Caerostris darwini: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
spory rewert - wiele informacji błędnych lub nieobecnych w źródłach; + uzupełnienie
Linia 1: Linia 1:
{{Zwierzę infobox
{{Zwierzę infobox
| nazwa zwyczajowa = Pająk Darwina
|nazwa łacińska = ''Caerostris darwini''
|nazwa łacińska = ''Caerostris darwini''
|TSN =
|TSN =
|zoolog = [[Matjaž Kuntner|Kuntner]] i [[Ingi Agnarsson|Agnarsson]], 2010
|zoolog = [[Matjaž Kuntner|Kuntner]] i [[Ingi Agnarsson|Agnarsson]], 2010
|grafika = Caerostris darwini using bridging silk.jpg
|okres istnienia =
|okres istnienia =
|grafika = Cdarwini.jpg
|opis grafiki = ''Caerostris darwini'' (widok od strony brzusznej) przędący nić
|opis grafiki = Samica ''Caerostris darwini''
|typ = [[stawonogi]]
|typ = [[stawonogi]]
|podtyp = [[szczękoczułkowce]]
|podtyp = [[szczękoczułkowce]]
Linia 17: Linia 16:
|wikispecies = Caerostris darwini
|wikispecies = Caerostris darwini
|commons = Category:Caerostris darwini
|commons = Category:Caerostris darwini
}}
}}'''Pająk Darwina''' ''(Caerostris darwini'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[pająki|pająka]] z rodziny [[krzyżakowate|krzyżakowatych]] (Araneidae) , który przędzie bardzo wytrzymałe [[nić przędna|nici]], z których buduje największe na świecie [[sieć łowna|sieci]]. Pająk został odkryty na [[Madagaskar|Madagaskarze]] w [[Park Narodowy Andasibe-Mantadia|Parku Narodowym Andasibe-Mantadia]] w 2009 roku<ref>{{Cytuj|autor=Matt Walker|tytuł="Gigantic spider's web discovered in Madagascar". BBC News|data=16 September 2010}}</ref>. Gatunek został nazwany na cześć biologa [[Charles Darwin|Charlesa Darwina]], a opis gatunku został przygotowany dokładnie w 150 rocznicę opublikowa dzieła  "[[O powstawaniu gatunków]]", w dniu 24 listopada 2009 r<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Matjaž Kuntner, Ingi Agnarsson|tytuł=Web gigantism in Darwin's bark spider, a new species from Madagascar (Araneidae: Caerostris)|czasopismo=Journal of Arachnology|data=2010-08-01|data dostępu=2017-05-26|issn=0161-8202|wolumin=38|numer=2|s=346–356|doi=10.1636/B09-113.1|url=http://www.bioone.org/doi/abs/10.1636/B09-113.1}}</ref>.
'''''Caerostris darwini''''' – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[pająki|pająka]] z rodziny [[krzyżakowate|krzyżakowatych]] (Araneidae) występującego na [[Madagaskar]]ze. Przędzie bardzo wytrzymałe [[nić przędna|nici]], z których buduje duże [[sieć łowna|sieci]].


