Synagoga w Oleśnie
50°52′41″N 18°24′47″E/50,878000 18,413000
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Budulec |
murowana |
| Data budowy | |
| Data zburzenia |
9 na 10 listopada 1938 |
| Tradycja |
reformowana |
Położenie na mapie Olesna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleskiego  | |
Położenie na mapie gminy Olesno  | |
| 50°52′41″N 18°24′47″E/50,878000 18,413000
| |
Synagoga w Oleśnie (niem. Synagoge in Rosenberg) – nieistniejąca obecnie synagoga, która znajdowała się w Oleśnie przy obecnej ulicy Wielkie Przedmieście.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia synagogi nie została do końca zbadana, a wiele faktów z jej historii pozostaje nieznanych lub nie do końca wyjaśnionych. Synagoga została zbudowana prawdopodobnie w latach 1887-1889. Przypuszczalnie zaprojektował ją ówczesny przewodniczący gminy żydowskiej w Oleśnie, Siegfried Schlesinger[1]. Stanęła na miejscu swojej poprzedniczki.
Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 bojówki hitlerowskie spaliły synagogę. Eleonora Bergman w książce Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku zwraca uwagę na plan miasta Olesna dołączony do książki Jerzego Eysymontta Olesno. Studium historyczno-urbanistyczne, na którym widnieje podpis: A[r]ch. Bud. Zygmunt Szkorny 1.6.1945. Zaznaczono na nim i opisano synagogę, co może sugerować, że istniała jeszcze po II wojnie światowej[1].
Do dnia dzisiejszego zachował się jeden ocalony zwój Tory, który obecnie znajduje się w synagodze w Manili.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Murowany z cegły i orientowany budynek synagogi wzniesiono w stylu mauretańskim, z elementami neoromańskimi i neogotyckimi. Korpus główny założono na planie prostokąta. Część frontowa, którą wieńczyły pseudowieże[1] była nieco szersza. Zwieńczono je trzema cebulastymi kopułami, gdzie na głównej osi frontu była największa i umieszczona z pseudoromańskim tamburem[1].
Od strony wschodniej budynku znajdowała się węższa od korpusu głównego część prostokątna, z niewielką trójboczną apsydą, zwieńczoną glorietą z mauretańską kopułką[1]. Prawdopodobnie chciano osiągnąć taki efekt, jak w synagodze w Bruchsal, gdzie wyraźnie nawiązano do wizerunku Świątyni Jerozolimskiej w postaci Meczetu na Skale[1].
Wnętrze synagogi posiadało wystrój w stylu neogotycko-neoromański. Główna sala modlitewna otoczona była z trzech stron galeriami dla kobiet, wspartymi na mauretańskich kolumnach. Obramowanie Aron ha-kodesz oraz płytkie wnęki na ścianach uzyskały kształt łuku podkowiastego. Ściany były zdobione malowidłami o motywie geometrycznym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Eleonora Bergman: Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2004. ISBN 83-89729-03-2.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eleonora Bergman: Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2004. ISBN 83-89729-03-2.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Synagoga w Oleśnie na portalu Wirtualny Sztetl