Wikipedysta:Jus4321/brudnopis

Other forms of dualism[edit]

Four varieties of dualism. The arrows indicate the direction of the causal interactions. Occasionalism is not shown.

Psychophysical parallelism[edit]

Psychophysical parallelism, or simplyparallelism, is the view that mind and body, while having distinct ontological statuses, do not causally influence one another. Instead, they run along parallel paths (mind events causally interact with mind events and brain events causally interact with brain events) and only seem to influence each other.^[43] This view was most prominently defended by Gottfried Leibniz. Although Leibniz was an ontological monist who believed that only one type of substance, the monad, exists in the universe, and that everything is reducible to it, he nonetheless maintained that there was an important distinction between "the mental" and "the physical" in terms of causation. He held that God had arranged things in advance so that minds and bodies would be in harmony with each other. This is known as the doctrine of pre-established harmony.^[44]

Occasionalism[edit]

Occasionalism is the view espoused by Nicholas Malebranche that asserts that all supposedly causal relations between physical events, or between physical and mental events, are not really causal at all. While body and mind are different substances, causes (whether mental or physical) are related to their effects by an act of God's intervention on each specific occasion.^[45]

Property dualism[edit]

Property dualism is the view that the world is constituted of just one kind of substance – the physical kind – and there exist two distinct kinds of properties: physical properties and mental properties. In other words, it is the view that non-physical, mental properties (such as beliefs, desires and emotions) inhere in some physical bodies (at least, brains). How mental and physical properties relate causally depends on the variety of property dualism in question, and is not always a clear issue. Sub-varieties of property dualism include:

1. Strong emergentism asserts that when matter is organized in the appropriate way (i.e. in the way that living human bodies are organized), mental properties emerge in a way not fully accountable for by physical laws. Hence, it is a form of emergent materialism.^[8] These emergent properties have an independent ontological status and cannot be reduced to, or explained in terms of, the physical substrate from which they emerge. They are dependent on the physical properties from which they emerge, but opinions vary as to the coherence of top–down causation, i.e. the causal effectiveness of such properties. A form of property dualism has been espoused by David Chalmers and the concept has undergone something of a renaissance in recent years,^[46] but was already suggested in the 19th century by William James.
2. Epiphenomenalism is a doctrine first formulated by Thomas Henry Huxley.^[47] It consists of the view that mental phenomena are causally ineffectual, where one or more mental states do not have any influence on physical states or mental phenomena are the effects, but not the causes, of physical phenomena. Physical events can cause other physical events and physical events can cause mental events, but mental events cannot cause anything, since they are just causally inert by-products (i.e. epiphenomena) of the physical world.^[43] This view has been defended most strongly in recent times by Frank Jackson.^[48]
3. Non-reductive Physicalism is the view that mental properties form a separate ontological class to physical properties: mental states (such as qualia) are not reducible to physical states. The ontological stance towards qualia in the case of non-reductive physicalism does not imply that qualia are causally inert; this is what distinguishes it from epiphenomenalism.
4. Panpsychism is the view that all matter has a mental aspect, or, alternatively, all objects have a unified center of experience or point of view. Superficially, it seems to be a form of property dualism, since it regards everything as having both mental and physical properties. However, some panpsychists say mechanical behaviour is derived from primitive mentality of atoms and molecules—as are sophisticated mentality and organic behaviour, the difference being attributed to the presence or absence of complex structure in a compound object. So long as thereduction of non-mental properties to mental ones is in place, panpsychism is not a (strong) form of property dualism; otherwise it is.

Dualizm interakcjonistyczny

Dualizm interakcjonistyczny jest szczególną formą dualizmu, za którą jako pierwszy opowiedział się Kartezjusz w swoich Medytacjach. W XX wieku zagorzałymi zwolennikami tego stanowiska byli Karl Popper i John Carew Eccles. Jest to pogląd, że stany mentalne, takie jak przekonania i pragnienia, przyczynowo oddziałują na stany fizyczne.

Słynny argument Kartezjusza za tym stanowiskiem można zreferować, odwołując się do hipotetycznego człowieka o imieniu Stefan. Posiada on jasne i wyraźne pojęcie swojego umysłu jako rzeczy myślącej i nierozciągłej (tzn. umysł nie ma długości, ciężkości, wysokości itd.) Stefan ma równie jasne i wyraźne pojęcie swojego ciała jako czegoś przestrzennie rozciągłego, podlegającego pomiarom ilościowym i niezdolnego do myślenia. Z tego wynika, że umysł i ciało nie są tożsame, ponieważ mają radykalnie różne właściwości.