== Występowanie ==
== Budowa i systematyka ==
[[Plik:Caerostris darwini web.png|thumb|left|Sieć ''C.&nbsp;darwini'']]
[[Plik:Caerostris darwini web span.png|thumb|Kilka sieci rozpiętych nad rzeką. Najdłuższe nici mają ponad 10&nbsp;m długości]]
[[Plik:Caerostris darwini web span.png|thumb|Kilka sieci rozpiętych nad rzeką. Najdłuższe nici mają ponad 10&nbsp;m długości]]
Ogólną budową ''C.&nbsp;darwini'' przypomina niektóre inne gatunki z rodzaju ''[[Caerostris]]'': ''[[Caerostris vicina|C.&nbsp;vicina]]'', ''[[Caerostris sexcuspidata|C.&nbsp;sexcuspidata]]'' i ''[[Caerostris extrusa|C.&nbsp;extrusa]]''. Samice różnią się od samic innych ''Caerostris'' z tropikalnej Afryki budową [[płytka płciowa|płytki płciowej]], a samce – budową narządów kopulacyjnych. Samice są znacznie większe od samców: osiągają długość do 22&nbsp;mm, podczas gdy samce mierzą ok. 6&nbsp;mm. Spodnia strona ciała jest czarna u samic i czerwona lub brązowa u samców, u obu płci [[głowotułów]], [[odwłok]] i odnóża (u samców tylko ich dystalne części) białawe ze względu na zabarwienie [[szczecinka|szczecinek]]. Uda samców jaskrawo czerwone i nagie{{r|joa10}}.
Krzyżowate są szeroko rozpowszechnione na całym świecie. Zaś przedstawiciele gatunku Caerostris darwini występują głównie w Afryce Połedniowej , na wyspie [[Madagaskar]], w [[Botswana|Botswanie]], [[Zimbabwe]], [[Tanzania|Tanzanii]], także nielicznych przedstawicieli gatunku można spotkać w [[Malezja|Malezji]] i [[Laos|Laosie]]. W Polsce w środowisku naturalnym Pająk Darwina nie występuje<ref name=":1">{{Cytuj|autor=M.Gregorič , I.Agnarsson , T. A.Blackledge , M.Kuntner|tytuł=Darwin's bark spider: giant prey in giant orb webs (Caerostris darwini, Araneae: Araneidae).|czasopismo=Journal of Arachnology|data=2011|wolumin=39(2)|s=287-295}}</ref>.

Według analizy [[filogenetyka molekularna|filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Gregoriča i współpracowników (2015) ''C. darwini'' znajduje się w [[politomia|trychotomii]] z ''[[Caerostris mitrana|C. mitrana]]'' oraz [[klad]]em obejmującym wszystkie pozostałe ''Caerostris'' z wyjątkiem ''[[Caerostris sumatrana|C. sumatrana]]''{{r|joa15}}.


== Biologia i ekologia ==
== Biologia i ekologia ==
Pająki z rodzaju ''Caerostris'' najczęściej spędzają dzień na gałęziach drzew, a tylko nocą schodzą i czają na sieci,natomiast ''C. darwini'' całą dobę spędzają w sieci, którą budują nad wodą. Żywią się przeważnie stosunkowo niewielkimi [[owady|owadami]], takimi jak [[chrząszcze]], [[pszczoły]] i [[ważki]]. Obserwowano też kilkadziesiąt [[jętki|jętek]] schwytanych w sieć, krępowanych nicią po kilka osobników, a następnie zjadanych{{r|joa10|joa11}}. Nie zaobserwowano schwytanych w sieć kręgowców; Gregorič i współpracownicy (2011) spekulują, że masowe pojawy owadów wodnych mogą być dla pająków analogiczne do pojedynczego schwytania dużej zdobyczy{{r|joa11}}. Wiele zdobyczy pająków stanowiło obiekt [[kleptopasożytnictwo|kleptopasożytnictwa]] ze strony różnych gatunków [[muchówki|muchówek]], a niekiedy również niektórych pająków z grupy [[Argyrodinae]] należącej do [[omatnikowate|omatnikowatych]]{{r|joa10}}. ''C.&nbsp;darwini'' najpierw kąsa swoją ofiarę, a następnie owija ją nićmi{{r|joa11}}.
C. Darwini jest jednym z 2900 znanych gatunków rodziny [[Krzyżakowate|Araneidae]].  Pająki danej rodziny pod względem rozmiaru są niebywale zróżnicowane: od 3 do 30 mm <ref name=":2">{{Cytuj|autor=M.Żabka|tytuł=Pajęczy świat.|data=2013|wydawca=Muzeum i Instytut Zoologii PAN|s=124-127}}</ref>.  Podobnie jak u innych przedstawicieli rodziny u Pająka Darwina występuje [[dymorfizm płciowy]] – samice są znacznie większe od samców.

