Jerzy Wincenty Wielhorski

Jerzy Wincenty Wielhorski herbu Kierdeja (ur. ok. 1755 – zm. 1809) – pisarz polny litewski w latach 1783-1790, konsyliarz konfederacji targowickiej, starosta kamieniecki, senator Imperium Rosyjskiego, szambelan królewski.

Był synem Michała kuchmistrza litewskiego i Elżbiety z Ogińskich. Żonaty z Zofią z Matuszewiczów. Miał synów Macieja, Michała i Edwarda.

Komisarz w Komisjach Wojskowej i Skarbowej, poseł na sejmy. Ożeniwszy się z Rosjanką, sprzedał swoje dobra w Rzeczypospolitej i wyjechał do Rosji. Stronnik Stanisława Szczęsnego Potockiego, po uchwaleniu konstytucji 3 maja w 1791, znalazł się w obozie malkontentów w Sankt Petersburgu. Jeden z twórców konfederacji targowickiej. Rotmistrz targowickiej formacji Brygady Kawalerii Narodowej Znaków Hussarskich pod Imieniem Województwa Bracławskiego. Po zakończeniu wojny polsko-rosyjskiej w 1792 udał się do Katarzyny II w poselstwie dziękczynnym, za zbrojne poparcie Targowicy. W końcu 1792 mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym konfederacji w Petersburgu w miejsce Antoniego Augustyna Deboli. W czasie insurekcji kościuszkowskiej Sąd Najwyższy Kryminalny skazał go za zdradę narodową na karę śmierci, wykonaną in effigie 29 września 1794.

Po III rozbiorze Polski został szambelanem a potem marszałkiem dworu cesarza Pawła I.

Był członkiem paryskiej loży wolnomularskiej Saint Lazare, stanął na czele polskiej loży Bouclier du Nord.

W 1790 roku odznaczony Orderem Orła Białego, w 1782 roku został kawalerem Orderu Świętego Stanisława, kawaler maltański od 1799 roku.

Bibliografia

• Władysław Smoleński Konfederacya targowicka ISBN 83-89738-84-8