Askold i Dir: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Tokyotown8 (dyskusja | edycje) m Usunięto kategorię "Wodzowie" za pomocą HotCat |
infobox |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Władca infobox |
|||
|władca = Askold i Dir |
|||
|imiona = |
|||
|tytulatura = |
|||
|grafika = |
|||
|opis grafiki = |
|||
|herb = |
|||
|opis herbu = |
|||
|faksymile = |
|||
|opis faksymile = |
|||
|dewiza = |
|||
|1. tytuł = [[Władcy Rusi Kijowskiej|Książęta Kijowscy]] |
|||
|1. od = [[864]] |
|||
|1. do = [[882]] |
|||
|1. koronacja = |
|||
|1. poprzednik = |
|||
|1. następca = [[Oleg Mądry]] |
|||
|dynastia = |
|||
|data urodzenia = |
|||
|miejsce urodzenia = |
|||
|data śmierci = [[882]] |
|||
|miejsce śmierci = |
|||
|przyczyna śmierci = morderstwo |
|||
|miejsce spoczynku = |
|||
|ojciec = |
|||
|matka = |
|||
|rodzeństwo = |
|||
|1. związek z = |
|||
|1. związek od = |
|||
|1. związek do = |
|||
|1. dzieci = |
|||
|odznaczenia = |
|||
|commons = |
|||
|wikiźródła = |
|||
|wikicytaty = |
|||
}} |
|||
'''Askold i Dir''' ([[język staronordyjski|staronord.]] ''Höskuldr'' i ''Dýri'', iroszkocki ''Ascald'') – wodzowie [[Rusowie|ruscy]], wymieniani w latopisie ''[[Powieść minionych lat]]'' jako władcy [[Kijów|Kijowa]] i przywódcy wyprawy na [[Konstantynopol]]. |
'''Askold i Dir''' ([[język staronordyjski|staronord.]] ''Höskuldr'' i ''Dýri'', iroszkocki ''Ascald'') – wodzowie [[Rusowie|ruscy]], wymieniani w latopisie ''[[Powieść minionych lat]]'' jako władcy [[Kijów|Kijowa]] i przywódcy wyprawy na [[Konstantynopol]]. |
||
Wersja z 14:43, 26 sty 2019
| |
| Książęta Kijowscy | |
| Okres | |
|---|---|
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Data śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
morderstwo |
Askold i Dir (staronord. Höskuldr i Dýri, iroszkocki Ascald) – wodzowie ruscy, wymieniani w latopisie Powieść minionych lat jako władcy Kijowa i przywódcy wyprawy na Konstantynopol.
W kronice Nestora
Rozstanie z drużyną Ruryka
Według Nestora byli członkami drużyny Ruryka, przy czym autor podkreśla, że nie byli jego plemiennikami (przez to słowo można rozumieć tak przynależność do jednego plemienia, jak i pokrewieństwo), nie jest natomiast jasne czy byli bojarami gdyż część rękopisów podaje dalej: lecz bojarami, a część: ani bojarami. Za zgodą Ruryka oddzielili się od drużyny książęcej ok. 862 i udali się wzdłuż Dniepru wraz z rodem swoim w stronę Carogrodu.
Opanowanie Kijowa
Płynąc w dół Dniepru, trafili do Kijowa, głównego miasta Polan uzależnionego wówczas od Chazarów i przejęli nad nim kontrolę, gromadząc jednocześnie mnóstwo Waregów
Wyprawa na Konstantynopol
W roku 866 Askold i Dir mieli zorganizować wyprawę na Konstantynopol, w sile 200 łodzi, zabili mnóstwo chrześcijan i oblegli miasto. Konstantynopol został uratowany dzięki burzy wywołanej zanurzeniem cudownego obrazu, która rozproszyła ruską flotę. Opis ten jest niemal identyczny z bizantyjskimi opisami ataku Rusów z roku 860. Wedle badaczy wierzących świadectwu Nestora należy uznać, że chodzi o tę właśnie wyprawę. Inni uważają, że Nestor bezpodstawnie połączył, znane sobie z jakichś ruskich źródeł imiona Askolda i Dira, ze znanym z latopisów bizantyjskich atakiem na Konstantynopol.
Śmierć
Po śmierci Ruryka władzę przejął jego krewny Oleg, który w 882 roku z wielką armią ruszył na południe. Gdy dotarł do Kijowa, udający kupców ludzie Olega zwabili podstępem Askolda i Dira do swoich łodzi, a tam Oleg kazał ich zabić jako uzurpatorów, którzy nie są kniaziami ani kniaziowego rodu. Po śmierci pochowano ich osobno, Askolda na górze nazwanej później Węgierską, a Dira w innym miejscu, za dzisiejszą cerkwią świętej Ireny. Ten oddzielny pochówek i zaszczytne miejsce złożenia zwłok Askolda, zdaniem niektórych badaczy sugerują (obok innych źródeł), że wbrew Nestorowi, dwaj wodzowie nie zginęli razem. Askold miałby umrzeć wcześniej i zostać pochowany jako legalny władca. Zbudowanie cerkwi w pobliżu, lub wręcz na grobie Dira, niektórzy historycy uważają za potwierdzenie teorii o przyjęciu przez niego chrześcijaństwa.
W innych źródłach
W arabskim dziele Al-Masudiego Złote łąki wspomniane jest słowiańskie królestwo ad-Dir, które wielu naukowców identyfikuje z kijowskim państwem Askolda i Dira, ewentualnie samego Dira, który miałby przeżyć Askolda i panować samodzielnie. Jako odnosząca się do Askolda i Dira jest też przytaczana uwaga al-Jakubiego o władcy Słowian, do którego w 854 lub 855 zwrócili się o pomoc, kaukascy górale walczący z Arabami. O którymś z nich, zapewne o Dirze, miałby też pisać Focjusz, wspominający w jednym z listów nawrócenie bezimiennego ruskiego księcia.
Bibliografia
- Najstarsza Kronika Kijowska. Powieść Minionych Lat, Nestor, Ossolineum 2005, ISBN 83-04-04750-0
- Władysław Duczko, Ruś wikingów, Natalia Kreczmar (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2006, ISBN 978-83-7436-098-2, OCLC 749584052.
- Stefan Bratkowski, Pan Nowogród Wielki, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1999, ISBN 83-88072-23-4, OCLC 830287801.