Szlarnik papuaski
| Zosterops griseotinctus[1] | |||
| G.R. Gray, 1858 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szlarnik papuaski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Szlarnik papuaski[5] (Zosterops griseotinctus) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Występuje endemicznie w Papui-Nowej Gwinei – na Luizjadach i kilku wyspach Archipelagu Bismarcka. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał angielski przyrodnik George Robert Gray w 1858 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”. Autor nadał gatunkowi nazwę Zosterops griseotincta, a jako miejsce typowe podał Luizjady, co później uściślono do Duchateau Islands[2][6].
Jest to jeden z gatunków Zosterops, których taksonomia uległa zmianie w ostatnich latach. Do niedawna uznawany bywał za jeden gatunek ze szlarnikiem samotnym (Zosterops rennellianus). Ostatnie badania genetyczne wyraźnie wskazują, że jest on niezależnym gatunkiem siostrzanym ze szlarnikiem pustelniczym (Zosterops murphyi)[7].
Różni autorzy wyróżniają od czterech[8][9] do sześciu[10] podgatunków Zosterops griseotinctus. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia ich pięć[3]:
- Z. g. ottomeyeri Stresemann, 1930
- Z. g. eichhorni Hartert, 1926
- Z. g. griseotinctus G.R. Gray, 1858
- Z. g. longirostris E.P. Ramsay, 1879
- Z. g. pallidipes De Vis, 1890
Podgatunek ottomeyeri jest przez niektórych autorów synonimizowany z eichhorni[8]. Z kolei na liście ptaków świata opracowywanej we współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World wyróżniany jest jeszcze szósty podgatunek – Z. g. aignani[10], przez innych synonimizowany z podgatunkiem nominatywnym[8].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros „pas”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”[11].
- griseotinctus: łac. griseum – „szary”, łac. tinctus – „kolorowy”[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o szpiczastym, zakrzywionym, stosunkowo dużym i długim jasnobrązowym dziobie. Podgatunek nominatywny ma nogi i stopy zielonkawo-łupkowe. Tęczówki jasnoszare. Nie występuje dymorfizm płciowy. Wokół oczu charakterystyczne dosyć duże, białe obrączki oczne, które od strony dzioba są przerwane czarną plamką. Od dzioba do oczu i pod nimi czarniawe zabarwienia. Górna część głowy, kark i grzbiet żółtawo-oliwkowozielone. Policzki, gardło, górne piersi, spód brzucha i pokrywy podogonowe żółte, boki zielonkawożółte. Ogon brązowy z oliwkowymi krawędziami. Młode osobniki nie zostały opisane. Długość ciała 11–12,5 cm. Masa ciała 14 g[8]. Podgatunek Z. g. longirostris jest podobny do nominatywnego z nieco dłuższym dziobem. Z. g. eichhorni jest bardziej zielony w górnych partiach ciała o wyraźniejszych kolorach, ma dziób matowy słomkowożółty, nogi i stopy żółtawobrązowe lub żółtawo-łupkowe. Z. g. pallidipes ma charakterystyczne brudnożółte, żółtawo-rogowe lub szarawe nogi i stopy, nieco dłuższy dziób, ciemniej zabarwiony obszar od dzioba do oczu[8].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 548 tys. km²[13]. Poszczególne podgatunki szlarnika papuaskiego zamieszkują[3][8]:
- Z. g. ottomeyeri – wyspa Nauna (północno-zachodnia część Archipelagu Bismarcka),
- Z. g. eichhorni – Archipelag Bismarcka – Long Island, Crown Island, Tolokiwa i Nissan Island,
- Z. g. griseotinctus – Archipelag Luizjady (Misima, Deboyne, Duchateau i Conflict),
- Z. g. longirostris – na kilku wyspach w pobliżu najbardziej na południowy wschód wysuniętych części Nowej Gwinei – Logea Island i Bonvouloir Islands; także na Alcester Island (na południe od wyspy Woodlark),
- Z. g. pallidipes – Rossel Island we wschodniej części Luizjadów.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ptaka, którego habitatem są obrzeża lasów i lasy wtórnego wzrostu[8]. Dieta tego gatunku składa się głównie z owoców, przede wszystkim fig i dojrzałej papai oraz z jagód. Zjada także owady, nasiona i nektar[8].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Sezon lęgowy przypada na sierpień (opisany jest tylko dla podgatunku Z. g. eichhorni). Gniazdo w postaci niewielkiej otwartej miseczki zbudowane jest z korzonków, drobnych traw, czasem mchu i wełny. Wyścielone jest drobnymi źdźbłami traw, czasami kawałkami drewna, kawałkami kory lub kokonami owadów. Gniazdo umieszczone jest w rozwidleniu gałązek na wysokości około 3 m nad ziemią. W lęgu 2 bladoniebieskie jaja o wymiarach 17,3–19,6 na 13–14 mm (podgatunek nominatywny) i 18–20 na 14–14,6 mm (podgatunek Z. g. eichhorni)[8].
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody szlarnik papuaski jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[10]). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale gatunek ten jest pospolity w dużej części obszarów jego występowania[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zosterops griseotinctus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Louisiade White-eye Zosterops griseotinctus Gray, GR 1858. Avibase. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-09-03]. (ang.).
- ↑ Zosterops griseotinctus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ZOSTEROPIDAE Bonaparte, 1853 - SZLARNIKI - WHITE-EYES (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-08-20].
- ↑ George Robert Gray, A List of the Birds, with Descriptions of New Species obtained by Mr. Alfred R. Wallace in the Aru and Ké Islands, „Proceedings of the Zoological Society of London”, 26, Londyn 1858, s. 175 (ang.).
- ↑ E. Linck, S. Schaack & J.P. Dumbacher, Genetic differentiation within a widespread “supertramp” taxon: Molecular phylogenetics of the Louisiade White-eye (Zosterops griseotinctus), „Mol. Phylogenet. Evol.”, 94, 2016, s. 113–121.
- ↑ a b c d e f g h i j Bas van Balen: Louisiade White-eye Zosterops griseotinctus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES, ZOSTEROPIDAE Bonaparte 1853, White-eyes and Yuhinas, Wersja 5.013 (2021-11-26) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-09-29] (ang.).
- ↑ a b c HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-09-29].
- ↑ Zosterops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-09-29] (ang.).
- ↑ griseotinctus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-09-29] (ang.).
- ↑ Louisiade White-eye Zosterops griseotinctus. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-09-30]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagranie głosu. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].