Hals (żeglarstwo): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Jan Kszywy (dyskusja | edycje) →Hals (lina): dr. poprawka własnej edycji |
|||
Linia 6: | Linia 6: | ||
== Hals (prawy/lewy) == |
== Hals (prawy/lewy) == |
||
Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru. Związany z zasadą [[prawo drogi (żegluga)|prawa drogi]] mówiącą, że<br/> |
Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru. Związany z zasadą [[prawo drogi (żegluga)|prawa drogi]] mówiącą, że<br /> |
||
*Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi, |
* Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi, |
||
:jednostka mająca <u>wiatr z burty lewej</u> – czyli poruszająca się <u>lewym halsem</u> |
: jednostka mająca <u>wiatr z burty lewej</u> – czyli poruszająca się <u>lewym halsem</u> |
||
:powinna ustąpić |
: powinna ustąpić |
||
:jednostce mającej <u>wiatr z burty prawej</u> – czyli poruszającej się <u>prawym halsem</u>. |
: jednostce mającej <u>wiatr z burty prawej</u> – czyli poruszającej się <u>prawym halsem</u>. |
||
*Jeżeli jednostka ma wiatr [[fordewind|dokładnie z tyłu]], a <u>główny żagiel niesie po lewej burcie</u> |
* Jeżeli jednostka ma wiatr [[fordewind|dokładnie z tyłu]], a <u>główny żagiel niesie po lewej burcie</u> |
||
: – na jednostce o [[ożaglowanie rejowe|ożaglowaniu rejowym]] <u>po lewej niesie największy żagiel skośny</u> – |
: – na jednostce o [[ożaglowanie rejowe|ożaglowaniu rejowym]] <u>po lewej niesie największy żagiel skośny</u> – |
||
:to jednostka porusza się <u>prawym halsem</u>. |
: to jednostka porusza się <u>prawym halsem</u>. |
||
:Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest <u>po prawej burcie</u> – jednostka porusza się <u>lewym halsem</u>. |
: Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest <u>po prawej burcie</u> – jednostka porusza się <u>lewym halsem</u>. |
||
Pojęcie ''prawego/lewego halsu'' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym. |
Pojęcie ''prawego/lewego halsu'' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym. |
||
Linia 21: | Linia 21: | ||
== Hals (lina) == |
== Hals (lina) == |
||
Lina [[olinowanie ruchome|olinowania ruchomego]] pozwalająca regulować: |
Lina [[olinowanie ruchome|olinowania ruchomego]] pozwalająca regulować: |
||
*pionowe usytuowanie żagla mającego w czasie pracy [[róg halsowy]] wysoko nad pokładem np. [[latacz]] i [[topsel]]; |
* pionowe usytuowanie żagla mającego w czasie pracy [[róg halsowy]] wysoko nad pokładem np. [[latacz]] i [[topsel]]; |
||
*poziome położenie rogów szotowych [[ożaglowanie rejowe|żagla rejowego]] nie mającego pod sobą [[reja|rei]] – np. rejowego fokżagla. |
* poziome położenie rogów szotowych [[ożaglowanie rejowe|żagla rejowego]] nie mającego pod sobą [[reja|rei]] – np. rejowego fokżagla. |
||
<u> Hals latacza </u> – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na [[ |
<u> Hals latacza </u> – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na [[Nok (żeglarstwo)|noku]] (zewnętrznym końcu) [[bukszpryt]]u biegnie do [[nagielbank|kołkowinicy]] na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest [[fał]] i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest [[nagiel|obkładana]], a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany [[kontrafał]] i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla. |
||
<u> Halsy żagla rejowego </u> – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny ([[szot]]y), która przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca ([[ |
<u> Halsy żagla rejowego </u> – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny ([[szot]]y), która przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca ([[Nok (żeglarstwo)|noku]]) poniższej rei. W żaglu, który nie ma pod sobą rei szoty od dolnych rogów biegną skośnie w dół w kierunku rufy, do pokładu w okolicy [[nadburcie|nadburcia]]. Potrzebne są jednak jeszcze liny, które będą podczas pracy żagla działały antagonistycznie do szotów. Tę rolę spełniają halsy biegnąc od rogów żagla skośnie w dół w kierunku dziobu, w okolice nadburcia. |