=== Budowa ===
Ogólną budową ''C.&nbsp;darwini'' przypomina niektóre inne gatunki z rodzaju ''[[Caerostris]]'': ''[[Caerostris vicina|C.&nbsp;vicina]]'', ''[[Caerostris sexcuspidata|C.&nbsp;sexcuspidata]]'' i ''[[Caerostris extrusa|C.&nbsp;extrusa]]''. Samice różnią się od samic innych ''Caerostris'' z tropikalnej Afryki budową [[płytka płciowa|płytki płciowej]], a samce – budową narządów kopulacyjnych. Samice są znacznie większe od samców: osiągają długość do 22&nbsp;mm, podczas gdy samce mierzą ok. 6&nbsp;mm. Spodnia strona ciała jest czarna u samic i czerwona lub brązowa u samców, u obu płci [[głowotułów]], [[odwłok]] i odnóża (u samców tylko ich dystalne części) białawe ze względu na zabarwienie [[szczecinka|szczecinek]]. Uda samców jaskrawo czerwone i nagie<ref name=":0" />.

Budowa [[kokon]]u ''C.&nbsp;darwini'' różni się od występującej u innych krzyżakowatych – kształtem przypomina on [[hantle]]. Jest przymocowywany do liści z dala od wody, jednak w pobliżu miejsca przyczepu nici do podłoża<ref name=":0" />.

=== Tryb życia ===
Pająki rodzaju Caerostris najczęściej spędzają dzień na gałęziach drzew, a tylko nocą schodzą i czają na sieci<ref name=":0" />,natomiast C. darwini całe życie spędzają w sieci, którą budują nad wodą.


Prawdopodobnie [[koewolucja]] cech behawioralnych, ekologicznych i biomateriałowych umożliwiła ''C.&nbsp;darwini'' zajęcie wyjątkowej wśród pająków [[nisza ekologiczna|niszy ekologicznej]]{{r|plos11}}.
==== Pokarm ====
Dorosłe osobniki C.Darwini aktywnymi drapieżnikami. Żywią się przeważnie ważkami i innymi małymi owadami latającymi nad źródłem wody <ref>{{Cytuj|autor=H.Bellmann , G.Falkner , Fechter R., Hausmann, Janke K., Keller E., Kremer B., Reicholf J.H., Schneider, Sigl A., Thum M., Witt R.|tytuł=Leksykon zwierząt. Bezkręgowce|data=2003|wydawca=Świat Książki|s=26-43}}</ref> . Obserwowano też kilkadziesiąt [[jętki|jętek]] schwytanych w sieć, krępowanych nicią po kilka osobników, a następnie zjadanych<ref name=":0" />. Nie zaobserwowano schwytanych w sieć kręgowców; Gregorič i współpracownicy spekulują, że masowe pojawy owadów wodnych mogą być dla pająków analogiczne do pojedynczego schwytania dużej zdobyczy<ref name=":1" />. Wiele zdobyczy pająków stanowiło obiekt [[kleptopasożytnictwo|kleptopasożytnictwa]] ze strony różnych gatunków [[muchówki|muchówek]], a niekiedy również niektórych pająków z grupy [[Argyrodinae]] należącej do [[omatnikowate|omatnikowatych]]<ref name=":0" />.


Samica kopuluje z dużą ilością samców dla uzyskania genetycznie zróżnicowanego potomstwa{{r|Zabka}}. Budowa [[kokon]]u ''C.&nbsp;darwini'' różni się od występującej u innych krzyżakowatych – kształtem przypomina on [[hantle]]. Jest przymocowywany do liści z dala od wody, jednak w pobliżu miejsca przyczepu nici do podłoża{{r|joa10}}.
==== Rozmnażanie ====
Pająki rodziny Araneidae zachowują się dość ciekawie w stosunku płciowym. Samiec przed stosunkiem powinny zachować ostrożność, aby samica nim się nie pożywiła. Samica kopuluje z dużą ilością samców dla uzyskania genetycznie zróżnicowanego potomstwa<ref name=":2" />.


