Stefan Bratkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Stefan Bratkowski
Ilustracja
Stefan Bratkowski, Sejm RP (2008)
Data i miejsce urodzenia 22 listopada 1934
Wrocław
Zawód dziennikarz, publicysta, pisarz
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach

Stefan Tadeusz Aleksander Bratkowski (ur. 22 listopada 1934 we Wrocławiu) – polski prawnik, dziennikarz, publicysta i pisarz; w latach 1980–1990 prezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, w latach 1991–1992 prezes Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, przewodniczący Rady Programowej Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Życiorys[edytuj]

Rodzina i młodość[edytuj]

Jest synem Stefana Janusza Bratkowskiego, konsula Rzeczypospolitej Polskiej we Wrocławiu (wówczas Breslau) w latach 1932–1936[1], oficera wywiadu RP, zmarłego w Wilnie w 1941.

W 1936 zamieszkał w Warszawie. Po upadku powstania warszawskiego w 1944 i kilku latach tułaczki wychowywał się w Domu Młodzieży w Krzeszowicach. Jest bratem ekonomisty i polityka Andrzeja Bratkowskiego, mężem Romy Przybyłowskiej-Bratkowskiej i ojcem Katarzyny Bratkowskiej.

Działalność zawodowa i publiczna[edytuj]

Okres PRL[edytuj]

W 1949 został członkiem Związku Młodzieży Polskiej. Jesienią 1956 rozwiązał ZMP na UJ. W grudniu tego samego roku zorganizował pierwszy zjazd Rewolucyjnego Związku Młodzieży w Warszawie z udziałem trzech tysięcy delegatów. Od 1956 do 1957 zasiadał w komitecie centralnym Związku Młodzieży Socjalistycznej.

W 1954 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był członkiem egzekutywy PZPR w Związku Literatów Polskich[2]. Z partii został usunięty dyscyplinarnie w 1981.

W 1954 współorganizował Klan Płonącego Pomidora, prywatny klub dyskusyjny zbuntowanej młodzieży. W 1955 organizował Uniwersytecki Klub Dyskusyjny w Krakowie, a w 1956 pierwsze krakowskie juwenalia, podczas których po raz pierwszy tysiące młodzieży przeszło ulicami miasta w niekontrolowanej manifestacji. W 1955 ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1954–1956 był zatrudniony jako pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Prawa UJ.

Od listopada 1956 pracował w redakcji „Po Prostu”, od stycznia 1957 – jako reporter. Był inicjatorem ruchu na rzecz samorządu. Napisał z Januszem Roszką i Jerzym Zieleńskim kilka książek reporterskich. Pod koniec lat 60. szeroką popularność zyskała jego Księga wróżb prawdziwych, opisująca przyszłość tworzoną przez postęp nauki i techniki. Napisał z bratem Andrzejem książkę Gra o jutro, która podważała tryb funkcjonowania gospodarki PRL, popularyzowała zachodnie doświadczenia w zarządzaniu i postulowała przywrócenie pieniądza jako miernika efektywności zamiast wykonywania planów. Od maja 1970 był redaktorem „Życia i Nowoczesności”, czwartkowego dodatku do „Życia Warszawy”, które z przyczyn politycznych zostało zlikwidowane w 1973.

W latach 1971–1974 Stefan Bratkowski był również kierownikiem Pracowni Prognoz Rozwoju Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Informatyki. Pozostawał następnie do 1980 bez stałego zatrudnienia. Był autorem scenariuszy części odcinków serialu telewizyjnego Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1979–1981)[3].

Jako prawnik i historyk zajął się studiami historycznymi, napisał źródłowe studium o historii wojskowości XVIII w. i wykształceniu zawodowym Tadeusza Kościuszki jako inżyniera wojskowego. W 1978 z Bogdanem Gotowskim i Andrzejem Wielowieyskim zainicjował Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość” (DiP), działające początkowo w ramach Kolegium Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej pod opieką Adama Uziembły. Po zakazie publicznych dyskusji paneliści tej inicjatywy zajmowali się rozpisywaniem ankiet i opracowywaniem na ich podstawie raportów, z których pierwszy, zatytułowany O stanie Rzeczypospolitej i drogach wiodących do jej naprawy, ukazał się w 1979. Ich masową dystrybucję prowadziła Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWa, ukazywały się również w radiu Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa[4].

Jesienią 1980 na fali przemian związanych z powstaniem „Solidarności” został wybrany na prezesa Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Po wprowadzeniu stanu wojennego kierował działającym wówczas nielegalnie Stowarzyszeniem Dziennikarzy Polskich. Od 1983 do 1988 realizował jednoosobową samopowielającą się „Gazetę Dźwiękową”[5], którą uzupełniał piosenkami bardów oporu i rozpowszechniał w kilkuset egzemplarzach kaset magnetofonowych Piotr Szwemin. Uczestniczył w Konwersatorium im. Bogdana Gotowskiego, w 1987 współorganizował tzw. „sześćdziesiątkę”, grupującą intelektualistów polskich, członków władz NSZZ „Solidarność” oraz rozwiązanych stowarzyszeń twórczych i naukowych.

