Agawa: Różnice pomiędzy wersjami

Agawa
	; Agawa amerykańska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	agawa
	Nazwa systematyczna
	Agave L.
Synonimy
	Manfreda Salisb.; Runyonia Rose;
	Manfreda Salisb.; Runyonia Rose;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 00:03, 19 maj 2021

Agawa (Agave L.) – rodzaj roślin z rodziny szparagowate (podrodziny agawowych). Liczy ponad 100 gatunków, rosnących dziko od południowych części USA do północnych rejonów Ameryki Południowej.

Morfologia

Pokrój: Sukulenty liściowe.
Łodyga: Silnie skrócona.
Liście: Liście są grube i mięsiste oraz pokryte drobnymi, ale ostrymi kolcami.
Kwiaty: Wszystkie gatunki agaw są hapaksantami (kwitną tylko jeden raz w życiu)^[3]. Zakwitają w wieku 6–15 lat, ale niektóre gatunki później, nawet w wieku ok. 100 lat. Tworzą wówczas pojedynczy pęd kwiatowy o wysokości do 12 m, z ogromną liczbą (do kilkunastu tysięcy) kwiatostanów. Po przekwitnieniu roślina ginie, ale większość gatunków wytwarza odrosty korzeniowe, które kontynuują rozwój^[3].

Systematyka

Pozycja i podział według systemu APG IV (2016) i APweb (2001...)

Rodzaj należy do podrodziny agawowych Agavoideae Herbert w szeroko ujmowanej rodzinie szparagowatych Asparagaceae^[2]. W obrębie rodziny Angiosperm Phylogeny Website wyróżnia kilka linii rozwojowych:

agawowate

Anemarrhena

	Agave i in.

	Hesperocallis

Behnia

	Herreria i in.

	Anthericum i in.

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd agawowce (Agavales Hutch.), rodzina agawowate (Agavaceae Endl.), podrodzina Agavoideae Herb., plemię Agaveae Dumort., rodzaj agawa (Agave L.)^[4].

Gatunki (wybór)

agawa amerykańska (Agave americana L.)
agawa arizońska (Agave arizonica Gentry & J.H. Weber)
agawa ciemnozielona (Agave atrovirens Karw. ex Salm-Dyck)
agawa chisonska (Agave glomeruliflora (Engelm.) Berger)
agawa henekwen (Agave fourcroydes Lemaire)
agawa kantalowa (Agave cantala Roxb.)
agawa królowej Wiktorii (Agave victoriae-reginae T.Moore)
agawa nitkowata (Agave filifera Salm-Dyck)
agawa parryi (Agave parryi Engelm.)
agawa sizalowa (Agave sisalana Perrine)

Osobny artykuł: Lista gatunków z rodzaju agawa.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Agave według Reveala

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).

[E-3] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[A-4] James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Agave według Reveala

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 54: / Linia 54: @@
 }}
 ; Pozycja w [[System Reveala|systemie Reveala]] (1993-1999):
-Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''Magnoliophytina'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa [[jednoliścienne]] (''Liliopsida'' Brongn.), nadrząd ''Lilianae'' Takht., rząd agawowce (''Agavales'' Hutch.), rodzina [[agawowate]] (''Agavaceae'' Endl.), podrodzina ''Agavoideae'' Herb., plemię ''Agaveae'' Dumort., rodzaj agawa (''Agave'' L.)<ref name=A>James L. Reveal ''System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy.'' Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 [http://web.archive.org/web/20040913084605/http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/A/g/Agave.htm Systematyka rodzaju ''Agave'' według Reveala]</ref>.
+Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''Magnoliophytina'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa [[jednoliścienne]] (''Liliopsida'' Brongn.), nadrząd ''Lilianae'' Takht., rząd agawowce (''Agavales'' Hutch.), rodzina [[agawowate]] (''Agavaceae'' Endl.), podrodzina ''Agavoideae'' Herb., plemię ''Agaveae'' Dumort., rodzaj agawa (''Agave'' L.)<ref name=A>James L. Reveal ''System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy.'' Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 [https://web.archive.org/web/20040913084605/http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/A/g/Agave.htm Systematyka rodzaju ''Agave'' według Reveala]</ref>.
 ; Gatunki (wybór):
 * [[agawa amerykańska]] (''Agave americana'' L.)