=== Nici przędne i sieć ===
=== Nici przędne i sieć ===
[[Plik:Caerostris darwini using bridging silk.jpg|thumb|Samica ''Caerostris darwini'' (widok od strony brzusznej) przędąca nić]]
Nicie pajęczyny zazwyczaj przędzą samice Caerostris. Sieć Caerostris darwini zwykle rozciąga się nad taflami wody, ponieważ pająki tego gatunku często występują w wilgotnych miejscach w lasach tropikalnych. Nad rzekami średniego rozmiaru pajęczyna wynosi od 3,5 m do 14 m szerokości, zaś nad większymi rzekami i jeziorami szerokość pajęczyny może osięgać od 10 m aż do 25,5 m <ref name=":1" /><ref>{{Cytuj|autor=S.P.Kelly , A.Sensenig , K.A.Lorentz , T.A.Blackledge|tytuł=Damping capacity is evolutionarily conserved in the radial silk of orb-weaving spiders|czasopismo=Zoology|data=2011|wydanie=114|s=233-238}}</ref>.[[Plik:Caerostris darwini web.png|thumb|left|Sieć ''C.&nbsp;darwini'']]
Sieć ''C.&nbsp;darwini'' nie różni się kształtem od sieci budowanych przez inne krzyżakowate. Jest od nich jednak znacznie większa – ich powierzchnia waha się od 1900 do 28&nbsp;000&nbsp;cm<sup>2</sup>, co czyni z ''C.&nbsp;darwini'' pająka budującego największe sieci na świecie. Pomosty z nici, rozpinane nad rzekami lub jeziorami, mogą osiągać nawet 25&nbsp;m długości<ref name=":0" />. Zerwaniu sieci zapobiega bardzo duża wytrzymałość nici – nie ulegają one zerwaniu przy energii 350&nbsp;[[dżul|MJ]]/m<sup>3</sup>, a niektóre próbki wytrzymują nawet 520 MJ/m<sup>3</sup>. Nici ''C.&nbsp;darwini'' cechują się dwukrotnie większą wytrzymałością niż którakolwiek z pozostałych znanych [[nić przędna|nici przędnych]] i dziesięciokrotnie większą niż [[Kevlar]], są też najwytrzymalszym znanym [[biomateriał]]em. Umożliwiają ''C.&nbsp;darwini'' dostęp do [[siedlisko (biologia)|siedlisk]] i pożywienia, z którego inne pająki nie mogą korzystać. Prawdopodobnie zdolność do przędzenia tak wytrzymałych nici [[ewolucja|wyewoluowała]] u ''Caerostris'', gdy zaczęły one zasiedlać nadwodne siedliska<ref>{{Cytuj|autor=Ingi Agnarsson, Matjaž Kuntner, Todd A. Blackledge|tytuł=Bioprospecting Finds the Toughest Biological Material: Extraordinary Silk from a Giant Riverine Orb Spider|czasopismo=PLOS ONE|data=2010-09-16|data dostępu=2017-05-26|issn=1932-6203|wolumin=5|numer=9|s=e11234|doi=10.1371/journal.pone.0011234|pmid=20856804|pmc=PMC2939878|url=http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0011234}}</ref>.
Sieć ''C.&nbsp;darwini'' nie różni się kształtem od sieci budowanych przez inne krzyżakowate. Jest od nich jednak znacznie większa – ich powierzchnia waha się od 1900 do 28&nbsp;000&nbsp;cm<sup>2</sup>, co czyni z ''C.&nbsp;darwini'' pająka budującego największe sieci na świecie. Pomosty z nici, rozpinane nad rzekami lub jeziorami, mogą osiągać nawet 25&nbsp;m długości{{r|joa10}}. Zerwaniu sieci zapobiega bardzo duża wytrzymałość nici – nie ulegają one zerwaniu przy energii 350&nbsp;[[dżul|MJ]]/m<sup>3</sup>, a niektóre próbki wytrzymują nawet 520 MJ/m<sup>3</sup>. Nici ''C.&nbsp;darwini'' cechują się dwukrotnie większą wytrzymałością niż którakolwiek z pozostałych znanych [[nić przędna|nici przędnych]] i dziesięciokrotnie większą niż [[Kevlar]], są też najwytrzymalszym znanym [[biomateriał]]em. Umożliwiają ''C.&nbsp;darwini'' dostęp do [[siedlisko (biologia)|siedlisk]] i pożywienia, z którego inne pająki nie mogą korzystać. Prawdopodobnie zdolność do przędzenia tak wytrzymałych nici [[ewolucja|wyewoluowała]] u ''Caerostris'', gdy zaczęły one zasiedlać nadwodne siedliska{{r|plos10}}. Nici ''C. darwini'' cechują się także dużą zdolnością do tłumienia drgań, szczególnie widoczną podczas wielokrotnych naciągnięć{{r|damping}}.


