Konstancja wrocławska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Maciej1977 (dyskusja | edycje) kat. |
rozszerzenie ze Żmudzkiego |
||
Linia 10: | Linia 10: | ||
== Małżeństwo z Kazimierzem I kujawskim == |
== Małżeństwo z Kazimierzem I kujawskim == |
||
[[Grafika:Kazimierz I kujawski.JPG|thumb|Kazimierz I kujawski na patenie fundacji Konrada I mazowieckiego]] |
[[Grafika:Kazimierz I kujawski.JPG|thumb|Kazimierz I kujawski na patenie fundacji Konrada I mazowieckiego]] |
||
W 1239 we [[Wrocław]]iu poślubiła [[książęta kujawscy|księcia kujawskiego]] [[Kazimierz I kujawski|Kazimierza I]]. Małżeństwo to było wynikiem polityki jej ojca, Henryka II Pobożnego, który poprzez ślub córki z synem [[Konrad I mazowiecki|Konrada I mazowieckiego]] chciał osłabić mazowieckiego rywala, z którym od lat wraz z ojcem, [[Henryk I Brodaty|Henrykiem I Brodatym]], prowadził walki o Kraków. Związek ten przypieczętowywał sojusz polityczny książąt śląskiego i kujawskiego. Rozwścieczony tymi planami Konrad miał nakazać zamordowanie prowadzącego przedmałżeńskie negocjacje [[scholastyk]]a płockiego [[Jan Czapla (duchowny)|Jana Czaplę]], za co została nałożona na niego klątwa, a jego ziemie zostały obłożone [[interdykt]]em. W posagu Piastówna wniosła |
W 1239 we [[Wrocław]]iu poślubiła [[książęta kujawscy|księcia kujawskiego]] [[Kazimierz I kujawski|Kazimierza I]]. Małżeństwo to było wynikiem polityki jej ojca, Henryka II Pobożnego, który poprzez ślub córki z synem [[Konrad I mazowiecki|Konrada I mazowieckiego]] chciał osłabić mazowieckiego rywala, z którym od lat wraz z ojcem, [[Henryk I Brodaty|Henrykiem I Brodatym]], prowadził walki o Kraków. Związek ten przypieczętowywał sojusz polityczny książąt śląskiego i kujawskiego. Rozwścieczony tymi planami Konrad miał nakazać zamordowanie prowadzącego przedmałżeńskie negocjacje [[scholastyk]]a płockiego [[Jan Czapla (duchowny)|Jana Czaplę]], za co została nałożona na niego klątwa, a jego ziemie zostały obłożone [[interdykt]]em. W posagu Piastówna wniosła należącą do tej pory do Henryka Pobożnego kasztelanię lądzką. |
||
Kazimierz I kujawski urodził się między [[1210]] a [[1213]]<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 57-58. O. Balzer, ''Genealogia Piastów'', Kraków 1895, s. 292 kładł narodziny Kazimierza na ok. 1211; Podobnie wcześniej K. Jasiński w książce ''Rodowód Piastów śląskich. Tom I. Piastowie wrocławscy i legnicko-brzescy'', Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 1973. Zob. K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 121.</ref>. Był drugim synem Konrada I mazowieckiego i [[Agafia Światosławówna|Agafii Światosławówny]]. Za życia ojca, w [[1230]] lub [[1231]], objął panowanie na Kujawach, a po jego śmierci w [[1247]] do swojej domeny dołączył także ziemie łęczycką i sieradzką. Był trzykrotnie żonaty. Przed poślubieniem Konstancji zawarł związek małżeński z Jadwigą, której pochodzenie nie jest znane – prawdopodobnie była ona córką [[książęta wielkopolscy|księcia wielkopolskiego]] [[Władysław Odonic|Władysława Odonica]]<ref>Jest to pogląd [[Dariusz Karczewski|D. Karczewskiego]]. Przemawiają za nim to samo imię żony Odonica, [[Jadwiga (żona Władysława Odonica)|Jadwigi]], a także przyjazne stosunki między księciem wielkopolskim a ojcem Kazimierza, Konradem mazowieckim. Zob. K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 61.</ref>. Małżeństwo to zapewne pozostało bezdzietne<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 63.</ref>. Natomiast po śmierci Henrykówny pojął za żonę [[Eufrozyna opolska|Eufrozynę]], córkę [[Kazimierz I opolski|Kazimierza I opolskiego]]. |
Kazimierz I kujawski urodził się między [[1210]] a [[1213]]<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 57-58. O. Balzer, ''Genealogia Piastów'', Kraków 1895, s. 292 kładł narodziny Kazimierza na ok. 1211; Podobnie wcześniej K. Jasiński w książce ''Rodowód Piastów śląskich. Tom I. Piastowie wrocławscy i legnicko-brzescy'', Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 1973. Zob. K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 121.</ref>. Był drugim synem Konrada I mazowieckiego i [[Agafia Światosławówna|Agafii Światosławówny]]. Za życia ojca, w [[1230]] lub [[1231]], objął panowanie na Kujawach, a po jego śmierci w [[1247]] do swojej domeny dołączył także ziemie łęczycką i sieradzką. Był trzykrotnie żonaty. Przed poślubieniem Konstancji zawarł związek małżeński z Jadwigą, której pochodzenie nie jest znane – prawdopodobnie była ona córką [[książęta wielkopolscy|księcia wielkopolskiego]] [[Władysław Odonic|Władysława Odonica]]<ref>Jest to pogląd [[Dariusz Karczewski|D. Karczewskiego]]. Przemawiają za nim to samo imię żony Odonica, [[Jadwiga (żona Władysława Odonica)|Jadwigi]], a także przyjazne stosunki między księciem wielkopolskim a ojcem Kazimierza, Konradem mazowieckim. Zob. K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 61.