Hals (żeglarstwo): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:21, 7 maj 2014

Hals – termin w żeglarstwie określa trzy odrębne zagadnienia:

Hals (prawy/lewy) – pojęcie związane z prawem drogi;
Hals (droga) – odcinek drogi jednostki o napędzie żaglowym pokonywany lub pokonany pomiędzy zwrotami.
Hals (lina) – lina olinowania ruchomego.

Hals (prawy/lewy)

Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru. Związany z zasadą prawa drogi mówiącą, że

Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi,

jednostka mająca wiatr z burty lewej – czyli poruszająca się lewym halsem

powinna ustąpić

jednostce mającej wiatr z burty prawej – czyli poruszającej się prawym halsem.

Jeżeli jednostka ma wiatr dokładnie z tyłu, a główny żagiel niesie po lewej burcie

– na jednostce o ożaglowaniu rejowym po lewej niesie największy żagiel skośny –

to jednostka porusza się prawym halsem.

Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest po prawej burcie – jednostka porusza się lewym halsem.

Pojęcie prawego/lewego halsu i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także bojerów, żaglowozów – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym.

Hals (lina)

Lina olinowania ruchomego pozwalająca regulować:

pionowe usytuowanie żagla mającego w czasie pracy róg halsowy wysoko nad pokładem np. latacz i topsel;
poziome położenie rogów szotowych żagla rejowego nie mającego pod sobą rei – np. rejowego fokżagla.

Hals latacza – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na noku (zewnętrznym końcu) bukszprytu biegnie do kołkowinicy na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest fał i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest obkładana, a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany kontrafał i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla.

Halsy żagla rejowego – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny (szoty), która przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca (noku) poniższej rei. W żaglu, który nie ma pod sobą rei szoty od dolnych rogów biegną skośnie w dół w kierunku rufy, do pokładu w okolicy nadburcia. Potrzebne są jednak jeszcze liny, które będą podczas pracy żagla działały antagonistycznie do szotów. Tę rolę spełniają halsy biegnąc od rogów żagla skośnie w dół w kierunku dziobu, w okolice nadburcia.

Halsem lub halslinką nazywany bywa przewiąz (sejzing) mocujący róg halsowy żagla. Przy refowaniu sejzing ten nazywany jest refhalsem.

Cunningham – dająca się w trakcie żeglugi wybierać i luzować linka zamocowana do remizki znajdującej się w dolnej części liku przedniego żagla przymasztowego. Pozwala regulować napięcie liku przedniego, a przez to wpływać na kształt żagla. Stosowana na jachtach i łódkach regatowych.

Zobacz też

Bibliografia

Encyklopedia żeglarstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, praca zbiorowa – red. Jacek Czajewski, ISBN 83-01-11914-4

