Sprzęgło

Komputerowy model sprzęgła zębatego

Sprzęgło – mechanizm stosowany w budowie maszyn do łączenia oraz rozłączania wałów w celu przekazywania momentu obrotowego. Inaczej jest to zespół części służących do połączenia dwóch niezależnie obrotowo osadzonych wałów, czynnego – napędowego i biernego – napędzanego, w celu przeniesienia momentu obrotowego.

Sprzęgło składa się z członu napędzającego (czynnego) zainstalowanego na wale napędzającym, członu napędzanego (biernego) zainstalowanego na wale napędzanym oraz elementów łączących. Elementem łącznym może być jedna lub więcej części maszynowych lub czynnik, tak jak to ma miejsce w sprzęgle hydrokinetycznym.

Dzięki sprzęgłom silniki, zespoły układu napędowego oraz mechanizmy robocze można wykonywać w postaci odrębnych zespołów maszyn i urządzeń, a następnie łączyć je za pomocą montażu. Stosowanie różnych sprzęgieł umożliwia również spełnienie wielu innych zadań, które wymagałyby bardzo skomplikowanej konstrukcji maszyn, a nawet byłyby niemożliwe do wykonania.

Podział sprzęgieł

Podział szprzęgieł

• ze względu na sposób połączenia członów
  • sprzęgła nierozłączne
  • sprzęgła rozłączne
• ze względu na kierunek przekazywania mocy
  • sprzęgła jednokierunkowe
  • sprzęgła dwukierunkowe
• ze względu na to, czy człon napędzany porusza się z tą samą prędkością obrotową co napędzający
  • sprzęgła przymusowe
  • sprzęgła poślizgowe
    • sprzęgło cierne
    • sprzęgło indukcyjne
    • sprzęgło hydrokinetyczne
    • sprzęgło wiskotyczne
    • sprzęgła przeciążeniowe (bezpieczeństwa)
    • sprzęgła rozruchowe
    • sprzęgła wyprzedzeniowe
    • sprzęgła posiłkowe
    • sprzęgła rozruchowo-przeciążeniowe

Zaawansowany podział sprzęgieł

nierozłączne niepodatne skrętne sztywne proste tulejowe kołnierzowe łubkowe luźne proste kłowe zębate Oldhama przegubowe, przeguby napędowe Cardana Rzeppa Weissa Birfielda Tracta dwukrzyżakowe membranowe sprężynowe podatne skrętne oponowe palcowe sprężynowe

rozłączne sterowane z zewnątrz włączane przy różnej prędkości obrotowej cierne tarczowe wielopłytkowe cierne promieniowe osiowe obwodowe stożkowe cierne włączane przy równej prędkości obrotowej kształtowe kłowe zębate samoczynne sterowane siłą bezwładności cierne rozruchowe proszkowe sterowane kierunkiem napędu jednokierunkowe kłowe zapadkowe cierne

bezpieczeństwa sterowane momentem obrotowym kołkowe cierne samonastawne podatne sterowane elektromagnetyczne hydrokinetyczne odśrodkowe półodśrodkowe

Zobacz też

• para kinematyczna
• przegub
• sprzęgło sygnałowe