Sekwencja zachowań występujących u ''C.&nbsp;darwini'' przy tworzeniu sieci jest unikatowa, niektóre z nich występują tylko u tego gatunku. Pająki wypuszczają z [[kądziołki przędne|kądziołków przędnych]] duże ilości przędzy, która, zwiewana przez wiatr, przyczepia się po drugiej stronie zbiornika wodnego, tworząc pomost. Obszar łowny sieci budują poniżej pomostu, co odróżnia je od innych pająków sieciowych, u których pomost wchodzi w skład obszaru łownego. Promienie w dolnej części sieci są pojedyncze, a w górnej podwojone – występowanie dwóch rodzajów promieni w jednej sieci także odróżnia ''C.&nbsp;darwini'' od innych pająków<ref>{{Cytuj|autor=Matjaž Gregorič, Ingi Agnarsson, Todd A. Blackledge, Matjaž Kuntner|tytuł=How Did the Spider Cross the River? Behavioral Adaptations for River-Bridging Webs in Caerostris darwini (Araneae: Araneidae)|czasopismo=PLOS ONE|data=2011-10-26|data dostępu=2017-05-26|issn=1932-6203|wolumin=6|numer=10|s=e26847|doi=10.1371/journal.pone.0026847|pmid=22046378|pmc=PMC3202572|url=http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0026847}}</ref>.
Sekwencja zachowań występujących u ''C.&nbsp;darwini'' przy tworzeniu sieci jest unikatowa, niektóre z nich występują tylko u tego gatunku. Pająki wypuszczają z [[kądziołki przędne|kądziołków przędnych]] duże ilości przędzy, która, zwiewana przez wiatr, przyczepia się po drugiej stronie zbiornika wodnego, tworząc pomost. Obszar łowny sieci budują poniżej pomostu, co odróżnia je od innych pająków sieciowych, u których pomost wchodzi w skład obszaru łownego. Promienie w dolnej części sieci są pojedyncze, a w górnej podwojone – występowanie dwóch rodzajów promieni w jednej sieci także odróżnia ''C.&nbsp;darwini'' od innych pająków{{r|plos11}}.


== Historia odkryć ==
== Historia odkryć ==
''Caerostris darwini'' został opisany w 2010 roku przez [[Matjaž Kuntner|Matjaža Kuntnera]] i [[Ingi Agnarsson|Ingiego Agnarssona]]. Wstępny opis gatunku przygotowano 24 listopada 2009 roku, w sto pięćdziesiątą rocznicę wydania książki ''[[O powstawaniu gatunków]]'' [[Charles Darwin|Karola Darwina]], którego honoruje epitet gatunkowy (na 2009 rok przypadała także dwusetna rocznica jego narodzin)<ref name=":0" />.
''Caerostris darwini'' został opisany w 2010 roku przez [[Matjaž Kuntner|Matjaža Kuntnera]] i [[Ingi Agnarsson|Ingiego Agnarssona]]. Wstępny opis gatunku przygotowano 24 listopada 2009 roku, w sto pięćdziesiątą rocznicę wydania książki ''[[O powstawaniu gatunków]]'' [[Charles Darwin|Karola Darwina]], którego honoruje epitet gatunkowy (na 2009 rok przypadała także dwusetna rocznica jego narodzin){{r|joa10}}.


