Sylfik wspaniały

Sylfik wspaniały
	Lophornis magnificus
	(Vieillot, 1817)
	; Samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	paziaki
Plemię	Lesbiini
Rodzaj	Lophornis
Gatunek	sylfik wspaniały
Synonimy
	Trochilus magnificus Vieillot, 1817; Lophornis magnifica (Vieillot, 1817);
	Trochilus magnificus Vieillot, 1817; Lophornis magnifica (Vieillot, 1817);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sylfik wspaniały^[4]^[5] (Lophornis magnificus) – gatunek małego ptaka z podrodziny paziaków w rodzinie kolibrowatych (Trochilidae). Występuje w środkowej, wschodniej i południowej Brazylii. Jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern).

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał francuski przyrodnik Louis Pierre Vieillot w 1817 roku na łamach „Nouveau dictionnaire d'histoire naturelle, appliquée aux arts, à l'agriculture, à l'économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Nouvelle édition”. Autor nadał gatunkowi nazwę Trochilus magnificus, jako miejsce typowe podał Brazylię^[2]^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[7]^[8]^[9]^[10].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Lophornis: gr. λοφος lophos „czub, grzebień”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[11].
magnificus: łac. magnificus – „wspaniały”^[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Mały sylfik o długim, prostym i cienkim czerwonym dziobie o czarnym zakończeniu. Tęczówki czarne. Występuje dymorfizm płciowy. Samiec jest bardzo podobny do samca sylfika plamkouchego. Ma błyszczące zielonozłote czoło, boki głowy i gardło szmaragdowozielone. Na szczycie głowy rudy, wyraźnie zaznaczony czub. Z policzków wyrastają wydłużone wachlarzowate białe pióra z zielonkawymi zakończeniami. Górne części ciała brązowozielone, na zadzie biały pas. Dolne części ciała szarozielone. Ogon niezbyt długi, kwadratowy, środkowe sterówki brązowozielone, pozostałe rude z brązowozielonymi obrzeżami i końcówkami. Samica nie ma grzebienia i wachlarza piór na bokach głowy. Gardło, podgardle i górne części szyi rude z białymi prążkami, poniżej białawy pasek piersiowy. Brzuch jaśniejszy niż u samicy sylfika plamkouchego. Ogon ma ciemnobrązowy z rudymi zakończeniami, na grzbiecie pióra samicy są bardziej opalizujące niż u samca. Młode osobniki podobne są do samic. Długość ciała 7,1–7,7 cm i masa 2,66±0,29 g^[7].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 3,08 mln km²^[13]. Gatunek ten występuje w środkowej, wschodniej i południowej Brazylii (stany od Espírito Santo na południe do Rio Grande do Sul i na zachód do południowego Mato Grosso, Tocantins i Goiás), sporadycznie spotykany bywa dalej na północ – do stanu Alagoas^[7]^[14]^[15].

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Sylfik plamkouchy występuje na brzegach wilgotnych lasów, w lasach wtórnego wzrostu, na plantacjach kawy, sawannach i obszarach cerrado. Górna granica występowania to 1000 m n.p.m.^[7] (niektóre źródła podają 1100 m n.p.m.^[3]^[13]). Dieta tego gatunku składa się głównie z niewielkich stawonogów i nektaru kwiatów roślin m.in. z rodzajów cytrus, ostróżka, Helicteres, Odontonema, Palicourea, floks, szałwia, Stachytarpheta, oplątwa^[7]. Długość pokolenia jest określana na 4,2 roku^[13].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Okres lęgowy o trwa od sierpnia do marca. Gniazda buduje na cienkich gałęziach krzaków lub niewielkich drzew na wysokości 2–5 m nad poziomem ziemi; gniazdo w kształcie niewielkiej miseczki o pionowych ściankach zbudowane jest z niewielkich roślinek i mchu, a jego zewnętrzne ścianki obłożone są zielonymi i białawymi porostami. W lęgu 2 jaja o wymiarach 12 mm x 8 mm i masie 0,3 g^[7]. Jaja są wysiadywane wyłącznie przez samicę, okres inkubacji trwa 12–13 dni, a pisklęta przebywają w gnieździe do 20 dni^[7].

Status[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN sylfik wspaniały jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Liczebność jego populacji nie została dokładnie określona, ale jest opisywany jako rzadki. Trend liczebności populacji nie jest znany^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Lophornis magnificus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Denis Lepage: sylfik wspaniały Lophornis magnificus (Vieillot, LJP 1817). Avibase. [dostęp 2024-01-13]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Lophornis magnificus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trochilidae Vigors, 1825 – kolibrowate – Hummingbirds (wersja: 2023-03-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-01-13].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 146, 1999.
↑ R.-P. Lesson: Nouveau dictionnaire d'histoire naturelle, appliquée aux arts, à l'agriculture, à l'économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Nouvelle édition. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 367. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Züchner, T., G.M. Kirwan, & P.F.D. Boesman: Frilled Coquette Lophornis magnificus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-01-13]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2024-01-13]. (ang.).
↑ Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., APODIFORMES, Wersja 6.018 (2022-08-18) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2024-01-13] (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8 [online], grudzień 2023 [dostęp 2023-12-18] .
↑ Lophornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-01-12] (ang.).
↑ magnificus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-01-14] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Frilled Coquette Lophornis magnificus. BirdLife International, 2023. [dostęp 2024-01-13]. (ang.).
↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 567. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
↑ Lophornis magnificus (Vieillot, 1817). ARA é Atlas de Registro de Aves Brasileiras, 2023. [dostęp 2024-01-13]. (hiszp.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Lophornis magnificus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] Denis Lepage: sylfik wspaniały Lophornis magnificus (Vieillot, LJP 1817). Avibase. [dostęp 2024-01-13]. (ang.).

[iucn-3] Lophornis magnificus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trochilidae Vigors, 1825 – kolibrowate – Hummingbirds (wersja: 2023-03-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-01-13].

[mc-5] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 146, 1999.

[Pierwszy-6] R.-P. Lesson: Nouveau dictionnaire d'histoire naturelle, appliquée aux arts, à l'agriculture, à l'économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Nouvelle édition. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 367. (fr.).

[botw-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Züchner, T., G.M. Kirwan, & P.F.D. Boesman: Frilled Coquette Lophornis magnificus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-01-13]. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2024-01-13]. (ang.).

[Zoon-9] Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., APODIFORMES, Wersja 6.018 (2022-08-18) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2024-01-13] (ang.).

[hbwcheck8-10] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8 [online], grudzień 2023 [dostęp 2023-12-18] .

[11] Lophornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-01-12] (ang.).

[12] magnificus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-01-14] (ang.).

[birdlife-13] Frilled Coquette Lophornis magnificus. BirdLife International, 2023. [dostęp 2024-01-13]. (ang.).

[HBW_05-14] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 567. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).

[ARA-15] Lophornis magnificus (Vieillot, 1817). ARA é Atlas de Registro de Aves Brasileiras, 2023. [dostęp 2024-01-13]. (hiszp.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]