Szlarnik szlachetny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szlarnik szlachetny
Zosterops splendidus[1]
E. Hartert, 1929
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

szlarniki

Rodzaj

Zosterops

Gatunek

szlarnik szlachetny

Synonimy
  • Zosterops splendida E. Hartert, 1929
  • Zosterops rendovae splendida E. Hartert, 1929
  • Zosterops luteirostris splendidus E. Hartert, 1929[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies

Szlarnik szlachetny[4] (Zosterops splendidus) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Występuje endemicznie tylko na wyspie Ranongga z grupy wysp Nowa Georgia należącej do Wysp Salomona. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał niemiecki przyrodnik Ernst Hartert w 1929 roku na łamach „American Museum Novitates”. Autor nadał gatunkowi nazwę Zosterops splendida, a jako miejsce typowe podał wyspę Ganonga (dawna nazwa Ranongga, skąd pochodzi angielska nazwa tego gatunku Ganongga White-eye)[2][5].

Dawniej szlarnik szlachetny bywał uznawany za podgatunek szlarnika złotodziobego (Zosterops luteirostris)[6], jednak badania wskazują, że różnią się one genetycznie[7] i morfologicznie[8]. Autorzy Handbook of the Birds of the World uważali, że tworzy on supergatunek ze szlarnikiem szaro-zielonym (Zosterops griseovirescens), szlarnikiem samotnym (Zosterops rennellianus), szlarnikem pręgowanym (Zosterops vellalavella), szlarnikiem złotodziobym (Zosterops luteirostris) i szlarnikiem nadobnym (Zosterops kulambangrae)[8]. Obecnie uważa się, że szlarnik szlachetny jest gatunkiem siostrzanym ze szlarnikiem nadobnym (Zosterops kulambangrae)[7][9][10]. Nie wyróżnia się podgatunków[11][12][13].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros „pas”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”[14].
  • splendidus: łac. splendidus – „wspaniały, wielki, genialny”[15].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Mały ptak o szpiczastym, zakrzywionym, stosunkowo dużym i długim czarnym dziobie. Nogi i stopy żółte. Tęczówki czerwonobrązowe. Nie występuje dymorfizm płciowy. Wokół oczu charakterystyczne, dosyć szerokie, białe obrączki oczne, które od strony dzioba są przerwane czarniawą plamką. Wokół obrączek ocznych czarne przebarwienia. Czoło, okolice dzioba i przednia część góry głowy czarne. Górne części ciała żółtawo-oliwkowe. Lotki skrzydeł i sterówki ogona czarne z żółtawo-oliwkowymi obrzeżami. Dolne partie ciała: gardło, podgardle, szyja, pierś, brzuch i pokrywy podogonowe złotożółte. Boki brzucha z oliwkowatym przebarwieniem. Długość ciała 11,5–12 cm[16]. Długość skrzydła 60–61,5 mm, a dzioba 16–17 mm[5].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 224 km²[17]. Szlarnik szlachetny występuje tylko na jednej wyspie Ranongga z grupy wysp Nowa Georgia należącej do Wysp Salomona. Gatunek ten występuje w zakresie wysokości od poziomu morza do 850 m n.p.m.[17]

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ptaka, którego habitatem są różne środowiska od pierwotnego lasu mglistego, poprzez krzaki i ogrody do lasów wtórnego wzrostu[16]. Dieta tego gatunku nie jest opisana. Długość pokolenia jest określana na 2,6 roku[17].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Brak informacji na temat rozmnażania[16].

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) szlarnik szlachetny od 2022 roku jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern); wcześniej uznawano go za gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable). Liczebność populacji pierwotnie była szacowana na 2500–9999 dorosłych osobników, jednak obecnie uważa się, że gatunek ten jest dosyć pospolity; trend populacji uznawany jest za dosyć stabilny[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zosterops splendidus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b Denis Lepage, Ganongga White-eye Zosterops splendidus [online], Avibase [dostęp 2023-10-15] (ang.).
  3. ↑ a b Zosterops splendidus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ZOSTEROPIDAE Bonaparte, 1853 - SZLARNIKI - WHITE-EYES (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-15].
  5. ↑ a b Ernst Hartert, Birds collected during the Whitney South Sea Expedition. 8, Notes on birds from the Solomon Islands, „American Museum Novitates”, 364, Londyn 1929, s. 11 (ang.).
  6. ↑ Bas van Balen: Splendid White-eye Zosterops luteirostris, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-15]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  7. ↑ a b Moyle i inni, Explosive Pleistocene diversification and hemispheric expansion of a ‘‘great speciator’’, „Proceedings of National Academy of Sciences of the USA”, 106, 2006, s. 1863–1868.
  8. ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 13: Penduline-tits to shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 462. ISBN 978-84-96553-45-3. (ang.).
  9. ↑ Manthey i inni, Gene flow and rapid differentiation characterize a rapid insular radiation in the southwest Pacific (Aves: Zosterops), „Evolution”, 74, 2020, s. 1788–1803.
  10. ↑ Bas van Balen: Solomons White-eye Zosterops kulambangrae, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2023-10-08]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  11. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-10-15]. (ang.).
  12. ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES, ZOSTEROPIDAE Bonaparte 1853, White-eyes and Yuhinas, Wersja 5.013 (2021-11-26) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-10-15] (ang.).
  13. ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-10-15].
  14. ↑ Zosterops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-15] (ang.).
  15. ↑ splendidus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-15] (ang.).
  16. ↑ a b c Bas van Balen: Ganongga White-eye Zosterops splendidus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-15]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  17. ↑ a b c Ranongga White-eye Zosterops splendidus. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-10-15]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szlarnik_szlachetny&oldid=71529572”