System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej
System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej – wprowadzony w 1913 roku przez Idflieg system oznaczeń samolotów używanych przez Siły Powietrzne Armii Cesarstwa Niemieckiego. Początkowo obejmował tylko dwie klasy samolotów; ewoluował w miarę pojawiania się nowych typów maszyn, obowiązując do końca Wielkiej Wojny.
Model oznaczenia typu samolotu[edytuj | edytuj kod]
Oznaczenie samolotu składało się z następujących części:
- nazwy producenta (np. Fokker);
- litery (rzadko dwóch liter) oznaczającej klasę samolotu – przeznaczenie i cechy konstrukcyjne (np. E – jednopłatowy myśliwiec);
- liczby rzymskiej oznaczającej kolejny model samolotu tej klasy danej wytwórni lotniczej (I, II, III...);
- w niektórych przypadkach dodatkowej litery oznaczającej modyfikację danego modelu (np. Albatros D.Va);
- w niektórych przypadkach dodatkowego oznaczenia producenta w nawiasie, jeśli samolot był wyprodukowany na licencji poza macierzystą wytwórnią (np. Rumpler C.IV (Pfal) produkowany przez Pfalz)[a].
Klasyfikacja typów samolotów w latach 1914–1918[edytuj | edytuj kod]
Lista liter oznaczających klasę samolotu[1][2]:
- A – nieuzbrojony jedno- lub dwumiejscowy jednopłat[b];
- B – nieuzbrojony dwumiejscowy dwupłat szkolny;
- C – uzbrojony dwumiejscowy dwupłat wielozadaniowy (obserwacyjne, rozpoznawcze i lekkie bombowce);
- D – jednomiejscowy dwupłat myśliwski (niem. D = Doppeldecker – dwupłat)[d];
- Dr – jednomiejscowy trójpłat myśliwski (niem. Dr = Dreidecker – trójpłatowiec)[e];
- E – jednomiejscowy jednopłat myśliwski (niem. E = Eindecker – jednopłatowiec)[e];
- F – jednomiejscowy trójpłat myśliwski[f];
- G – wielomiejscowy dwusilnikowy bombowiec, (niem. G = Großflugzeug – wielki samolot);
- J – dwumiejscowy opancerzony samolot szturmowy, (niem. J = Infanterieflugzeug – samolot piechoty)[g];
- K – wielomiejscowy dwusilnikowy bombowiec (niem. K = Kampfflugzeug – samolot bitewny)[h];
- N – dwumiejscowy nocny bombowiec (niem. N = Nacht – noc);
- R – wielomiejscowy wielosilnikowy bombowiec dalekiego zasięgu (niem. R = Riesenflugzeug – olbrzymi samolot).
Oznaczenia rejestracyjne samolotów w latach 1914–1918[edytuj | edytuj kod]
Numer rejestracyjny samolotu składał się z następujących części[1]:
- skrótu literowego producenta lub konstruktora (np. Alb.);
- oznaczenia rodzaju i typu samolotu (np. D.V);
- numeru seryjnego[i];
- roku zamówienia wojskowego (dwie ostatnie cyfry, np. /17).
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Początkowo samoloty budowane na licencji oznaczane były nazwą ich licencyjnego producenta i jego kolejnym numerem modelu. Od 18 lutego 1917 roku w celu uproszczenia oznaczeń zastąpiono je przez nazwę i oznaczenie modelu pierwotnego producenta, z oznaczeniem licencyjnego producenta w nawiasie (np. Rumpler C.Ia produkowany początkowo na licencji jako Hannover C.II, ostatecznie Rumpler C.Ia (Han)). Zob. Grosz 2000 ↓, s. 11.
- ↑ Klasa zlikwidowana w 1915 roku.
- ↑ Klasa CL (zapisywana też jako Cl) – lżejsza podklasa C („l” od niem. leicht – lekki), przeznaczona głównie do zadań myśliwskich – osłony samolotów klasy C, utworzona w sierpniu 1916 roku. Samoloty C i CL poszczególnych wytwórni miały numery w tej samej sekwencji. Zob. Grosz 1991 ↓, s. 2.
- ↑ W końcu 1918 roku literą D zaczęto oznaczać wszystkie jednomiejscowe myśliwce niezależnie od liczby płatów, jak Fokker D.VIII.
- ↑ a b Klasa zlikwidowana w końcu 1918 roku.
- ↑ W 1917 roku zmieniono oznaczenie klasy na Dr.
- ↑ Literę J dla Infanterieflugzeug wybrano dla uniknięcia omyłek z rzymską liczbą I. Zob. Grosz 1993 ↓, s. 9.
- ↑ W 1917 roku zmieniono oznaczenie klasy na G.
- ↑ Nie zawsze numery seryjne zaczynały się od 1.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Królikiewicz 2009 ↓, s. 13.
- ↑ Morgała 1997 ↓, s. 240.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Peter M. Grosz: Halberstadt CL.II. Berkhamsted: Albatros Productions, 1991, seria: Windsock Datafile. No. 27. ISBN 0-948414-31-6. (ang.).
- Peter M. Grosz: Junkers J.I. Berkhamsted: Albatros Productions, 1993, seria: Windsock Datafile. No. 39. ISBN 0-948414-49-9. (ang.).
- Peter M. Grosz: Rumpler C.I. Berkhamsted: Albatros Productions, 2000, seria: Windsock Datafile. No. 79. ISBN 1-902207-21-1. (ang.).
- Tadeusz Królikiewicz: Polski samolot i barwa 1918–1939. Warszawa: ZP, 2009. ISBN 978-83-61529-63-7.
- Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918–1924. Warszawa: Bellona & Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X.