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Inne znaczenia|żeglarstwa|[[hals|inne znaczenia tego słowa]]}}
-'''Hals''' – termin w żeglarstwie określający trzy odrębne zagadnienia:
+'''Hals''' – termin w żeglarstwie określa trzy odrębne zagadnienia:
+* ''Hals (prawy/lewy)'' – pojęcie związane z [[prawo drogi (żegluga)|prawem drogi]];
+* ''Hals (droga)'' – odcinek drogi jednostki o napędzie żaglowym pokonywany lub pokonany pomiędzy [[zwrot]]ami.
+* ''Hals (lina)'' – lina [[olinowanie ruchome|olinowania ruchomego]].
+== Hals (prawy/lewy) ==
-* '''Hals (lina)''' – lina [[olinowanie ruchome|olinowania ruchomego]];
-* '''Hals (prawy/lewy)''' – pojęcie związane z [[prawo drogi (żegluga)|prawem drogi]];
+Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru. Związany z zasadą [[prawo drogi (żegluga)|prawa drogi]] mówiącą, że<br />
-* '''Hals (droga)''' – odcinek drogi pokonywany lub pokonany pomiędzy [[zwrot]]ami przez [[jednostka pływająca|jednostkę pływającą]] o napędzie żaglowym;
+* Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi,
-== Hals (lina) ==
+: jednostka mająca <u>wiatr z burty lewej</u> – czyli poruszająca się <u>lewym halsem</u>
-[[Plik:Rigging-boom-nr.png|thumb|Schemat olinowania występującego przy dolnym liku [[ożaglowanie skośne|ożaglowania skośnego]]. Hals oznaczony jako 6.]]
+: powinna ustąpić
-Lina [[olinowanie ruchome|olinowania ruchomego]] służąca w ogólności do mocowania [[róg halsowy|rogu halsowego]] żagla do drzewców takich jak maszt czy boom. W zależności od rodzaju ożaglowania oraz typu żagla może przybierać różne formy. I tak może służyć m.in. do regulacji:
+: jednostce mającej <u>wiatr z burty prawej</u> – czyli poruszającej się <u>prawym halsem</u>.
+* Jeżeli jednostka ma wiatr [[fordewind|dokładnie z tyłu]], a <u>główny żagiel niesie po lewej burcie</u>
+: – na jednostce o [[ożaglowanie rejowe|ożaglowaniu rejowym]] <u>po lewej niesie największy żagiel skośny</u> –
+: to jednostka porusza się <u>prawym halsem</u>.
+: Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest <u>po prawej burcie</u> – jednostka porusza się <u>lewym halsem</u>.
+Pojęcie ''prawego/lewego halsu'' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym.
-* pionowego usytuowania żagla mającego w czasie pracy [[róg halsowy]] wysoko nad pokładem np. [[latacz]] i [[topsel]];
-* poziomego położenia rogów szotowych [[ożaglowanie rejowe|żagla rejowego]] nie mającego pod sobą [[reja|rei]] – np. rejowego fokżagla.
+== Hals (lina) ==
-* Halsem lub ''halslinką'' nazywany bywa przewiąz ([[sejzing]]) mocujący róg halsowy żagla. Przy [[refowanie|refowaniu]] sejzing ten nazywany jest ''refhalsem''.
+Lina [[olinowanie ruchome|olinowania ruchomego]] pozwalająca regulować:
+* pionowe usytuowanie żagla mającego w czasie pracy [[róg halsowy]] wysoko nad pokładem np. [[latacz]] i [[topsel]];
+* poziome położenie rogów szotowych [[ożaglowanie rejowe|żagla rejowego]] nie mającego pod sobą [[reja|rei]] – np. rejowego fokżagla.
+<u>   Hals latacza   </u> – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na [[Nok (żeglarstwo)|noku]] (zewnętrznym końcu) [[bukszpryt]]u biegnie do [[nagielbank|kołkowinicy]] na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest [[fał]] i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest [[nagiel|obkładana]], a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany [[kontrafał]] i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla.
+<u>   Halsy żagla rejowego   </u> – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny ([[szot]]y), która przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca ([[Nok (żeglarstwo)|noku]]) poniższej rei. W żaglu, który nie ma pod sobą rei szoty od dolnych rogów biegną skośnie w dół w kierunku rufy, do pokładu w okolicy [[nadburcie|nadburcia]]. Potrzebne są jednak jeszcze liny, które będą podczas pracy żagla działały antagonistycznie do szotów. Tę rolę spełniają halsy biegnąc od rogów żagla skośnie w dół w kierunku dziobu, w okolice nadburcia.
