Przejdź do zawartości

Sąd wojenny (powieść)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sąd wojenny
Krigsret
Autor

Sven Hassel

Typ utworu

powieść wojenna

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Dania

Język

duński

Data wydania

1978

Wydawca

Översättning Harry Jörgens

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

2008

Przekład

Joanna Jankowska

poprzednia
Krwawa droga do śmierci
następna
Więzienie NKWD
Fińscy żołnierze w 1944

Sąd wojenny (dun. Krigsret) – powieść wojenna duńskiego pisarza Svena Hassela z 1978. Polskie wydanie książki ukazało się w 2008 w tłumaczeniu Joanny Jankowskiej.

Treść

[edytuj | edytuj kod]

Jest dwunastą częścią wojennej serii, opartej w dużym stopniu na osobistych przeżyciach autora z okresu służby na prawie wszystkich frontach II wojny światowej, w tym w jednostkach karnych Wehrmachtu. Bohaterami są członkowie 27. Pułku Pancernego (który w rzeczywistości nigdy nie istniał): Sven (autor, narrator wszystkich powieści Hassela), Joseph Porta (humorystyczny gawędziarz, pochodzący z Berlina), Wolfgang Creutzfeld - Mały (olbrzym z nadanym ironicznie przezwiskiem, hamburczyk), Willie Beier - Stary (doświadczony starszy sierżant), Alfred Kalb - Legionista (były żołnierz Legii Cudzoziemskiej), Julius Heide (doswiadczony żołnierz, zatwardziały nazista), Peter Blom - Barcelona (weteran wojny domowej w Hiszpanii) i inni. Ich losy autor przedstawił na różnych frontach II wojny światowej koncentrując się na brutalności i bezsensowności wojny oraz roli pojedynczego żołnierza w konflikcie. Najważniejszym wątkiem tej części są losy bohaterów podczas walk za kołem podbiegunowym, na froncie fińskim. Prowadzą akcje na tyłach Armii Czerwonej w rejonie Murmańska, m.in. wysadzają mosty na liniach kolejowych prowadzących do Laponii. Część akcji rozgrywa się w okolicach Petsamo[1]. Innym wątkiem poruszanym w powieści jest bezsilność szeregowego żołnierza w pojedynku z wojenną biurokracją nazistowską. Opisany jest barbarzyński system hitlerowskiego sądownictwa wojennego, pochłaniającego niezliczone ofiary, w imię walki z defetyzmem i sfingowanym tchórzostwem. Przetrwanie heroicznych walk na froncie nie oznacza, że uniknie się sądu wojennego i egzekucji np. w więzieniu wojskowym w Torgau[2]. Wstrząsający jest m.in. obraz innego więzienia - w koszarach pułku Gross Deutschland w Berlinie[3], czy też egzekucje wykonywane na popełniających drobne wykroczenia żołnierzach na terenie Morellenschlucht[4]. Życie w Niemczech jest prawie nic niewarte od czasu gdy zapanował u nas ten dziwny rodzaj socjalizmu, stwierdza jeden z bohaterów - Gregor[5]. Oprócz przygnębiającego obrazu skorumpowanych i obłąkanych ideologicznie urzędników niemieckiego aparatu władzy, autor wprowadza także dwa wątki komiczne. Pierwszy z nich to afera o pół-Żyda Bierfreunda, który dzięki korupcji w armii został przerobiony na aryjskiego żołnierza Müllera. Sprawę odkryto jednak w jednym z urzędów, co było przyczyną panicznego tuszowania całego zamieszania[6]. Drugi z komicznych wątków to próba zabicia przez grupę głównych bohaterów Emila Siega z Gefepo, który próbuje szantażować skorumpowanych pracowników zaopatrzenia, będących w dobrych relacjach m.in. z Portą. Kilkakrotna próba zamordowania Siega spełza na niczym (użyto nawet dzikiego rysia)[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sąd wojenny, s.19,69-70
  2. Lubimy Czytać
  3. Sąd wojenny, s.119
  4. Sąd wojenny, s.161
  5. Sąd wojenny, s.173
  6. Sąd wojenny, s.258-277
  7. Sąd wojenny, s.276

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]