Przejdź do zawartości

Starzec karpacki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Starzec karpacki
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

Jacobaea

Gatunek

Jacobaea abrotanifolia

Podgatunek

Starzec karpacki

Nazwa systematyczna
Jacobaea abrotanifolia subsp. carpathica (Herbich) B.Nord. & Greuter Herb.
Willdenowia 36(2): 711. 2006 [30 Oct 2006][3]

Starzec karpacki[4] (Jacobaea abrotanifolia subsp. carpathica (Herbich) B.Nord. & Greuter) – podgatunek Jacobaea abrotanifolia, rośliny należącej do rodziny astrowatych[5]. Występuje w Karpatach oraz w górach Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach i jest dość rzadki[6].

We wcześniejszych klasyfikacjach traktowany był jako gatunek starca (Senecio carpaticus Herb.), a w Roślinach polskich W. Szafera opisany pod polską nazwą jako starzec karpacki[7]. W 2006 r. został uznany za podgatunek taksonu Jacobaea abrantifolia i jego polska nazwa jest obecnie niespójna z nazwą naukową.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Niska roślina górska (5–20 cm wysokości). Cała jest naga lub tylko górą słabo omszona[7].
Łodyga
Wzniesiona, dość gruba, często czerwono nabiegła. Pod ziemią występuje długie, cienkie, rozgałęzione i pełzające kłącze. Wyrasta z niego pojedyncza łodyga lub kilka łodyg tworzących małą kępkę. Oprócz łodyg kwiatowych zdarzają się łodygi płonne[6]. Charakterystczną cecha jest występowanie na młodszych częściach kłącza normalnych liści[7].
Liście
Nieliczne. Dolne liście długoogonkowe, pierzastowcinane, o odcinkach 3–palczastych lub niepodzielonych, wyższe liście krótkoogonkowe, równowąskie i dużo mniejsze[6].
Kwiaty
Pomarańczowożółte, zebrane w pojedynczy, duży koszyczek. Jest jedynym występującym w Polsce gatunkiem starca z pojedynczym koszyczkiem kwiatowym, rzadko zdarzają się osobniki z 2–3 koszyczkami. Okrywa koszyczka jest często czerwono nabiegła i złożona z około 21 listków. Również kwiatów języczkowych w koszyczku jest przeważnie około 21[7].
Owoc
Nagie niełupki z wieńcem żółtawych włosków[6].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina. Kwitnie od lipca do sierpnia. Roślina wiatrosiewna. Typowa roślina wysokogórska. Występuje głównie w dwóch najwyższych piętrach roślinności: w piętrze turniowym i halnym, rzadko można go spotkać w piętrze kosówki. Rośnie wyłącznie na podłożu granitowym, na halach[6].

W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Juncetea trifidi[8].

 Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. The International Plant Names Index. [dostęp 2015-07-02].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. The Plant List. [dostęp 2015-07-01].
  6. a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  7. a b c d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  8. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.