Jednoróg (działo): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
MBi (dyskusja | edycje)
30 065 edycji
drobne redakcyjne, polskie znaki, int.
Nie podano opisu zmian
Linia 4: Linia 4:
'''Jednoróg''' to rodzaj [[Rosja|rosyjskiego]] [[działo|działa]] z [[XVIII wiek]]u, odmiana [[haubica|haubicy]] konstrukcji M.W. Daniłowa<ref name="angus"/> i S.A. Martinowa<ref name="jedno-1760" />, przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii [[Piotr Szuwałow|Piotra Szuwałowa]].
'''Jednoróg''' to rodzaj [[Rosja|rosyjskiego]] [[działo|działa]] z [[XVIII wiek]]u, odmiana [[haubica|haubicy]] konstrukcji M.W. Daniłowa<ref name="angus"/> i S.A. Martinowa<ref name="jedno-1760" />, przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii [[Piotr Szuwałow|Piotra Szuwałowa]].


Wprowadzone zostały do armii rosyjskiej w 1757 roku jednorogi miały kaliber od 90 do 250 milimetrów i długość lufy od 7,5 do 12,5 [[Kaliber broni|kalibra]]<ref name=men />. Wpierw wprowadzono wersję 8-funtową, następnie 10-, 20-, 40- i 80-funtowe<ref name="angus"/>.
Wprowadzone do armii rosyjskiej w 1757 roku jednorogi miały kaliber od 90 do 250 milimetrów i długość lufy od 7,5 do 12,5 [[Kaliber broni|kalibra]]<ref name=men />. Wpierw wprowadzono wersję 8-funtową, następnie 10-, 20-, 40- i 80-funtowe<ref name="angus"/>.


[[Plik:Fotothek df tg 0006841 Kriegskunde ^ Artillerie ^ Geschütz.jpg|thumb|Przekrój haubicy, widoczna mniejsza komora prochowa]]
[[Plik:Fotothek df tg 0006841 Kriegskunde ^ Artillerie ^ Geschütz.jpg|thumb|Przekrój haubicy, widoczna mniejsza komora prochowa]]
Ówczesna artyleria dzieliła się na strzelające głównie pełnymi pociskami [[armata|armaty]] oraz haubice, o krótszej lufie, większym kącie podniesienia i zwężonej komorze prochowej, strzelające także [[Granat (broń)|granatami]]<ref name="kinard" />.
Ówczesna artyleria dzieliła się na [[armata|armaty]], strzelające głównie pociskami pełnymi, oraz haubice - o krótszej lufie, większym kącie podniesienia i zwężonej komorze prochowej, strzelające także [[Granat (broń)|granatami]]<ref name="kinard" />.


Jednorogi były typem pośrednim między armatą i haubicą (rodzajem wczesnej [[Haubicoarmata|haubicoarmaty]]), o mniej stromej [[Tor ruchu|trajektorii]] pocisku, co dawało większy zasięg<ref name="kinard" />. Od haubic jednorogi różniły się stożkową komorą prochową<ref name="angus"/>: średnica podstawy stożka równała się średnicy [[Kaliber broni|kalibru]] lufy, co ułatwiało ładowanie i umieszczenie pocisku dokładnie na osi lufy<ref name="jedno-1760" />.
Jednorogi były typem pośrednim między armatą i haubicą (rodzajem wczesnej [[Haubicoarmata|haubicoarmaty]]), o mniej stromej [[Tor ruchu|trajektorii]] pocisku, co dawało większy zasięg<ref name="kinard" />. Od haubic jednorogi różniły się stożkową komorą prochową<ref name="angus"/>: średnica podstawy stożka równała się średnicy [[Kaliber broni|kalibru]] lufy, co ułatwiało ładowanie i umieszczenie pocisku dokładnie na osi lufy<ref name="jedno-1760" />.
Linia 13: Linia 13:
Pozwoliło to na stosowanie [[kartacz (pocisk)|kartaczy]], kul pełnych, naboi scalonych, jak i granatów typowych dla haubic. Użyte po raz pierwszy przez [[Imperium Rosyjskie|Rosję]] w czasie [[wojna siedmioletnia|wojny siedmioletniej]], jednorogi stosowane były aż do połowy XIX wieku. Wykorzystywane były także w artylerii [[Imperium osmańskie|Turcji]], [[Królestwo Prus|Prus]] i [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]].
Pozwoliło to na stosowanie [[kartacz (pocisk)|kartaczy]], kul pełnych, naboi scalonych, jak i granatów typowych dla haubic. Użyte po raz pierwszy przez [[Imperium Rosyjskie|Rosję]] w czasie [[wojna siedmioletnia|wojny siedmioletniej]], jednorogi stosowane były aż do połowy XIX wieku. Wykorzystywane były także w artylerii [[Imperium osmańskie|Turcji]], [[Królestwo Prus|Prus]] i [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]].