</ref>. Małżeństwo to zapewne pozostało bezdzietne<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 63.</ref>. Natomiast po śmierci Henrykówny pojął za żonę [[Eufrozyna opolska|Eufrozynę]], córkę [[Kazimierz I opolski|Kazimierza I opolskiego]]. Zawarcie tego małżeństwa już w [[maj]]u 1257, a więc zaledwie w kilka miesięcy po śmierci Konstancji zostało zapewne bardzo źle odebrane przez jej dwóch synów, co prawdopodobnie było jedną z przyczyn nie najlepszych stosunków pomiędzy Kazimierzem, a jego synami z drugiego małżeństwa w latach następnych<ref>P. Żmudzki, ''Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny'', Warszawa 2000, s. 61.</ref>. Ze związku z Eufrozyną pochodził m.in. [[władcy Polski|król Polski]] [[Władysław I Łokietek]]. Mąż Konstancji zmarł [[14 grudnia]] [[1267]]. |
||
W czasie trwającego kilkanaście lat małżeństwa Konstancja urodziła dwóch synów: [[Leszek Czarny|Leszka Czarnego]] i [[Siemomysł inowrocławski|Ziemomysła inowrocławskiego]]<ref>O. Balzer, ''op. cit.'', s. 337-339 do dzieci z tego związku zaliczył także Adelajdę, dominikankę sandomierską. K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 121, przyp. 7 obalił tę hipotezę, zarzucając poglądowi Balzera brak podstaw źródłowych, oparcie się na domysłach i ryzykownych rekonstrukcjach tekstu źródłowego, a także wskazując na brak występowania Adelajdy w ''Genealogii św. Jadwigi''. Zob. też K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 19-20.</ref>. |
W czasie trwającego kilkanaście lat małżeństwa Konstancja urodziła dwóch synów: [[Leszek Czarny|Leszka Czarnego]] i [[Siemomysł inowrocławski|Ziemomysła inowrocławskiego]]<ref>O. Balzer, ''op. cit.'', s. 337-339 do dzieci z tego związku zaliczył także Adelajdę, dominikankę sandomierską. K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 121, przyp. 7 obalił tę hipotezę, zarzucając poglądowi Balzera brak podstaw źródłowych, oparcie się na domysłach i ryzykownych rekonstrukcjach tekstu źródłowego, a także wskazując na brak występowania Adelajdy w ''Genealogii św. Jadwigi''. Zob. też K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 19-20.</ref>. Uczcili oni pamięć swojej zmarłej matki, wystawiając [[16 sierpnia]] [[1257]] wraz z ojcem dokument dla [[biskupi chełmińscy|biskupa chełmińskiego]] [[Heidenryk (biskup chełmiński)|Heidenryka]], zgodnie z którym kanonicy chełmińscy mieli odprawiać codzienną mszę za duszę Konstancji. Z kolei wraz z jej śmiercią Kazimierz tracił prawa do kasztelanii lądzkiej. |
||
== Wychowanie == |
|||
Zdaje się, że Konstancja otrzymała staranniejsze wychowanie niż jej małżonek<ref>P. Żmudzki, ''Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny'', Warszawa 2000, s. 58.</ref>, którego [[preceptor]]em był Jan Czapla. Kształciła się pod czujnym okiem babki, [[święta Jadwiga|świętej Jadwigi]] w [[Sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy|klasztorze trzebnickim]], umieszczona tam, tak jak i jej rodzeństwo, przez ojca, Henryka Pobożnego i matkę, Annę czeską. Była osobą pobożną, jej duchową formacją zajęła się właśnie babka, pod której opieką pozostawała w [[Trzebnica|Trzebnicy]]. Sama Konstancja prawdopodobnie podobny wpływ wywierała na swojego pierworodnego syna [[Leszek Czarny|Leszka]]<ref>P. Żmudzki, ''Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny'', Warszawa 2000, s. 61.</ref>. |
|||
== Śmierć == |
== Śmierć == |
||
Linia 28: | Linia 31: | ||
*Jasiński K., ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, s. 120-122. |
*Jasiński K., ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, s. 120-122. |
||
*[[Tomasz Jurek|Jurek T.]], ''Konstancja'', (w:) ''Piastowie. Leksykon biograficzny'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, s. 413-414. |
*[[Tomasz Jurek|Jurek T.]], ''Konstancja'', (w:) ''Piastowie. Leksykon biograficzny'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, s. 413-414. |
||
*[[Paweł Żmudzki|Żmudzki P.]], ''Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny'', Warszawa 2000, ISBN 83-86842-85-7. |
|||
[[Kategoria:Piastowie wrocławscy]] |
[[Kategoria:Piastowie wrocławscy]] |
Wersja z 23:51, 2 lip 2008
Konstancja (ur. najpóźniej w 1227, zm. 21 lub 23 lutego 1257) – księżniczka śląska, księżna kujawska z dynastii Piastów.
