Szwabowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Szwab przeniesiono do Szwabowie nad przekierowaniem: Nazwa grupy etnicznej w liczbie mogiej, analogicznie do Lędzianie i potocznego znaczenia Lach.
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, ilustracja, linki zewnętrzne
Linia 1: Linia 1:
{{Dopracować|przedstawić historię, etnografię, kuchnię itp. grupy etnicznej; podane stereotypy dotyczą Niemców w ogólności, a nie Szwabów, można je ewentualnie dodać na końcu jako ciekawostkę}}
{{Dopracować|przedstawić historię, etnografię, kuchnię itp. grupy etnicznej; podane stereotypy dotyczą Niemców w ogólności, a nie Szwabów, można je ewentualnie dodać na końcu jako ciekawostkę}}
[[Plik:Wirkoennenalles.jpg|thumb|Slogan reklamowy Badenii-Wirtembergii]]
'''Szwabowie''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Schwaben'', staroniem. ''Suaben'') – to [[grupa etniczna]] stanowiąca pierwotnie część związku plemiennego [[Alamanowie|Alamanów]], jak również mieszkańcy [[Szwabia|Szwabii]], historycznego regionu leżącego w dzisiejszych południowych [[Niemcy|Niemczech]], we wschodniej części [[Kraj związkowy|kraju związkowego]] [[Badenia-Wirtembergia]] (dawna [[Wirtembergia]] i [[Hohenzollern]]) oraz w zachodniej części [[Bawaria|Bawarii]] – obecnie [[Rejencja Szwabia]].
'''Szwabowie''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Schwaben'', staroniem. ''Suaben'') – to [[grupa etniczna]] stanowiąca pierwotnie część związku plemiennego [[Alamanowie|Alamanów]], jak również mieszkańcy [[Szwabia|Szwabii]], historycznego regionu leżącego w dzisiejszych południowych [[Niemcy|Niemczech]], we wschodniej części [[Kraj związkowy|kraju związkowego]] [[Badenia-Wirtembergia]] (dawna [[Wirtembergia]] i [[Hohenzollern]]) oraz w zachodniej części [[Bawaria|Bawarii]] – obecnie [[Rejencja Szwabia]].


=== Znaczenie potoczne ===
=== Znaczenie potoczne ===
Nazwa ta stosowana bywa w potocznym [[Język polski|języku polskim]] jako pejoratywne określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii<ref>Maria Peisert: ''Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii.'' Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1</ref><ref>Maria Peisert: ''Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej.''</ref><ref>W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w XIX wieku u [[Józef Ignacy Kraszewski|Kraszewskiego]] ("Bracia Zmartwychwstańcy"), [[Jan Lam|Lama]] ("Wielki świat Capowic") i [[Bolesław Prus|Prusa]] ("Lalka").</ref>. Określenie to ma wydźwięk pejoratywny, podobne jak "Polack" w amerykańskim [[Język angielski|angielskim]], "Polacke" po [[Język niemiecki|niemiecku]], czy "Polak" w [[Język niderlandzki|języku niderlandzkim]].
Określenie ''szwab'' stosowane bywa w potocznym [[Język polski|języku polskim]] jako pejoratywne określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii<ref>Maria Peisert: ''Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii.'' Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1</ref><ref>Maria Peisert: ''Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej.''</ref><ref>W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w XIX wieku u [[Józef Ignacy Kraszewski|Kraszewskiego]] ("Bracia Zmartwychwstańcy"), [[Jan Lam|Lama]] ("Wielki świat Capowic") i [[Bolesław Prus|Prusa]] ("Lalka").</ref>. Określenie to ma wydźwięk pejoratywny, podobne jak "Polack" w amerykańskim [[Język angielski|angielskim]], "Polacke" po [[Język niemiecki|niemiecku]], czy "Polak" w [[Język niderlandzki|języku niderlandzkim]].


Podobnie negatywny wydźwięk wobec [[Narodowość|narodowości]] niemieckiej jak wyraz "Szwab" ma określenie "[[szkop]]".
Podobnie negatywny wydźwięk wobec [[Niemcy|Niemców]] jak wyraz "Szwab" ma określenie "[[szkop]]".


