Obojczyk (zbroja): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Budowa: drobne redakcyjne |
ilustracje |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Etsad och förgylld ringkrage - Livrustkammaren - 106501.tif|thumb|Obojczyk]] |
[[Plik:Etsad och förgylld ringkrage - Livrustkammaren - 106501.tif|thumb|Obojczyk]] |
||
⚫ | |||
'''Obojczyk ''' – element [[Zbroja płytowa|zbroi płytowej]] chroniący szyję i barki oraz niekiedy górną część piersi i kark<ref name="Warszawa">{{Cytuj książkę | nazwisko = Swaryczewski | imię = Andrzej | tytuł = Płatnerze krakowscy | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1987 | strony = 61-62 | isbn = 83-01-07271-7}}</ref><ref name="Kwaśniewicz">{{Cytuj |autor = Włodzimierz Kwaśniewicz |tytuł = Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego |data = 2005 |isbn = 83-11-10063-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = Bellona |s = 86}}</ref>. |
'''Obojczyk ''' – element [[Zbroja płytowa|zbroi płytowej]] chroniący szyję i barki oraz niekiedy górną część piersi i kark<ref name="Warszawa">{{Cytuj książkę | nazwisko = Swaryczewski | imię = Andrzej | tytuł = Płatnerze krakowscy | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1987 | strony = 61-62 | isbn = 83-01-07271-7}}</ref><ref name="Kwaśniewicz">{{Cytuj |autor = Włodzimierz Kwaśniewicz |tytuł = Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego |data = 2005 |isbn = 83-11-10063-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = Bellona |s = 86}}</ref>. |
||
Linia 11: | Linia 10: | ||
Obojczyk przybierał zróżnicowane formy, najczęściej występując w postaci dwóch metalowych płyt spinanych na ramionach. Niekiedy część chroniąca szyję przybierała formę [[Folgi|folgowanego]] elastycznego kołnierza. W rozbudowanej wersji wyposażony w wysoki podbródek stanowił uzupełnienie niektórych typów hełmów otwartych osłaniając dolną część twarzy (np. w przypadku [[Salada|salady]] czy [[kapalin]]u). Natomiast w niektórych typach hełmów zamkniętych (np. [[Hełm turniejowy|turniejowych]]), funkcję obojczyka pełniła przedłużona w dół część [[Dzwon (część hełmu)|dzwonu]] hełmu<ref name="Kwaśniewicz2">{{Cytuj |autor = Włodzimierz Kwaśniewicz |tytuł = Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego |data = 2005 |isbn = 83-11-10063-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = Bellona |s = 67}}</ref><ref name="Kwaśniewicz" /><ref>{{Cytuj |autor = Ewart Oakeshott |tytuł = European Weapons and Armour: From the Renaissance to the Industrial Revolution |data = 2012 |data dostępu = 2022-05-10 |isbn = 978-1-84383-720-6 |wydawca = Boydell Press |url = https://books.google.pl/books?id=NkD86JPgCS4C&pg=PA111&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | s = 111-113, 121-122, 214-217 |język = en}}</ref>. |
Obojczyk przybierał zróżnicowane formy, najczęściej występując w postaci dwóch metalowych płyt spinanych na ramionach. Niekiedy część chroniąca szyję przybierała formę [[Folgi|folgowanego]] elastycznego kołnierza. W rozbudowanej wersji wyposażony w wysoki podbródek stanowił uzupełnienie niektórych typów hełmów otwartych osłaniając dolną część twarzy (np. w przypadku [[Salada|salady]] czy [[kapalin]]u). Natomiast w niektórych typach hełmów zamkniętych (np. [[Hełm turniejowy|turniejowych]]), funkcję obojczyka pełniła przedłużona w dół część [[Dzwon (część hełmu)|dzwonu]] hełmu<ref name="Kwaśniewicz2">{{Cytuj |autor = Włodzimierz Kwaśniewicz |tytuł = Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego |data = 2005 |isbn = 83-11-10063-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = Bellona |s = 67}}</ref><ref name="Kwaśniewicz" /><ref>{{Cytuj |autor = Ewart Oakeshott |tytuł = European Weapons and Armour: From the Renaissance to the Industrial Revolution |data = 2012 |data dostępu = 2022-05-10 |isbn = 978-1-84383-720-6 |wydawca = Boydell Press |url = https://books.google.pl/books?id=NkD86JPgCS4C&pg=PA111&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | s = 111-113, 121-122, 214-217 |język = en}}</ref>. |
||
<gallery> |
|||
Plik:Gorget MET sfma27.183.58 70994.jpg|Obojczyk z folgowanym kołnierzem |
|||
⚫ | |||
Plik:Elements of an Armor MET 26.92.2 239768 May2015.jpg|Obojczyk z podbródkiem jako uzupełnienie hełmu typu [[salada]] |
|||
Plik:Zabipysk.jpg|[[Hełm turniejowy]] ze zintegrowanym obojczykiem |
|||
</gallery> |
|||
{{Commonscat|Gorgets (armour)}} |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
Aktualna wersja na dzień 21:28, 10 maj 2022
Obojczyk – element zbroi płytowej chroniący szyję i barki oraz niekiedy górną część piersi i kark[1][2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obojczyk pojawił się ok. XV w. i stosowany był pierwotnie w pełnej zbroi płytowej, a następnie w półzbroi, jako osłona szczeliny powstającej między napierśnikiem a hełmem. Od XVII w. zaczęto nosić go jako samodzielną osłonę na skórzanym kolecie, co wiązało się z powiększeniem jego rozmiarów. Ostatecznie uległ degradacji przekształcając się w ryngraf (rodzaj ozdobnego naszyjnika)[3][2].
Obojczyk był popularnie stosowany również w średniowiecznej Polsce. Od XVII w. stał się elementem zbroi husarskiej oraz używano go jako samodzielną osłonę w formacjach lekkiej jazdy[2].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Obojczyk przybierał zróżnicowane formy, najczęściej występując w postaci dwóch metalowych płyt spinanych na ramionach. Niekiedy część chroniąca szyję przybierała formę folgowanego elastycznego kołnierza. W rozbudowanej wersji wyposażony w wysoki podbródek stanowił uzupełnienie niektórych typów hełmów otwartych osłaniając dolną część twarzy (np. w przypadku salady czy kapalinu). Natomiast w niektórych typach hełmów zamkniętych (np. turniejowych), funkcję obojczyka pełniła przedłużona w dół część dzwonu hełmu[4][2][5].
-
Obojczyk z folgowanym kołnierzem
-
Obojczyk z wydatnym podbródkiem
-
Obojczyk z podbródkiem jako uzupełnienie hełmu typu salada
-
Hełm turniejowy ze zintegrowanym obojczykiem
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrzej Swaryczewski: Płatnerze krakowscy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 61-62. ISBN 83-01-07271-7.
- ↑ a b c d Włodzimierz Kwaśniewicz , Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 86, ISBN 83-11-10063-2 .
- ↑ Eduard Wagner , Zoroslava Drobná , Jan Durdík , Medieval Costume, Armour and Weapons, Courier Corporation, 5 maja 2014, s. 41, ISBN 978-0-486-32025-0 [dostęp 2022-05-10] (ang.).
- ↑ Włodzimierz Kwaśniewicz , Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 67, ISBN 83-11-10063-2 .
- ↑ Ewart Oakeshott , European Weapons and Armour: From the Renaissance to the Industrial Revolution, Boydell Press, 2012, s. 111-113, 121-122, 214-217, ISBN 978-1-84383-720-6 [dostęp 2022-05-10] (ang.).