Córka księcia śląskiego, krakowskiego i wielkopolskiego Henryka II Pobożnego oraz Anny, córki króla Czech Przemysła Ottokara I. Żona księcia kujawskiego Kazimierza I. Matka księcia sieradzkiego, łęczyckiego, sandomierskiego i krakowskiego Leszka Czarnego oraz księcia inowrocławskiego Ziemomysła.
Narodziny
Konstancja została wydana za mąż w 1239 – musiała mieć wtedy ukończonych 12 lat. Urodziła się zatem najpóźniej w 1227[1]. Spośród jej sióstr tylko Gertruda wcześniej została żoną, stąd uważa się Konstancję za drugą pod względem starszeństwa córkę Henryka II Pobożnego i Anny czeskiej[2]. Umownie wśród dzieci książęcej pary jest umieszczana na czwartym miejscu[3].
Jej imię nawiązywało do babki ze strony matki – Konstancji, królowej czeskiej, córki króla Węgier Beli III[3].
Małżeństwo z Kazimierzem I kujawskim
W 1239 we Wrocławiu poślubiła księcia kujawskiego Kazimierza I. Małżeństwo to było wynikiem polityki jej ojca, Henryka II Pobożnego, który poprzez ślub córki z synem Konrada I mazowieckiego chciał osłabić mazowieckiego rywala, z którym od lat wraz z ojcem, Henrykiem I Brodatym, prowadził walki o Kraków. Związek ten przypieczętowywał sojusz polityczny książąt śląskiego i kujawskiego. Rozwścieczony tymi planami Konrad miał nakazać zamordowanie prowadzącego przedmałżeńskie negocjacje scholastyka płockiego Jana Czaplę, za co została nałożona na niego klątwa, a jego ziemie zostały obłożone interdyktem. W posagu Piastówna wniosła należącą do tej pory do Henryka Pobożnego kasztelanię lądzką.
Kazimierz I kujawski urodził się między 1210 a 1213[4]. Był drugim synem Konrada I mazowieckiego i Agafii Światosławówny. Za życia ojca, w 1230 lub 1231, objął panowanie na Kujawach, a po jego śmierci w 1247 do swojej domeny dołączył także ziemie łęczycką i sieradzką. Był trzykrotnie żonaty. Przed poślubieniem Konstancji zawarł związek małżeński z Jadwigą, której pochodzenie nie jest znane – prawdopodobnie była ona córką księcia wielkopolskiego Władysława Odonica[5]. Małżeństwo to zapewne pozostało bezdzietne[6]. Natomiast po śmierci Henrykówny pojął za żonę Eufrozynę, córkę Kazimierza I opolskiego. Zawarcie tego małżeństwa już w maju 1257, a więc zaledwie w kilka miesięcy po śmierci Konstancji zostało zapewne bardzo źle odebrane przez jej dwóch synów, co prawdopodobnie było jedną z przyczyn nie najlepszych stosunków pomiędzy Kazimierzem, a jego synami z drugiego małżeństwa w latach następnych[7]. Ze związku z Eufrozyną pochodził m.in. król Polski Władysław I Łokietek. Mąż Konstancji zmarł 14 grudnia 1267.
W czasie trwającego kilkanaście lat małżeństwa Konstancja urodziła dwóch synów: Leszka Czarnego i Ziemomysła inowrocławskiego[8]. Uczcili oni pamięć swojej zmarłej matki, wystawiając 16 sierpnia 1257 wraz z ojcem dokument dla biskupa chełmińskiego Heidenryka, zgodnie z którym kanonicy chełmińscy mieli odprawiać codzienną mszę za duszę Konstancji. Z kolei wraz z jej śmiercią Kazimierz tracił prawa do kasztelanii lądzkiej.