Jednocześnie jasnym jest, że stany mentalne (pragnienia, przekonania itp.) przyczynowo oddziałują na jego ciało i vice versa: dziecko dotyka gorącej kuchenki (zdarzenie fizyczne), to powoduje ból (zdarzenie mentalne), który wywołuje krzyk (zdarzenie fizyczne). To z kolei u opiekuna budzi poczucie lęku i troski o dziecko (zdarzenia mentalne) itd.

Co istotne, teza Kartezjusza opiera się na przesłance, iż to, co Stefan uzna za "jasne i wyraźne" w swoim umyśle, jest z konieczności takim naprawdę (zob. prawda). Wielu współczesnych filozofów nie zgadza się. Na przykład Joseph Agassi sugeruje, że niektóre odkrycia naukowe dokonane od początku XX wieku podważają pogląd o nieomylności introspekcji. Domagał się również uznania, że nowoczesne/nowożytne eksperymenty psychologiczne, które powodują, że ludzie widzą rzeczy, których nie ma, dostarczają gruntu dla odrzucenia kartezjańskiej tezy, ponieważ to naukowcy są w stanie opisać czyjeś postrzegania lepiej niż badany.

Słabością powyższego argumentu przeciwko dualizmowi interakcjonistycznemu jest fakt, iż odbiera on introspekcji jakiejkolwiek wartości poznawczej. Wiemy, że ludzie popełniają błędy w ocenie świata (włączając w to ocenę stanów wewnętrznych innych ludzi), ale nie zawsze tak jest. Dlatego jest logicznie absurdalnym, aby wnioskować, że ludzie zawsze są w błędzie jeśli chodzi o ich stany mentalne oraz opinie o samym umyśle.

Problem umysł-ciało

Problem umysł-ciało dotyczy relacji między umysłem, procesami mentalnymi, stanami lub procesami cielesnymi. Głównym zadaniem filozofów pracujących w tej dziedzinie jest określenie natury umysłu oraz stanów/procesów mentalnych, a także jak, jeśli w ogóle, ciało wpływa na umysł i vice versa.

Posłużmy się przykładem, aby zilustrować problemy związane ze współistnieniem świata "obiektywnego" (przedmiotów) i świata "subiektywnego" (doznań). Nasze doświadczenia zmysłowe - na przykład zapach pizzy - są wywołane przez bodźce pochodzące od naszych narządów zmysłów. Odczuwamy je subiektywnie na sposób przyjemny bądź nieprzyjemny. Wydaje nam się, że to nasze pragnienie zjedzenia pizzy powoduje, że wyciągamy rękę w odpowiedni sposób i w odpowiednim kierunku, aby osiągnąć to, czego pragniemy (zjeść kawałek pizzy). Pojawia się więc pytanie, jak to możliwe, że świadome doświadczenia wyłaniają się z tkanki mózgowej, w której zachodzą wyłącznie zjawiska elektrochemiczne oraz jak to możliwe, że coś, co przydarza nam się subiektywnie (przyjemne odczucie związane z zapachem pizzy; chęć zjedzenia pizzy), wywołuje proces fizyczny (ruch ręki).

Problem ten można również wyrazić następująco: w jaki sposób czyjeś postawy propozycjonalne (np. przekonania, pragnienia) powodują aktywację określonych neuronów i mięśni?

Dualistyczne rozwiązanie problemu umysł-ciało

Dualizm umysł-ciało (psychofizyczny) to zbiór poglądów na temat relacji pomiędzy umysłem i materią (ciałem). Punktem wyjścia jest twierdzenie, że zjawiska mentalne nie są, pod niektórymi względami, fizyczne. Jedno z pierwszych sformułowań dualizmu psychofizycznego pojawia się w szkołach filozofii hinduistycznej, m.in. Sańkja i Joga (ok. 650 r. p.n.e.), gdzie w świecie wyróżnia się puruszę (niezmienny umysł/duch) i prakriti (zmienna substancja poznawalna zmysłowo), zob. np. Jogasutry Patanjaliego.

W filozofii Zachodu najwcześniejsze dyskusje na temat dualizmu odnajdujemy w pismach Platona, który utrzymywał, że ludzka "inteligencja" (będąca zdolnością umysłu lub duszy) nie może utożsamiona z ciałem ani wyjaśniona w jego kategoriach. Jednak najbardziej znana wersja dualizmu pochodzi od Kartezjusza (Medytacje o filozofii pierwszej, 1641), który twierdził, że umysł jest nierozciągłą, niefizyczną substancją - "res cogitans". Kartezjusz jako pierwszy utożsamił umysł ze świadomością i samoświadomością oraz oddzielił pojęcie "umysł" od mózgu, który z kolei uznał za siedzibę inteligencji. Z tego względu uznaje się często, że to on sformułował problem umysł-ciało w postaci, która funkcjonuje do dzisiaj.