Gospodarka wojenna
Gospodarka wojenna – sposób prowadzenia polityki gospodarczej, w którym jej cele podporządkowane są prowadzonym działaniom wojennym.
Model ten po raz pierwszy uwidocznił się w sposób szczególny podczas I wojny światowej, która postawiła przed gospodarkami państw nieznane im wcześniej wymagania[1]. Zapotrzebowania armii oraz plany przestawienia produkcji przemysłowej z cywilnej na wojskową skłoniły państwa do wdrożenia nowych sposobów oddziaływania na system gospodarczy[2].
Rządy ingerowały w mechanizmy rynkowe, np. poprzez reglamentację produkcji i zaopatrzenia (państwa centralne)[3]. Kluczowe znaczenie zyskiwały też rozbudowywane lub powoływane struktury urzędnicze – w Niemczech był to Urząd Wojenny, w Wielkiej Brytanii – Ministerstwo do spraw Programowania i Kontroli Produkcji Wojennej, zaś w Rosji – Komisja Obrony[3]. Uchwalano także nadzwyczajne podatki, emitowano pieniądz papierowy oraz masowo korzystano z pożyczek zagranicznych (głównie z USA)[3]. Szczególnie silnej kontroli została poddana gospodarka ówczesnych Niemiec – część rozwiązań z ich systemu przeniesiono w późniejszych latach na grunt gospodarki sowieckiej[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Winiarski 2006 ↓, s. 110.
- ↑ Winiarski 2006 ↓, s. 110–111.
- ↑ a b c d Winiarski 2006 ↓, s. 111.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bolesław Winiarski: Merkantylizm, protekcjonizm, liberalizm, gospodarka wojenna. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 110–112. ISBN 978-83-01-14785-3.