[[Holotyp]]em jest samiec, a [[paratyp]]ami samiec i samica przechowywane w [[Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie]]<ref name=":0" />.
[[Holotyp]]em jest samiec, a [[paratyp]]ami samiec i samica przechowywane w [[Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie]]{{r|joa10}}.


{{Przypisy}}
{{Przypisy|przypisy=
<ref name=joa10>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Matjaž Kuntner, Ingi Agnarsson |tytuł=Web gigantism in Darwin's bark spider, a new species from Madagascar (Araneidae: ''Caerostris'') |czasopismo=Journal of Arachnology |wolumin=38 |wydanie=2 |strony=346–356 |rok=2010 |url=http://www.americanarachnology.org/JoA_free/JoA_v38_n2/arac-38-02-346.pdf |doi=10.1636/B09-113.1 |język=en}}</ref>
<references />
<ref name=joa11>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Matjaž Gregorič, Ingi Agnarsson, Todd A. Blackledge, Matjaž Kuntner |tytuł=Darwin's bark spider: giant prey in giant orb webs (''Caerostris darwini'', Araneae: Araneidae)? |czasopismo=Journal of Arachnology |wolumin=39 |wydanie=2 |strony=287–295 |rok=2011 |url=http://www.americanarachnology.org/JoA_free/JoA_v39_n2/arac-39-02-287.pdf |doi=10.1636/CB10-95.1 |język=en}}</ref>
<ref name=plos10>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Ingi Agnarsson, Matjaž Kuntner, Todd A. Blackledge |tytuł=Bioprospecting finds the toughest biological material: extraordinary silk from a giant riverine orb spider |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=5 (9): e11234 |rok=2010 |doi=10.1371/journal.pone.0011234 |język=en}}</ref>
<ref name=plos11>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Matjaž Gregorič, Ingi Agnarsson, Todd A. Blackledge, Matjaž Kuntner |tytuł=How did the spider cross the river? Behavioral adaptations for river-bridging webs in ''Caerostris darwini'' (Araneae: Araneidae) |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=6 (10): e26847 |rok=2011 |doi=10.1371/journal.pone.0026847 |język=en}}</ref>
<ref name=damping>{{Cytuj pismo |autor=Sean P. Kelly, Andrew Sensenig, Kimberly A. Lorentz, Todd A. Blackledge |tytuł=Damping capacity is evolutionarily conserved in the radial silk of orb-weaving spiders |czasopismo=Zoology |wolumin=114 |wydanie=4 |strony=233–238 |rok=2011 |doi=10.1016/j.zool.2011.02.001 |język=en}}</ref>
<ref name=Zabka>{{Cytuj książkę |autor=Marek Żabka |tytuł=Pajęczy świat |miejsce=Warszawa |wydawca=Muzeum i Instytut Zoologii PAN |rok=2013 |strony=124–127}}</ref>
<ref name=joa15>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Matjaž Gregorič, Todd A. Blackledge, Ingi Agnarsson, Matjaž Kuntner |tytuł=A molecular phylogeny of bark spiders reveals new species from Africa and Madagascar (Araneae: Araneidae: ''Caerostris'') |czasopismo=Journal of Arachnology |wolumin=43 |wydanie=3 |strony=293–312 |rok=2015 |url=http://www.americanarachnology.org/JoA_free/JoA_v43_n3/arac-43-03-293.pdf |doi=10.1636/0161-8202-43.3.293 |język=en}}</ref>
}}


[[Kategoria:Krzyżakowate]]
[[Kategoria:Krzyżakowate]]

Wersja z 15:19, 9 lis 2017

Caerostris darwini
Kuntner i Agnarsson, 2010
Ilustracja
Samica Caerostris darwini
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Rodzina

krzyżakowate

Rodzaj

Caerostris

Gatunek

C. darwini

Caerostris darwinigatunek pająka z rodziny krzyżakowatych (Araneidae) występującego na Madagaskarze. Przędzie bardzo wytrzymałe nici, z których buduje duże sieci.