Przemiany polityczne i III RP[edytuj]

W 1988 wszedł w skład Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Brał udział w rozmowach Okrągłego Stołu jako członek obrad plenarnych oraz podzespołu ds. stowarzyszeń.

W 1989 ponownie został prezesem zalegalizowanego SDP, funkcję tę pełnił do 1990, po czym został honorowym prezesem stowarzyszenia. Również w 1989 współorganizował „Gazetę Wyborczą”, do której do 1995 pisywał felietony, był wśród założycieli przedsiębiorstwa Agora. Potem krótko był felietonistą tygodnika „Computerworld”, a następnie publicystą „Rzeczpospolitej”, z którą zerwał współpracę w 2006, zarzucając redaktorowi naczelnemu ingerencję w swoje teksty[6].

W 1991 brał udział w założeniu (razem z World Press Freedom Committee) Fundacji Centrum Prasowe dla Krajów Europy Środkowo-Wschodniej, pełnił funkcję przewodniczącego rady tej organizacji, a w 2007 stanął na czele jej zarządu[7].

Działa jako społeczny redaktor niezależnego portalu publicystycznego Studio Opinii[8]. Wszedł w skład rady nadzorczej i następnie rady programowej Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie[4]. Został też członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz członkiem honorowym Związku Polskich Artystów Plastyków. W latach 1997–2001 zasiadał w Radzie Programowej, a od 2002 w Radzie Konsultacyjnej Centrum Monitoringu Wolności Prasy[9]. W 2007 reaktywował „Doświadczenie i Przyszłość”[10].

Został prowadzącym audycję radiową Salon – Z boku w Tok FM[11], publicystą niezależnego portalu dziennikarskiego Studio Opinii[12], a także członkiem kapituły ustanowionej w 2013 Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej[13].

Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj]

Odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2011)[14].

Jest laureatem Nagrody im. Adolfa Bocheńskiego (1980), Nagrody Kisiela (1990) i Superwiktora (2015). W 1998 otrzymał nagrodę PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego.

Wybrane publikacje[edytuj]

  • Księga wróżb prawdziwych (1969)
  • Gra o jutro (1970, współautor z Andrzejem Bratkowskim)
  • Skąd przychodzimy (1975, wyd. rozszerzone 1993)
  • Z czym do nieśmiertelności (1977)
  • Oddalający się kontynent (1978)
  • Programować może każdy (1978)
  • Nie tak stromo pod tę górę (1980)
  • Nowy Marsyliusz czyli społeczeństwo inteligentne (1981)
  • Kilka sposobów na niemożliwość, czyli poradnik dla tych, którzy nie wiedzą, że nic się nie da zrobić (1983)
  • Jak robić interesy razem (1989)
  • Wiosna Europy (1997)
  • Najkrótsza historia Polski (1998), ​ISBN 9788303036933​
  • Pan Nowogród Wielki (1999) – nominacja do Nagrody Literackiej „Nike” 2000[15], ​ISBN 9788388072239​
  • Podróż do nowej przeszłości (2000)
  • Pod wspólnym niebem: krótka historia Żydów w Polsce i stosunków polsko-żydowskich (2001), ​ISBN 9788388072512​
  • Nieco inna historia cywilizacji: dzieje banków, bankierów i obrotu pieniężnego (2003), ​ISBN 9788390181578​

Przypisy

  1. ↑ Konsulaty w przedwojennym Wrocławiu. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2017-02-05].
  2. ↑ Andrzej Albert, Najnowsza historia Polski 1914–1993, tom 2., Świat Książki, Warszawa 1995, s. 744–745.
  3. ↑ Stefan Bratkowski w bazie filmpolski.pl.[dostęp 2012-05-04].
  4. ↑ a b Stefan Bratkowski – Przewodniczący Rady Programowej Stowarzyszenia RWE. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2016-02-19].
  5. ↑ Stefan Bratkowski, Gazeta Dźwiękowa [kaseta], OCLC 839088853.
  6. ↑ Bratkowski odchodzi z „Rzeczpospolitej”. wyborcza.pl, 16 października 2006. [dostęp 2012-05-04].
  7. ↑ Zarząd fundacji. fcp.ede.pl. [dostęp 2012-05-04].
  8. ↑ O redakcji. studioopinii.pl. [dostęp 2012-05-04].
  9. ↑ Historia CMWP. freepress.org.pl. [dostęp 2013-11-12].
  10. ↑ O nas. dip.org.pl. [dostęp 2012-05-04].
  11. ↑ Salon – Z boku (Stefan Bratkowski). tokfm.pl. [dostęp 2014-06-20].
  12. ↑ Stefan Bratkowski. studioopinii.pl. [dostęp 2014-06-20].
  13. ↑ Znamy nominowanych w konkursie o Nagrodę „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej. fundacjatoranskiej.pl. [dostęp 2015-11-21].
  14. ↑ M.P. z 2011 r. Nr 64, poz. 624
  15. ↑ Nagroda Nike 2000. nike.org.pl. [dostęp 2015-08-20].

Bibliografia[edytuj]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stefan_Bratkowski&oldid=49409410”