Szlarnik nadobny
| Zosterops kulambangrae[1] | |||
| Rothschild & E. Hartert, 1901 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szlarnik nadobny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Szlarnik nadobny[4] (Zosterops kulambangrae) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Występuje endemicznie na kilku wyspach z grupy wysp Nowa Georgia należącej do Wysp Salomona. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali niemiecki przyrodnik Ernst Hartert i angielski zoolog Walter Rothschild w 1901 roku na łamach „Novitates Zoologicae”. Autorzy nadali gatunkowi nazwę Zosterops kulambangrae, a jako miejsce typowe podali wyspę Kulambangra[2][5].
Dawniej gatunek ten bywał niekiedy nazywany Zosterops rendovae, gdyż jako miejsce typowe tego taksonu błędnie podano wyspę Rendova; po tym jak ustalono, że okazy typowe Z. rendovae w rzeczywistości pochodziły z wyspy Makira (dawniej San Cristobal), nazwa ta jest używana dla innego gatunku – szlarnika rajskiego[6].
W tradycyjnym ujęciu systematycznym wyróżnia się trzy podgatunki Zosterops kulambangrae: nominatywny, paradoxus i tetiparius[1][6]. To ujęcie systematyczne nadal stosują autorzy Kompletnej listy ptaków świata[4] oraz IUCN korzystająca z listy ptaków opracowywanej we współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World[7]. Niektórzy autorzy w oparciu o badania genetyczne wydzielają podgatunki paradoxus i tetiparius do osobnego gatunku Zosterops tetiparius[8][9][10][11][12]. Obecnie uważa się, że szlarnik nadobny jest gatunkiem siostrzanym z Zosterops tetiparius[10] (o ile uzna się go za osobny gatunek) i szlarnikiem szlachetnym (Zosterops splendidus)[13][14].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros „pas”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”[15].
- kulambangrae: od nazwy wyspy Kulambangra, na której gatunek został po raz pierwszy odkryty[16].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o szpiczastym, zakrzywionym, stosunkowo dużym i długim czarnym dziobie. Nogi i stopy słomkowożółte. Tęczówki czerwonobrązowe. Nie występuje dymorfizm płciowy. Wokół oczu charakterystyczne, dosyć wąskie, białe obrączki oczne, które od strony dzioba są przerwane czarną plamką. Wokół obrączek ocznych czarne pręgi. Od dzioba do oczu i pod nimi wyraźne czarne zabarwienia. Górna część głowy, kark i grzbiet oliwkowozielonkawe. Czoło i okolice nozdrzy czarniawe. Policzki, gardło, pierś, brzuch i boki ciała żółtawe z oliwkowozielonym odcieniem. Środek brzucha i pokrywy podogonowe żółte. Ogon czarniawy z oliwkowymi krawędziami. Młode osobniki mają jaśniejsze gardło i brzuch oraz są bardziej zielonkawe na piersi i bokach. Długość ciała 11,5–12 cm[9]. Długość skrzydeł 62–65 mm, ogona 43–44 mm, skoku 18 mm, a dzioba 16–16,5 mm[5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 9,4 tys. km²[17]. Szlarnik nadobny występuje na kilku wyspach z grupy wysp Nowa Georgia należącej do Wysp Salomona. Podgatunek nominatywny zamieszkuje wyspy Kolombangara, Vonavona, Kohinggo, Nowa Georgia, Vangunu i Nggatokae[9], podgatunek paradoxus wyspę Rendova, a tetiparius – Tetepare[8]. Występuje najczęściej na terenach położonych do 1350 m n.p.m. W zakresie wysokości 950–1350 m n.p.m. jego zasięg występowania pokrywa się ze szlarnikiem pustelniczym (Zosterops murphyi)[6][9][18].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ptaka, którego habitatem są różne środowiska od lasu mglistego do lasów wtórnego wzrostu[9]. Dieta tego gatunku nie jest opisana. Spotykany jest w stadach mieszanych, m.in. z wachlarzówką rdzawą, wachlarzówką białoskrzydłą i muszarką stalową. Żeruje we wszystkich piętrach lasu[9]. Długość pokolenia jest określana na 3,5 roku[17].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Brak informacji na temat rozmnażania[9][14].
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) szlarnik nadobny jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[7]). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale gatunek ten opisywany jako lokalnie pospolity, a trend populacji uznawany za spadkowy ze względu na zmniejszanie się naturalnego habitatu oraz jego fragmentację[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zosterops kulambangrae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Solomon Islands White-eye Zosterops kulambangrae Rothschild, LW; Hartert, EJO 1901. Avibase. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
- ↑ Zosterops kulambangrae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ZOSTEROPIDAE Bonaparte, 1853 - SZLARNIKI - WHITE-EYES (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-07].
- ↑ a b Walter Rothschild, List of a collection of birds from Kulambangra and Florida Islands, in the Solomons Group., „Novitates Zoologicae”, 8, Londyn 1901, s. 180 (ang.).
- ↑ a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 13: Penduline-tits to shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 464. ISBN 978-84-96553-45-3. (ang.).
- ↑ a b HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-10-07].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-09-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Bas van Balen: Solomons White-eye Zosterops kulambangrae, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
- ↑ a b Bas van Balen: Kulambangra White-eye Zosterops murphyi, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES, ZOSTEROPIDAE Bonaparte 1853, White-eyes and Yuhinas, Wersja 5.013 (2021-11-26) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-10-07] (ang.).
- ↑ Moyle i inni, Explosive Pleistocene diversification and hemispheric expansion of a ‘‘great speciator’’, „Proceedings of National Academy of Sciences of the USA”, 106, 2006, s. 1863–1868.
- ↑ Manthey i inni, Gene flow and rapid differentiation characterize a rapid insular radiation in the southwest Pacific (Aves: Zosterops), „Evolution”, 74, 2020, s. 1788–1803.
- ↑ a b Bas van Balen: Dark-eyed White-eye Zosterops tetiparius, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
- ↑ Zosterops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-08] (ang.).
- ↑ kulambangrae, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-08] (ang.).
- ↑ a b Solomons White-eye Zosterops kulambangrae. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
- ↑ J.M. Diamond, Dispersal, mimicry, and geographic variation in Northern Melanesian birds., „Pacific Science”, 56, 2002, s. 1–22.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy – podgatunek nominatywny. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film – podgatunki paradoxus i tetiparius. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].