Spišské Tomášovce
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Region | |
| Starosta |
Zuzana Nebusová[1] |
| Powierzchnia |
13,62[2] km² |
| Wysokość |
532 m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
053 |
| Kod pocztowy |
052 01 |
| Tablice rejestracyjne |
SN |
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°57′46″N 20°28′24″E/48,962778 20,473333 | |
| Strona internetowa | |
Spišské Tomášovce (do 1927 Tomášovce, niem. Tomsdorf, węg. Szepestamásfalva , do 1899 Tamásfalu) – wieś i gmina (obec) na Słowacji, w powiecie Nowa Wieś Spiska, w kraju koszyckim. Położone są na Kotlinie Hornadzkiej, u północnych granic Słowackiego Raju[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość założył ok. 1200 niejaki Tomasz, syn Bota[6], choć pierwsi ludzie w tych okolicach mieli już mieszkać w neolicie. Wspomniany Tomasz miał zajmować się uprawą winorośli – takie też było pierwsze zajęcie osadników. Po raz pierwszy wieś wspominano w dokumencie w 1229 jako Villa Thome. W połowie XIII stulecia okolice zostały spustoszone przez Tatarów. Mieszkańcy wsi ukrywali się w klasztorze w Słowackim Raju. Po odejściu Tatarów do miejscowości sprowadzono kolonistów niemieckich, którzy mieli pomóc odbudować zniszczony kraj.
Przez następne stulecia Tomášovce dzieliły losy Spiszu. Kilkakrotnie nawiedzały je pożary i inne klęski żywiołowe. W II połowie XIX wieku miejscowość zyskała połączenie z Boguminem i Koszycami dzięki Kolei Koszycko-Bogumińskiej.
W 2001 na 1517 mieszkańców było 1329 Słowaków oraz 143 Romów. 94% zadeklarowało się jako rzymscy katolicy.
Nazwy miejscowości na przestrzeni wieków[edytuj | edytuj kod]
- 1229 – Villa Thome
- 1261 – due ville Thamasy
- 1265 – Minor tamasy
- 1565 – Tomesdorf
- 1773 – Tomassowce
- 1850 – Tomsdorf, Tomassovce (powiat Levoča / Lewocza)
- 1869 – Tomásfalu (powiat Hornádska kotlina)
- 1900 – Tomásfalu (powiat Spišská Nová Ves / Nowa Wieś Spiska)
- 1910 – Szepestomásfalva (powiat Spišská Nová Ves)
- 1927 – Spišské Tomášovce (powiat Spišská Nová Ves)[7]
Liczba mieszkańców od 1869[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Liczba mieszkańców | Liczba domów |
|---|---|---|
| 1869 | 440 | – |
| 1880 | 493 | 99 |
| 1890 | 497 | 99 |
| 1900 | 509 | 106 |
| 1910 | 491 | 96 |
| 1921 | 517 | 104 |
| 1930 | 578 | 105 |
| 1950 | 677 | 118 |
| 1961 | 876 | 150 |
| 1970 | 1136 | 199 |
| 1980 | 1216 | 241 |
| 1991 | 1224 | 262 |
| 2001 | 1517 | 274 |
| 2011 | 1734 |
Cenne obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Kościół św. Michała Archanioła. Jego początki sięgają XIV wieku, powstał jako świątynia gotycka, w 1846 przebudowany został w stylu klasycystycznym. Wyposażenie głównie z XVIII i XIX stulecia.
- Lipy przy cmentarzu kościelnym.
- W osadzie Hadušovce, należącej do wsi, znajduje się plebania, pierwotnie renesansowa, później przebudowana.
- Szlak turystyczny
Spišské Tomášovce – rozdroże Pod Tomášovským výhľadom – Tomášovský výhľad. Czas przejścia 45 min
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-24]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 13,62S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2014-04-01].
- ↑ Historia miejscowości
- ↑ Na stronie internetowej miejscowości podana jest data 1921.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomaszowce, wś, hrabstwo spiskie, parafia Letanovce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 378.