W okresie napoleońskim armia rosyjska używała 2-, 10- i 18-funtowych jednorogów. Cztery 10-funtowe jednorogi (oraz cztery lekkie i cztery średnie armaty 6-funtowe) wchodziły w skład [[kompania|kompanii]] [[Artyleria lekka|artylerii lekkiej]], podczas gdy cztery lekkie i cztery ciężkie armaty 12-funtowe oraz cztery 18- i dwa 2-funtowe jednorogi składały się na kompanię [[Artyleria ciężka|artylerii ciężkiej]]. [[Artyleria konna]] posiadała 6 lekkich sześciofuntówek i 6 jednorógów 10-funtowych na kompanię<ref name=kevin />.
W okresie napoleońskim armia rosyjska używała jednorogów 2-, 10- i 18-funtowych. Cztery 10-funtowe jednorogi (oraz cztery lekkie i cztery średnie armaty 6-funtowe) wchodziły w skład [[kompania|kompanii]] [[Artyleria lekka|artylerii lekkiej]], podczas gdy cztery lekkie i cztery ciężkie armaty 12-funtowe oraz cztery 18- i dwa 2-funtowe jednorogi składały się na kompanię [[Artyleria ciężka|artylerii ciężkiej]]. [[Artyleria konna]] posiadała 6 lekkich sześciofuntówek i 6 jednorógów 10-funtowych na kompanię<ref name=kevin />.


Nazwa wywodzi się od uchwytów do przenoszenia lufy, czyli delfinów, wykonywanych w kształcie [[jednorożec|jednorożców]]<ref name="kinard" />. Kształt ten zainspirowany był najprawdopodobniej herbem [[Jednorożec]] konstruktora – generała Szuwałowa.
Nazwa wywodzi się od uchwytów do przenoszenia lufy, czyli delfinów, wykonywanych w kształcie [[jednorożec|jednorożców]]<ref name="kinard" />. Kształt ten zainspirowany był najprawdopodobniej herbem [[Jednorożec]] generała Szuwałowa.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==

Wersja z 00:51, 5 lut 2016

Jednoróg kal. 152 mm z 1838 r.

Jednoróg to rodzaj rosyjskiego działa z XVIII wieku, odmiana haubicy konstrukcji M.W. Daniłowa[1] i S.A. Martinowa[2], przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii Piotra Szuwałowa.

Wprowadzone do armii rosyjskiej w 1757 roku jednorogi miały kaliber od 90 do 250 milimetrów i długość lufy od 7,5 do 12,5 kalibra[3]. Wpierw wprowadzono wersję 8-funtową, następnie 10-, 20-, 40- i 80-funtowe[1].

Przekrój haubicy, widoczna mniejsza komora prochowa

Ówczesna artyleria dzieliła się na armaty, strzelające głównie pociskami pełnymi, oraz haubice - o krótszej lufie, większym kącie podniesienia i zwężonej komorze prochowej, strzelające także granatami[4].

Jednorogi były typem pośrednim między armatą i haubicą (rodzajem wczesnej haubicoarmaty), o mniej stromej trajektorii pocisku, co dawało większy zasięg[4]. Od haubic jednorogi różniły się stożkową komorą prochową[1]: średnica podstawy stożka równała się średnicy kalibru lufy, co ułatwiało ładowanie i umieszczenie pocisku dokładnie na osi lufy[2].

Pozwoliło to na stosowanie kartaczy, kul pełnych, naboi scalonych, jak i granatów typowych dla haubic. Użyte po raz pierwszy przez Rosję w czasie wojny siedmioletniej, jednorogi stosowane były aż do połowy XIX wieku. Wykorzystywane były także w artylerii Turcji, Prus i Królestwa Polskiego.

W okresie napoleońskim armia rosyjska używała jednorogów 2-, 10- i 18-funtowych. Cztery 10-funtowe jednorogi (oraz cztery lekkie i cztery średnie armaty 6-funtowe) wchodziły w skład kompanii artylerii lekkiej, podczas gdy cztery lekkie i cztery ciężkie armaty 12-funtowe oraz cztery 18- i dwa 2-funtowe jednorogi składały się na kompanię artylerii ciężkiej. Artyleria konna posiadała 6 lekkich sześciofuntówek i 6 jednorógów 10-funtowych na kompanię[5].

Nazwa wywodzi się od uchwytów do przenoszenia lufy, czyli delfinów, wykonywanych w kształcie jednorożców[4]. Kształt ten zainspirowany był najprawdopodobniej herbem Jednorożec generała Szuwałowa.

Zobacz też

  1. ↑ a b c Angus Konstam: Russian Army of the Seven Years War (2). Londyn: Osprey Publishing, 1996, s. 41, seria: Men-at-Arms. ISBN 978-1855325876.
  2. ↑ a b 76-мм единорог (1760). www.kbgrabina.ru, 2010. [dostęp 2011-03-29]. (ros.).
  3. ↑ Mała Encyklopedia Wojskowa. Warszawa: 1967, s. 590.
  4. ↑ a b c Jeff Kinard: An Illustrated History of Its Impact. Oxford: ABC-CLIO, 2007, s. 112 i 159. ISBN 978-1851095568.
  5. ↑ Kevin Kiley: Artillery of the Napoleonic Wars. Londyn: Greenhill Books, 2006, s. 157. ISBN 978-1853675836.
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jednoróg_(działo)&oldid=44954798”