⚫
Często mówi się: "typowy Szwab", "typowy szkop", co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak ''szkop'' brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż ''Szwab''<ref>Słowo ''szkop'' (l. mn. ''szkopy'') weszło do użycia zwłaszcza podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jako określenie [[żołnierz]]y niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i [[komiks]]ach powojennych często przedstawiani jako okrutnicy, których jedyną łatwo rozpoznawalną artykulacją było głośne "Raus! Schnell, schnell, raus!".</ref>.
W Polsce przypisuje się ''Szwabom'' pewne [[stereotyp]]owe właściwości, które są także podzielane w innych krajach, tak jak głośne, aroganckie, grubiańskie zachowanie, brak wrażliwości i giętkości umysłu{{fakt|data=2010-07}}. Poza tym ''Szwabów'' wyobraża się z reguły jako ciężkich, tępych ludzi o charakterystycznym wyglądzie. Przypisywane im cechy nie tworzą spójnego stereotypu, bowiem niektóre cechy – zasadniczo pozytywne – można w pewnych warunkach traktować także jako wady. Przykład: przysłowiowa niemiecka pracowitość nie musi koniecznie uchodzić za zaletę, lecz może też być znakiem chciwości lub służalczości. Inne ich cechy to: oszczędność (równe jednak skąpstwu), brak fantazji, gustu i tolerancji, niegościnność, obowiązkowość, punktualność, dokładność, bezwzględne posłuszeństwo wobec władz i karność, niezdolność do oporu (wobec władz, autorytetów itp), przez co ''Szwabów'' uznaje się za ludzi sparaliżowanych mentalnie, niezdolnych do lekkości życia.


⚫
Od rzeczownika "Szwab" powstał również czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy.
⚫
Często mówi się: ''"typowy Szwab"'', ''"typowy szkop"'', co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak ''szkop'' brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż ''Szwab''<ref>Słowo ''szkop'' (l. mn. ''szkopy'') weszło do użycia zwłaszcza podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jako określenie na [[żołnierz]]y niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i [[komiks]]ach powojennych często przedstawiani jako okrutnicy, których jedyną łatwo rozpoznawalną artykulacją było głośne ''"Raus! Schnell, schnell, raus!"''.</ref>.

⚫
Od rzeczownika "Szwab" powstał czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do wymienionych powyżej rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
{{Wikisłownik|szwab}}
{{Wikisłownik|szwab}}
* [[Rejencja Szwabia]]
* [[Rejencja Szwabia]]
* [[Gwary szwabskie]]


{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-05/JK05-peisert.pdf Maria Peisert, Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej]
* [http://als.wikipedia.org/wiki/ Wikipedia alemańska]
* [http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-05/JK05-peisert.pdf Maria Peisert: ''Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej'']


[[Kategoria:Grupy etniczne]]
[[Kategoria:Grupy etniczne]]
Linia 26: Linia 27:


[[als:Schwoaba]]
[[als:Schwoaba]]
[[de:Schwaben#Volksgruppe und Dialekt]]
[[de:Szwab]]

Wersja z 01:33, 22 gru 2010

Slogan reklamowy Badenii-Wirtembergii

Szwabowie (niem. Schwaben, staroniem. Suaben) – to grupa etniczna stanowiąca pierwotnie część związku plemiennego Alamanów, jak również mieszkańcy Szwabii, historycznego regionu leżącego w dzisiejszych południowych Niemczech, we wschodniej części kraju związkowego Badenia-Wirtembergia (dawna Wirtembergia i Hohenzollern) oraz w zachodniej części Bawarii – obecnie Rejencja Szwabia.

Znaczenie potoczne

Określenie szwab stosowane bywa w potocznym języku polskim jako pejoratywne określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii[1][2][3]. Określenie to ma wydźwięk pejoratywny, podobne jak "Polack" w amerykańskim angielskim, "Polacke" po niemiecku, czy "Polak" w języku niderlandzkim.

Podobnie negatywny wydźwięk wobec Niemców jak wyraz "Szwab" ma określenie "szkop".

Często mówi się: "typowy Szwab", "typowy szkop", co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak szkop brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż Szwab[4].

Od rzeczownika "Szwab" powstał również czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy.

Zobacz też

  1. ↑ Maria Peisert: Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1
  2. ↑ Maria Peisert: Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej.
  3. ↑ W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w XIX wieku u Kraszewskiego ("Bracia Zmartwychwstańcy"), Lama ("Wielki świat Capowic") i Prusa ("Lalka").
  4. ↑ Słowo szkop (l. mn. szkopy) weszło do użycia zwłaszcza podczas II wojny światowej jako określenie żołnierzy niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i komiksach powojennych często przedstawiani jako okrutnicy, których jedyną łatwo rozpoznawalną artykulacją było głośne "Raus! Schnell, schnell, raus!".

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szwabowie&oldid=24402864”