Budowa i systematyka

Sieć C. darwini
Kilka sieci rozpiętych nad rzeką. Najdłuższe nici mają ponad 10 m długości

Ogólną budową C. darwini przypomina niektóre inne gatunki z rodzaju Caerostris: C. vicina, C. sexcuspidata i C. extrusa. Samice różnią się od samic innych Caerostris z tropikalnej Afryki budową płytki płciowej, a samce – budową narządów kopulacyjnych. Samice są znacznie większe od samców: osiągają długość do 22 mm, podczas gdy samce mierzą ok. 6 mm. Spodnia strona ciała jest czarna u samic i czerwona lub brązowa u samców, u obu płci głowotułów, odwłok i odnóża (u samców tylko ich dystalne części) białawe ze względu na zabarwienie szczecinek. Uda samców jaskrawo czerwone i nagie[1].

Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Gregoriča i współpracowników (2015) C. darwini znajduje się w trychotomii z C. mitrana oraz kladem obejmującym wszystkie pozostałe Caerostris z wyjątkiem C. sumatrana[2].

Biologia i ekologia

Pająki z rodzaju Caerostris najczęściej spędzają dzień na gałęziach drzew, a tylko nocą schodzą i czają na sieci,natomiast C. darwini całą dobę spędzają w sieci, którą budują nad wodą. Żywią się przeważnie stosunkowo niewielkimi owadami, takimi jak chrząszcze, pszczoły i ważki. Obserwowano też kilkadziesiąt jętek schwytanych w sieć, krępowanych nicią po kilka osobników, a następnie zjadanych[1][3]. Nie zaobserwowano schwytanych w sieć kręgowców; Gregorič i współpracownicy (2011) spekulują, że masowe pojawy owadów wodnych mogą być dla pająków analogiczne do pojedynczego schwytania dużej zdobyczy[3]. Wiele zdobyczy pająków stanowiło obiekt kleptopasożytnictwa ze strony różnych gatunków muchówek, a niekiedy również niektórych pająków z grupy Argyrodinae należącej do omatnikowatych[1]. C. darwini najpierw kąsa swoją ofiarę, a następnie owija ją nićmi[3].

Prawdopodobnie koewolucja cech behawioralnych, ekologicznych i biomateriałowych umożliwiła C. darwini zajęcie wyjątkowej wśród pająków niszy ekologicznej[4].

Samica kopuluje z dużą ilością samców dla uzyskania genetycznie zróżnicowanego potomstwa[5]. Budowa kokonu C. darwini różni się od występującej u innych krzyżakowatych – kształtem przypomina on hantle. Jest przymocowywany do liści z dala od wody, jednak w pobliżu miejsca przyczepu nici do podłoża[1].

Nici przędne i sieć

Samica Caerostris darwini (widok od strony brzusznej) przędąca nić

Sieć C. darwini nie różni się kształtem od sieci budowanych przez inne krzyżakowate. Jest od nich jednak znacznie większa – ich powierzchnia waha się od 1900 do 28 000 cm2, co czyni z C. darwini pająka budującego największe sieci na świecie. Pomosty z nici, rozpinane nad rzekami lub jeziorami, mogą osiągać nawet 25 m długości[1]. Zerwaniu sieci zapobiega bardzo duża wytrzymałość nici – nie ulegają one zerwaniu przy energii 350 MJ/m3, a niektóre próbki wytrzymują nawet 520 MJ/m3. Nici C. darwini cechują się dwukrotnie większą wytrzymałością niż którakolwiek z pozostałych znanych nici przędnych i dziesięciokrotnie większą niż Kevlar, są też najwytrzymalszym znanym biomateriałem. Umożliwiają C. darwini dostęp do siedlisk i pożywienia, z którego inne pająki nie mogą korzystać. Prawdopodobnie zdolność do przędzenia tak wytrzymałych nici wyewoluowała u Caerostris, gdy zaczęły one zasiedlać nadwodne siedliska[6]. Nici C. darwini cechują się także dużą zdolnością do tłumienia drgań, szczególnie widoczną podczas wielokrotnych naciągnięć[7].