||
<u> Halsem lub ''halslinką''</u> nazywany bywa przewiąz ([[sejzing]]) mocujący róg halsowy żagla. Przy [[refowanie|refowaniu]] sejzing ten nazywany jest <u>''refhalsem''</u>. |
<u> Halsem lub ''halslinką''</u> nazywany bywa przewiąz ([[sejzing]]) mocujący róg halsowy żagla. Przy [[refowanie|refowaniu]] sejzing ten nazywany jest <u>''refhalsem''</u>. |
||
Linia 36: | Linia 36: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* ''Encyklopedia żeglarstwa'', |
* ''Encyklopedia żeglarstwa'', [[Wydawnictwo Naukowe PWN]], Warszawa 1996, praca zbiorowa – red. Jacek Czajewski, ISBN 83-01-11914-4 |
||
[[Kategoria:Olinowanie (żeglarstwo)]] |
[[Kategoria:Olinowanie (żeglarstwo)]] |
||
Linia 42: | Linia 42: | ||
[[de:Wende (Segeln)]] |
[[de:Wende (Segeln)]] |
||
⚫ | |||
[[en:Tack (square sail)]] |
[[en:Tack (square sail)]] |
||
⚫ | |||
[[es:Amura]] |
[[es:Amura]] |
||
[[fr:Virement de bord]] |
[[fr:Virement de bord]] |
Wersja z 11:00, 25 lip 2012
Hals – termin w żeglarstwie określa trzy odrębne zagadnienia:
- Hals (prawy/lewy) – pojęcie związane z prawem drogi;
- Hals (droga) – odcinek drogi jednostki o napędzie żaglowym pokonywany lub pokonany pomiędzy zwrotami.
- Hals (lina) – lina olinowania ruchomego.
Hals (prawy/lewy)
Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru. Związany z zasadą prawa drogi mówiącą, że
- Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi,
- jednostka mająca wiatr z burty lewej – czyli poruszająca się lewym halsem
- powinna ustąpić
- jednostce mającej wiatr z burty prawej – czyli poruszającej się prawym halsem.
- Jeżeli jednostka ma wiatr dokładnie z tyłu, a główny żagiel niesie po lewej burcie
- – na jednostce o ożaglowaniu rejowym po lewej niesie największy żagiel skośny –
- to jednostka porusza się prawym halsem.
- Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest po prawej burcie – jednostka porusza się lewym halsem.
Pojęcie prawego/lewego halsu i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także bojerów, żaglowozów – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym.
Hals (lina)
Lina olinowania ruchomego pozwalająca regulować:
- pionowe usytuowanie żagla mającego w czasie pracy róg halsowy wysoko nad pokładem np. latacz i topsel;
- poziome położenie rogów szotowych żagla rejowego nie mającego pod sobą rei – np. rejowego fokżagla.
Hals latacza – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na noku (zewnętrznym końcu) bukszprytu biegnie do kołkowinicy na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest fał i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest obkładana, a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany kontrafał i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla.
Halsy żagla rejowego – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny (szoty), która przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca (noku) poniższej rei. W żaglu, który nie ma pod sobą rei szoty od dolnych rogów biegną skośnie w dół w kierunku rufy, do pokładu w okolicy nadburcia. Potrzebne są jednak jeszcze liny, które będą podczas pracy żagla działały antagonistycznie do szotów. Tę rolę spełniają halsy biegnąc od rogów żagla skośnie w dół w kierunku dziobu, w okolice nadburcia.
Halsem lub halslinką nazywany bywa przewiąz (sejzing) mocujący róg halsowy żagla. Przy refowaniu sejzing ten nazywany jest refhalsem.
Cunningham – dająca się w trakcie żeglugi wybierać i luzować linka zamocowana do remizki znajdującej się w dolnej części liku przedniego żagla przymasztowego. Pozwala regulować napięcie liku przedniego, a przez to wpływać na kształt żagla. Stosowana na jachtach i łódkach regatowych.
Zobacz też
Bibliografia
- Encyklopedia żeglarstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, praca zbiorowa – red. Jacek Czajewski, ISBN 83-01-11914-4