Wychowanie
Zdaje się, że Konstancja otrzymała staranniejsze wychowanie niż jej małżonek[9], którego preceptorem był Jan Czapla. Kształciła się pod czujnym okiem babki, świętej Jadwigi w klasztorze trzebnickim, umieszczona tam, tak jak i jej rodzeństwo, przez ojca, Henryka Pobożnego i matkę, Annę czeską. Była osobą pobożną, jej duchową formacją zajęła się właśnie babka, pod której opieką pozostawała w Trzebnicy. Sama Konstancja prawdopodobnie podobny wpływ wywierała na swojego pierworodnego syna Leszka[10].
Śmierć
Dwa nekrologi informujące o śmierci Konstancji zawierają różne daty dzienne: Nekrolog strzeleński podaje, że zmarła 21 lutego, według Nekrologu opactwa św. Wincentego we Wrocławiu jej śmierć nastąpiła 23 lutego[11]. W źródłach po raz ostatni jako żyjąca występuje w dokumencie z 25 maja 1252, natomiast jako zmarła jest wymieniona w dokumencie z 3 maja 1257. Zmarła zatem 21 lub 23 lutego między 1253 a 1257. Z uwagi na to, że jedyne trzy wzmianki o jej śmierci w dokumentach Kazimierza I pochodzą z roku 1257 (3 maja, 16 września, 10 listopada), uznaje się, że zmarła w tym samym roku[12].
Miejsce pochówku Konstancji nie jest znane.
- ↑ K. Jasiński, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001, s. 62. Wcześniej K. Jasiński w książce Rodowód Piastów śląskich. Tom I. Piastowie wrocławscy i legnicko-brzescy, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 1973 zaznaczył, że jako młodsza od Gertrudy urodziła się zapewne po 1220. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 120. W tablicy I/2 na końcu książki: zap. 1221-1227.
- ↑ Córki wydawano za mąż z reguły w kolejności starszeństwa, zaś najmłodsze potomstwo przeznaczano do stanu duchownego. Gertruda w 1233 poślubiła Bolesława I mazowieckiego, Elżbieta w 1244 wyszła za mąż za Przemysła I wielkopolskiego, natomiast Agnieszka została cysterką trzebnicką, a Jadwiga wstąpiła do klasztoru klarysek wrocławskich. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 120.
- ↑ a b K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 120.
- ↑ K. Jasiński, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001, s. 57-58. O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 292 kładł narodziny Kazimierza na ok. 1211; Podobnie wcześniej K. Jasiński w książce Rodowód Piastów śląskich. Tom I. Piastowie wrocławscy i legnicko-brzescy, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 1973. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 121.
- ↑ Jest to pogląd D. Karczewskiego. Przemawiają za nim to samo imię żony Odonica, Jadwigi, a także przyjazne stosunki między księciem wielkopolskim a ojcem Kazimierza, Konradem mazowieckim. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001, s. 61.
- ↑ K. Jasiński, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001, s. 63.
- ↑ P. Żmudzki, Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000, s. 61.
- ↑ O. Balzer, op. cit., s. 337-339 do dzieci z tego związku zaliczył także Adelajdę, dominikankę sandomierską. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 121, przyp. 7 obalił tę hipotezę, zarzucając poglądowi Balzera brak podstaw źródłowych, oparcie się na domysłach i ryzykownych rekonstrukcjach tekstu źródłowego, a także wskazując na brak występowania Adelajdy w Genealogii św. Jadwigi. Zob. też K. Jasiński, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001, s. 19-20.
- ↑ P. Żmudzki, Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000, s. 58.
- ↑ P. Żmudzki, Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000, s. 61.
- ↑ O. Balzer, op cit., s. 299 opowiedział się za datą wcześniejszą, K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 120-121 oraz Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001, s. 62 uznał obydwie za równie prawdopodobne.
- ↑ O. Balzer, op. cit., s. 298-299, za nim K. Jasiński, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001, s. 62-63; Wcześniej K. Jasiński w książce Rodowód Piastów śląskich. Tom I. Piastowie wrocławscy i legnicko brzescy, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 1973 uznał pogląd Balzera za prawdopodobny, nie za pewny. Opowiedział się za datą 21 lub 23 lutego między 1253 a 1257, najprawdopodobniej 21 lub 23 lutego 1257. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 121.
Bibliografia
- Balzer O., Genealogia Piastów, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1895, s. 292, 297-299 i 337-339.
- Jasiński K., Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Wydawnictwo Historyczne, Poznań – Wrocław 2001, s. 19-20, 57-58 i 62-63.
- Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, s. 120-122.
- Jurek T., Konstancja, (w:) Piastowie. Leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, s. 413-414.
- Żmudzki P., Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000, ISBN 83-86842-85-7.