Sekwencja zachowań występujących u C. darwini przy tworzeniu sieci jest unikatowa, niektóre z nich występują tylko u tego gatunku. Pająki wypuszczają z kądziołków przędnych duże ilości przędzy, która, zwiewana przez wiatr, przyczepia się po drugiej stronie zbiornika wodnego, tworząc pomost. Obszar łowny sieci budują poniżej pomostu, co odróżnia je od innych pająków sieciowych, u których pomost wchodzi w skład obszaru łownego. Promienie w dolnej części sieci są pojedyncze, a w górnej podwojone – występowanie dwóch rodzajów promieni w jednej sieci także odróżnia C. darwini od innych pająków[4].

Historia odkryć

Caerostris darwini został opisany w 2010 roku przez Matjaža Kuntnera i Ingiego Agnarssona. Wstępny opis gatunku przygotowano 24 listopada 2009 roku, w sto pięćdziesiątą rocznicę wydania książki O powstawaniu gatunków Karola Darwina, którego honoruje epitet gatunkowy (na 2009 rok przypadała także dwusetna rocznica jego narodzin)[1].

Holotypem jest samiec, a paratypami samiec i samica przechowywane w Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie[1].

  1. a b c d e f g publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Matjaž Kuntner, Ingi Agnarsson. Web gigantism in Darwin's bark spider, a new species from Madagascar (Araneidae: Caerostris). „Journal of Arachnology”. 38 (2), s. 346–356, 2010. DOI: 10.1636/B09-113.1. (ang.). 
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Matjaž Gregorič, Todd A. Blackledge, Ingi Agnarsson, Matjaž Kuntner. A molecular phylogeny of bark spiders reveals new species from Africa and Madagascar (Araneae: Araneidae: Caerostris). „Journal of Arachnology”. 43 (3), s. 293–312, 2015. DOI: 10.1636/0161-8202-43.3.293. (ang.). 
  3. a b c publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Matjaž Gregorič, Ingi Agnarsson, Todd A. Blackledge, Matjaž Kuntner. Darwin's bark spider: giant prey in giant orb webs (Caerostris darwini, Araneae: Araneidae)?. „Journal of Arachnology”. 39 (2), s. 287–295, 2011. DOI: 10.1636/CB10-95.1. (ang.). 
  4. a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Matjaž Gregorič, Ingi Agnarsson, Todd A. Blackledge, Matjaž Kuntner. How did the spider cross the river? Behavioral adaptations for river-bridging webs in Caerostris darwini (Araneae: Araneidae). „PLoS ONE”. 6 (10): e26847, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0026847. (ang.). 
  5. Marek Żabka: Pajęczy świat. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2013, s. 124–127.
  6. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Ingi Agnarsson, Matjaž Kuntner, Todd A. Blackledge. Bioprospecting finds the toughest biological material: extraordinary silk from a giant riverine orb spider. „PLoS ONE”. 5 (9): e11234, 2010. DOI: 10.1371/journal.pone.0011234. (ang.). 
  7. Sean P. Kelly, Andrew Sensenig, Kimberly A. Lorentz, Todd A. Blackledge. Damping capacity is evolutionarily conserved in the radial silk of orb-weaving spiders. „Zoology”. 114 (4), s. 233–238, 2011. DOI: 10.1016/j.zool.2011.02.001. (ang.). 
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.