Relikt: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 12:03, 17 sty 2018

Relikt (łac. relictum pozostałość, przeżytek)^[1] – termin biogeograficzny służący na określenie współczesnych organizmów, zarówno roślinnych jak i zwierzęcych, mających w przeszłości szerszy zasięg geograficzny, lecz obecnie żyjących na terenie znacznie mniejszym. Zmniejszenie zasięgu może świadczyć o tendencji gatunku do wymierania. Używane również przenośnie w innych znaczeniach oraz innych dziedzinach wiedzy np. w historii dla określenia "pozostałości" po jakimś okresie lub czasach, w językoznawstwie do nazwania pozostałości po wcześniejszych historycznie elementach językowych.

Znaczenie

Bardzo często są to formy, które znaczne zmiany klimatyczne przetrwały w jakichś szczególnych warunkach lokalnych lub które podczas zlodowacenia przeniosły się w kierunku równika i mimo cofania się lodowca udało im się przetrwać w enklawach oddzielonych od obszaru obecnego występowania (relikt glacjalny). Reliktami kserotermicznymi nazywa się organizmy, które przybyły na jakiś obszar w okresie ocieplenia klimatu (np. pomiędzy zlodowaceniami), a następnie zostały oddzielone od naturalnego obszaru występowania. Relikty dzieli się też na relikty pierwotne (powstałe w wyniku naturalnych zmian środowiskowych) i relikty wtórne, powstające w wyniku rabunkowej gospodarki człowieka na Ziemi.

W systematyce mianem reliktu ewolucyjnego określa się „niedobitki” różnych form życia, pozostałe po wymarłych grupach systematycznych. Z tej grupy, dla przykładu można wymienić amerykańskiego widłoroga (pozostałość fauny trzeciorzędowej Ameryki Północnej) lub „postmezozoiczną” tuatarę z Nowej Zelandii.

Wyróżnia się także grupę tzw. reliktów dawnych upraw, czyli gatunków roślin, które były uprawiane przed wiekami. Występują one na grodziskach i innych stanowiskach archeologicznych^[2].

↑ Relictum
↑ Zbigniew Celka. 2011. Relics of cultivation in the vascular flora of medieval West Slavic settlements and castles. Biodiv. Res. Conserv. 22: 1-110.

Zobacz też

[1] Relictum

[2] Zbigniew Celka. 2011. Relics of cultivation in the vascular flora of medieval West Slavic settlements and castles. Biodiv. Res. Conserv. 22: 1-110.

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-'''Relikt''' ([[łac.]] ''relictum'' pozostałość, przeżytek)<ref>[https://en.wiktionary.org/wiki/relictum ''Relictum'']</ref> – termin [[biogeografia|biogeograficzny]] służący na określenie współczesnych organizmów, zarówno [[Rośliny|roślinnych]] jak i [[zwierzęta|zwierzęcych]], mających w przeszłości szerszy zasięg geograficzny, lecz obecnie żyjących na terenie znacznie mniejszym. Zmniejszenie zasięgu może świadczyć o tendencji gatunku do wymierania. Używane również przenośnie w innych znaczeniach oraz innych dziedzinach wiedzy np. w [[Historia|historii]] dla określenia ''"pozostałości"'' po jakimś okresie lub czasach, w [[Językoznawstwo|językoznawstwie]] do nazwania pozostałości po wcześniejszych historycznie elementach językowych.
+'''Relikt''' ([[łacina|łac.]] ''relictum'' pozostałość, przeżytek)<ref>[https://en.wiktionary.org/wiki/relictum ''Relictum'']</ref> – termin [[biogeografia|biogeograficzny]] służący na określenie współczesnych organizmów, zarówno [[Rośliny|roślinnych]] jak i [[zwierzęta|zwierzęcych]], mających w przeszłości szerszy zasięg geograficzny, lecz obecnie żyjących na terenie znacznie mniejszym. Zmniejszenie zasięgu może świadczyć o tendencji gatunku do wymierania. Używane również przenośnie w innych znaczeniach oraz innych dziedzinach wiedzy np. w [[Historia|historii]] dla określenia ''"pozostałości"'' po jakimś okresie lub czasach, w [[Językoznawstwo|językoznawstwie]] do nazwania pozostałości po wcześniejszych historycznie elementach językowych.
-==Znaczenie==
+== Znaczenie ==
 Bardzo często są to formy, które znaczne zmiany klimatyczne przetrwały w jakichś szczególnych warunkach lokalnych lub które podczas zlodowacenia przeniosły się w kierunku równika i mimo cofania się lodowca udało im się przetrwać w enklawach oddzielonych od obszaru obecnego występowania ([[relikt glacjalny]]). [[Relikt kserotermiczny|Reliktami kserotermicznymi]] nazywa się organizmy, które przybyły na jakiś obszar w okresie ocieplenia klimatu (np. pomiędzy zlodowaceniami), a następnie zostały oddzielone od naturalnego obszaru występowania.
 Relikty dzieli się też na relikty pierwotne (powstałe w wyniku naturalnych zmian środowiskowych) i relikty wtórne, powstające w wyniku rabunkowej gospodarki człowieka na Ziemi.
@@ Linia 8: / Linia 7: @@
 W [[Systematyka organizmów|systematyce]] mianem reliktu ewolucyjnego określa się „niedobitki” różnych form życia, pozostałe po wymarłych grupach systematycznych. Z tej grupy, dla przykładu można wymienić amerykańskiego [[widłoróg|widłoroga]] (pozostałość fauny trzeciorzędowej Ameryki Północnej) lub „[[Mezozoik|postmezozoiczną]]” [[Hatteria|tuatarę]] z [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]].
-Wyróżnia się także grupę tzw. reliktów dawnych upraw, czyli gatunków roślin, które były uprawiane przed wiekami. Występują one na [[grodzisko (archeologia)|grodziskach]] i innych [[Stanowisko archeologiczne|stanowiskach archeologicznych]]<ref>Zbigniew Celka. 2011. [http://www.brc.amu.edu.pl/s2_c15.html Relics of cultivation in the vascular flora of medieval West Slavic settlements and castles]. Biodiv. Res. Conserv. 22: 1-110.</ref>.
+Wyróżnia się także grupę tzw. [[Relikty dawnych upraw|reliktów dawnych upraw]], czyli gatunków roślin, które były uprawiane przed wiekami. Występują one na [[grodzisko (archeologia)|grodziskach]] i innych [[Stanowisko archeologiczne|stanowiskach archeologicznych]]<ref>Zbigniew Celka. 2011. [http://www.brc.amu.edu.pl/s2_c15.html Relics of cultivation in the vascular flora of medieval West Slavic settlements and castles]. Biodiv. Res. Conserv. 22: 1-110.</ref>.
 {{Przypisy}}