Strofa saficka mniejsza

Strofa saficka mniejsza – starożytne metrum liryczne, stworzone przez grecką poetkę Safonę z przełomu VII i VI wieku p.n.e., a później kultywowane przez licznych twórców starożytności i epoki nowożytnej. Jest jedną z dwóch metrów stworzonych przez Safonę i nazwanych jej imieniem.

Budowa

Wiersze pisane strofą saficką mniejszą składają się z jednakowej długości zwrotek złożonych z: trzech dłuższych zawierających pięć stóp metrycznych (daktyl, spondej, trochej) rozłożonych według określonych zasad (m.in. na początku dłuższego wersu znajdował się trochej, na końcu - spondej) i czwartej krótszej złożonej z dwóch stóp. Poniżej przykład z poezji Safony (pogrubiono akcentowane sylaby)

"Φαινεταί μοι κῆνος ἴδος θέοισιν

ἔμμεν᾽ ὤνηρ, ὄττις ἐνάντιός τοι

ἰσδάνει καὶ πλάσιον ἆδυ φωνεί-

σας ὐπακούει"

Pieśń tą sparafrazował w swojej pieśni Katullus tworząc jeden z najsłynniejszych utworów lirycznych literatury rzymskiej.

"Ille mi par esse deo videtur,

ille, si fas est, superare divos,

qui sedens adversus identidem te

spectat et audit "

Strofa saficka mniejsza w literaturze polskiej

Strofa saficka mniejsza trafiła do Polski w XVI wieku. W jednej ze swych pieśni zastosował ją Mikołaj Sęp Szarzyński. Najpopularniejszym utworem polskim naśladującym strofę saficką jest Pieśń Konfederatów Barskich z dramatu Ksiądz Marek Juliusza Słowackiego (śpiewana potem przez Jacka Kaczmarskiego). Jej pierwsza zwrotka odczytana zgodnie z rozkładem stóp metrycznych brzmi:

"Nigdy z królami nie będziem w aljansach

Nigdy przed mocą nie ugniemy szyi,

Bo u Chrystusa my na ordynansach —

Słudzy Maryi."

Bibliografia

Katullus. Poezje. Seria II Biblioteki Narodowej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Warszawa 1956

Juliusz Słowacki. Dzieła Wybrane. Tom 5; Dramaty. PIW. Warszawa 1983 ISBN 83-06-01581-9