''d. opancerzone'''
+*** Podrząd: [[tyreofory]] (Thyreophora) '''d. opancerzone'''
-****Infrarząd: [[stegozaury]] (Stegosauria)
+**** Infrarząd: [[stegozaury]] (Stegosauria)
-****Infrarząd: [[ankylozaury]] (Ankylosauria) '''d. pancerne'''
+**** Infrarząd: [[ankylozaury]] (Ankylosauria) '''d. pancerne'''
-***Podrząd: [[cerapody]] (Cerapoda)
+*** Podrząd: [[cerapody]] (Cerapoda)
-****Infrarząd: [[ornitopody]] (Ornithopoda) '''d. ptasionogie'''
+**** Infrarząd: [[ornitopody]] (Ornithopoda) '''d. ptasionogie'''
-****[[marginocefale]] (Marginocephalia)
+**** [[marginocefale]] (Marginocephalia)
-*****Infrarząd [[pachycefalozaury]] (Pachycephalosauria) '''d. grubogłowe'''
+***** Infrarząd [[pachycefalozaury]] (Pachycephalosauria) '''d. grubogłowe'''
-*****Infrarząd [[ceratopsy]] (Ceratopsia) '''d. rogate'''
+***** Infrarząd [[ceratopsy]] (Ceratopsia) '''d. rogate'''
+== Filogeneza ==
-{{Klad
+Dinozaury ptasieomiednicze dzieli się na dwa [[klad]]y: [[tyreofory]] i [[cerapody]].  Tyreofory obejmują [[stegozaury]] (np. ''[[stegozaur|Stegosaurus]]'' z kostnymi płytami na grzbiecie)  i [[ankylozaury]] (np. opancerzony ''[[ankylozaur|Ankylosaurus]]'').  Cerapody obejmują [[marginocefale]] (grubogłowe [[pachycefalozaury]] i [[ceratopsy]] w tym rogate [[Ceratopsy (rodzina)|Ceratopsidae]]) oraz [[ornitopody]] (w tym koczodziobe [[hadrozaury]] jak ''[[Edmontozaur|Edmontosaurus]])''. Cerapody (Cerapoda) to stosunkowo niedawno utworzona grupa (Sereno, 1986).
-|label1=Ptasiomiedniczne
-|1={{Klad
+[[Kladogram]] za analizą Zheng i in. z 2009.<ref name="zheng2009">Zheng, X-.T., You, H.-L., Xu, X. and Dong, Z.-M. (2009). "An Early Cretaceous heterodontosaurid dinosaur with filamentous integumentary structures." ''Nature'', '''458'''(19): 333-336.</ref>
-|label1=[[tyreofory]]
-|1={{Klad
+{{klad| style=font-size:100%;line-height:80%
-|1=[[Ankylozaury]]
+|label1='''Ornithischia'''
-|2=[[Stegozaury]]
+|1={{klad
-}}
+   |1=''[[pisanozaur|Pisanosaurus]]''
-|label2=[[cerapody]]
+   |label2=<font color=white>unnamed</font>
-|2={{Klad
+   |2={{klad
-|1=[[ornitopody]]
+      |1=[[heterodontozaury|Heterodontosauridae]]
-|label2=[[marginocefale]]
+      |label2=[[genazaury|Genasauria]]
-|2={{Klad
+      |2={{klad
-|1=[[ceratopsy]]
+         |label1=[[tyreofory|Thyreophora]]
-|2=[[pachycefalozaury]]
+         |1={{klad
-}}
+            |1=?''[[lesotozaur|Lesothosaurus]]''
-}}
+            |label2=<font color=white>unnamed</font>
-}}
+            |2={{klad
+               |1=''[[skutellozaur|Scutellosaurus]]''
+               |label2=<font color=white>unnamed</font>
+               |2={{klad
+                  |1=''[[Emausaurus]]''
+                  |label2=<font color=white>unnamed</font>
+                  |2={{klad
+                     |1=''[[scelidozaur|Scelidosaurus]]''
+                     |label2=<font color=white>unnamed</font>
+                     |2={{klad
+                        |1 = '''[[stegozaury|Stegosauria]]'''
+                        |2 = '''[[ankylozaury|Ankylosauria]]'''
+                        }}
+                      }}
+                   }}
+                }}
+             }}
+      |label2=[[cerapody|Cerapoda]]
+      |2={{klad
+         |1=''[[Stormbergia]]''
+         |label2=<font color=white>unnamed</font>
+         |2={{klad
+            |1=''[[agilizaur|Agilisaurus]]''
+            |label2=<font color=white>unnamed</font>
+            |2={{klad
+               |1=''[[heksinluzaur|Hexinlusaurus]]''
+               |label2=<font color=white>unnamed</font>
+               |2={{klad
+                   |1=''[[otnielia|Othnielia]]''
+                   |2=''[[hipsylofodon|Hypsilophodon]]''
+                   |3=''[[jeholozaur|Jeholosaurus]]''
+                   |4=''[[Yandusaurus]]''
+                   |label5=<font color=white>unnamed</font>
+                   |5={{klad
+                      |1 = ''[[Orodrom]]eus''
+                      |2 = ''[[zefirozaur|Zephyrosaurus]]''
+                      }}
+                   |6='''[[ornitopody|Ornithopoda]]'''
+                   |label7=[[marginocefale|Marginocephalia]]
+                   |7={{klad
+                       |1 = '''[[pachycefalozaury|Pachycephalosauria]]'''
+                       |2 = '''[[ceratopsy|Ceratopsia]]'''
+                        }}
+                     }}
+                  }}
+               }}
+            }}
+         }}
+      }}
+   }}
 }}
+{{Przypisy}}
 {{Dinozaury}}

Infrarzędy dinozaurów	ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody
Era dinozaurów	era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe
Dyscypliny powiązane	biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja