Super Universas

Papież Paweł IV, wystawca bulli

Super Universas – bulla wydana przez papieża Pawła IV w 1559 r. regulująca strukturę administracyjną Kościoła katolickiego okręgu burgundzkim Rzeszy Niemieckiej, na terenie którego znajdują się współczesne państwa: Holandia, Belgia i Luksemburg. Miała ona na celu walkę z szerzącym się wówczas w Niderlandach protestantyzmem. Na jej mocy zwiększono liczbę diecezji, której biskupów mianował papież, zaś kandydatów przedstawiał władca, którym w tym czasie był Filip II Habsburg, z którego inicjatywy wydano bullę.

Cele wydania bulli

Dokument podejmował próbę scentralizowania całego regionu, który do tej pory wchodził w skład dwóch metropolii kościelnych: kolońskiej i Reims. Ogłoszenie bulli 12 maja 1559 r. spotkało się z ostrą krytyką ze strony miejscowej szlachty oraz lokalnego duchowieństwa, w tym opatów obawiających się ograniczenia swoich uprawnień. Ponadto obawiano się zwiększenia wpływów inkwizycji w tym regionie, na temat której działalności wiele osób miało krytyczne zdanie, patrząc na hiszpańską inkwizycję. Częściowo zostały one spełnione przez mianowanie arcybiskupem mecheleńskim i prymasem Niderlandów Antoine Perrenot de Granvelle, co doprowadziło do wybuchu zamieszek, a wkrótce powstania w północnej części Niderlandów.

Struktura organizacyjna Kościoła w Niderlandach przed reformą

Znaczne obszary Niderlandów wchodziły w skład archidiecezji kolońskiej i archidiecezji Reims, które były siedziba metropolitów. Poza tym na tym obszarze funkcjonowały biskupstwa: Utrecht, Tournai i Arras.

Struktura organizacyjna Kościoła w Niderlandach po reformie

Niderlandy Hiszpańskie, obszar na którym dokonano reorganizacji struktury Kościoła katolickiego

Na mocy bulli głową episkopatu Niderlandów został arcybiskup mecheleński, obdarzony tytułem prymasa. Na terenie Niderlandów znajdowały się 3 metropolie, w skład których wchodziły 3 archidiecezje i 15 diecezji:

Metropolia utrechcka

• Archidiecezja utrechcka
  • Diecezja Middelburg
  • Diecezja Haarlem
  • Diecezja Deventer
  • Diecezja Leeuwarden
  • Diecezja Groningen

Metropolia mecheleńska

• Archidiecezja mecheleńska
  • Diecezja antwerpska
  • Diecezja gandawska
  • Diecezja Ypres
  • Diecezja brugijska
  • Diecezja Roermond
  • Diecezja 's-Hertogenbosch

Metropolia Cambrai

• Archidiecezja Cambrai
  • Diecezja Arras
  • Diecezja Sint-Omaars
  • Diecezja Tournai
  • Diecezja namurska

Zobacz też

• Bulla
• Niderlandy Hiszpańskie

Bibliografia

• Wójcik, Z., Historia Powszechna XVI-XVII w., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Balicki J, Bogucka M. Historia Holandii, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1989.
• Łaptos, J., Historia Belgii, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1995.

Linki zewnętrzne

• Tekst na temat konsekwencji bulli dla wybuchu rewolucji niderlandzkiej w XVI w. opublikowany na uniwersytecie w Leiden (po holendersku)