-* Cunningham jest odmianą halsu. To linka dająca się w trakcie żeglugi wybierać bądź luzować i zamocowana jest do [[remizka|remizki]] znajdującej się w dolnej części liku przedniego żagla przymasztowego. Pozwala regulować napięcie liku przedniego, a przez to wpływać na kształt żagla. Stosowana na jednostkach regatowych.
+<u>   Halsem lub ''halslinką''</u> nazywany bywa przewiąz ([[sejzing]]) mocujący róg halsowy żagla. Przy [[refowanie|refowaniu]] sejzing ten nazywany jest <u>''refhalsem''</u>.
-* Hals [[latacz]]a – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na [[Nok (żeglarstwo)|noku]] (zewnętrznym końcu) [[bukszpryt]]u biegnie do [[nagielbank|kołkowinicy]] na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest [[fał]] i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest [[nagiel|obkładana]], a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany [[kontrafał]] i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla.
-* Halsy żagla rejowego – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny ([[szot]]y), które przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca ([[Nok (żeglarstwo)|noku]]) rei niższego piętra. W żaglu, który nie ma pod sobą rei szoty od dolnych rogów biegną skośnie w dół w kierunku rufy, do pokładu w okolicy [[nadburcie|nadburcia]]. Potrzebne są jednak jeszcze liny, które będą podczas pracy żagla działały antagonistycznie do szotów. Tę rolę spełniają halsy biegnąc od rogów żagla skośnie w dół w kierunku dziobu, w okolice nadburcia. Historycznie od nazwy tych lin pochodzi pojęcie żeglugi prawym/lewym halsem gdyż przy tylko jeden z halsów (nawietrzny) był wybierany na zadanym kursie podczas gdy drugi był luzowany.
-== Hals (prawy/lewy) ==
-Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru i pochodzący historycznie od nazwy liny w ożaglowaniu rejowym (patrz sekcja powyżej). Jeżeli burtą [[nawietrzność|nawietrzną]], tj. tą z której wieje wiatr, jest burta lewa, jednostka płynie lewym halsem, jeżeli prawa - prawym. Wyjątkiem jest żegluga kursem [[fordewind]]. Wtedy hals określany jest jako przeciwny do burty, na którą wyłożony jest główny żagiel tj. grot. Pojęcie halsu jest istotne ze względu na [[prawo drogi (żegluga)|prawo drogi]] mówiące, że<br />
-* Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi,
-: jednostka mająca '''wiatr z burty lewej''' – czyli poruszająca się '''lewym halsem'''
-: powinna ustąpić
-: jednostce mającej '''wiatr z burty prawej''' – czyli poruszającej się '''prawym halsem'''.
-* Jeżeli jednostka ma wiatr [[fordewind|dokładnie z tyłu]], a '''główny żagiel niesie po lewej burcie'''
-: to jednostka porusza się '''prawym halsem'''.
-: Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest '''po prawej burcie''' – jednostka porusza się '''lewym halsem'''.
-: Na jednostce o [[ożaglowanie rejowe|ożaglowaniu rejowym]] o halsie decyduje położenie największego [[ożaglowanie skośne|żagla skośnego]].
+<u>Cunningham</u> – dająca się w trakcie żeglugi wybierać i luzować linka zamocowana do [[remizka|remizki]] znajdującej się w dolnej części liku przedniego żagla przymasztowego. Pozwala regulować napięcie liku przedniego, a przez to wpływać na kształt żagla. Stosowana na jachtach i łódkach regatowych.
-Pojęcie '''prawego/lewego halsu''' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym.
 == Zobacz też ==
@@ Linia 41: / Linia 37: @@
 == Bibliografia ==
 * ''Encyklopedia żeglarstwa'', [[Wydawnictwo Naukowe PWN]], Warszawa 1996, praca zbiorowa – red. Jacek Czajewski, ISBN 83-01-11914-4
-*{{cytuj książkę |nazwisko = Dziewulski| imię = Jerzy W.| autor link = | tytuł = Wiadomości o jachtach żaglowych| wydawca = Alma-Press| miejsce = Warszawa| rok = 2008| strony = 384-386| isbn = 978-83-7020-358-0}}
 [[Kategoria:Olinowanie (żeglarstwo)]]
 [[Kategoria:Przepisy żeglarskie]]
-[[Kategoria:Teoria żeglowania]]
 [[en:Tack (sailing)]]