Szaniec FS-29

Szaniec FS-29
	; Szaniec FS-29 – widok na fosę
Państwo	Polska
Lokalizacja	Skałki Twardowskiego
Część	Twierdza Kraków
Typ	szaniec
Data budowy	1854
Data eksploatacji	do 1918
	Położenie na mapie Krakowa Szaniec FS-29
	Położenie na mapie Polski Szaniec FS-29
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Szaniec FS-29
	50°02′28,921″N 19°54′14,173″E/50,041367 19,903937

Szaniec FS-29 – budowla fortyfikacyjna twierdzy Kraków z 1854 roku, najlepiej zachowana w mieście budowla typu FS (niem. feldschanze – szaniec polowy). Znajduje się na Skałkach Twardowskiego, niedaleko od ul. Tynieckiej.

Szaniec ten wzniesiono podczas rozbudowy pierścienia twierdzy krakowskiej w latach 1854–56 następstwie wojny krymskiej ciągiem standardowych szańców o charakterze półstałym, numerowanych od 1 do 29. Szańce te miały sześcioboczny narys, co przy kącie rozwarcia strzelnic 60° nie pozostawiało pól nie pokrytych ogniem. Uzbrojenie stanowiło 10 dział, po dwa na każdą z trzech linii wału czoła, i po dwa na barki, chroniące międzypola. Tylny odcinek obrysu był włamany do wnętrza dwoma krótkimi wałami, tworzącymi szyję. Przeznaczone były one do użycia broni ręcznej w celu obrony mostu zwodzonego i bramy do fortyfikacji^[1].

Szaniec FS 29 ma bardzo typowy sześciokątny narys, wyróżnia go jedynie fosa kuta w skale^[1]. W 1860 dodano mu poprzecznice^[2], a tuż przed I wojną światową – schrony pogotowia z podkopów i blachy falistej^[1]. W 1990 szaniec został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-831^[3].

Szaniec IS-29½[edytuj | edytuj kod]

W latach 1888–90 na przedpolu FS 29 wzniesiono uzupełniający szaniec piechoty (infanterieschanze) IS-29½; zachowały się z niego niewielkie pozostałości^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Janusz Bogdanowski: Warownie i zieleń twierdzy Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, s. 98–102. ISBN 83-08000096.
↑ ^a ^b Janusz Bogdanowski: Warownie i zieleń twierdzy Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, s. 272. ISBN 83-08000096.
↑ Zestawienie zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013-09-30. [dostęp 2015-07-18]. (pol.).

[b99-1] Janusz Bogdanowski: Warownie i zieleń twierdzy Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, s. 98–102. ISBN 83-08000096.

[b272-2] Janusz Bogdanowski: Warownie i zieleń twierdzy Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, s. 272. ISBN 83-08000096.

[NID-3] Zestawienie zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013-09-30. [dostęp 2015-07-18]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

Cytadela i bastiony rdzenia	Cytadela Twierdzy – Wawel № I „Zwierzyniec” № I½ „Na Piasku” № II „Nowowiejski” № III „Kleparz” № IVa „Luneta Warszawska” № IVb № V „Lubicz”
Forty piechoty i szańce rdzenia	№ 4 „Błonia” № 8 „Łobzów” № 10 „Prądnik Biały” FS-11 FS-14 FS-14 1/2 FS-16
Forty wewnętrznego pierścienia	№ 2 „Kościuszko” zespół szańca 3 № 7 „Bronowice” № 9 „Krowodrza” № 15 „Pszorna” № 17 „Luneta Grzegórzecka”
Dzieła pomocnicze	Prochownia bastionu VI

Forty główne	№ 31 „Benedykt” № 32 „Krzemionki” № 33 „Krakus”
Baterie i szańce piechoty	Bastiony VII-X FS-22 FS-25 IS-29 1/2 FS-29
Dzieła pomocnicze	Ostróg-wartownia bramy Zakrzówek

Forty główne	№ 38 „Skała”
Forty pomocnicze	№ „Bielany” № 39 „Olszanica”
Baterie i szańce piechoty	IS-III-1 IS-III-2 IS-III-3 FB-35 FB-36
Dzieła pomocnicze	Schron amunicyjne: „Bielany” „Las Wolski” Schron - remiza - ul. Ks. Józefa Schron bojowy (tradytor ckm) - ul. Olszanicka

Forty główne	№ 41 „Bronowice Małe” № 43 „Pasternik” № 44 „Tonie”
Forty pomocnicze	№ 41a „Mydlniki” № 42 „Wróżna Góra” № 43a „Podchruście” № 44a „Pękowice”
Baterie i szańce piechoty	B-43-2 B-43-3 B-43a-2 B-43a-3 B-44-5 B-44a-4
Dzieła pomocnicze	Schron amunicyjne: „Bronowice” „Podchruście” „Tonie” „Pękowice”

Forty główne	№ 45 „Zielonki” № 47a „Węgrzce” № 47 „Łysa Góra” № 48 „Batowice”
Forty pomocnicze	№ 45a „Bibice” № 47 ½ „Sudół”
Baterie i szańce piechoty	IS-V-1 IS-V-2 IS-V-3 IS-V-4 IS-V-5 IS-V-6 IS-V-7 B(45)-1 B(45)-4 FB-V-1 B-47-1 B-47-2
Dzieła pomocnicze	Schron amunicyjne: „Marszowiec” „Łysa Góra” w Witkowicach kawerna 48 „Batowice” ostróg fortu 47