Tadeusz Jasiński
Tadeusz Jasiński (ur. 1926, zm. 21 września 1939 w Grodnie) – jeden z młodocianych obrońców Grodna we wrześniu 1939 r., podczas ataku ZSRR na Polskę. Był jednym spośród co najmniej kilku cywilnych obrońców, schwytanych przez nacierających żołnierzy Armii Czerwonej i przywiązanych do pancerzy nacierających czołgów w charakterze „żywych tarcz”.
Był synem służącej Zofii Jasińskiej, półsierotą, wychowankiem Zakładu Dobroczynności. W czasie sowieckiego ataku rzucił koktajl Mołotowa na nacierający czołg sowiecki, ale zapomniał go zapalić. Schwytany przez Sowietów, został skatowany i przywiązany jako żywa tarcza do czołgu. Odbity przez Polaków, skonał na rękach matki, która zdążyła mu powiedzieć: Tadzik, ciesz się! Polska armia wraca! Ułani z chorągwiami! Śpiewają!!![1][2].
Prawdopodobnie został pochowany na cmentarzu wojskowym w Grodnie[3]. W 2007 r. powstał symboliczny grób Jasińskiego obok kwatery Wojska Polskiego z 1920 r.[4]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W październiku 2006 wrocławska rada miejska zdecydowała uhonorować jego pamięć, nazywając jeden z bulwarów położonych przy miejskiej fosie Bulwarem Tadka Jasińskiego[5]. W 2010 r. jego imię nadano ulicom w Sochaczewie[6], Kędzierzynie-Koźlu[7] oraz w 2017 r. w Białymstoku[8] ulicy położonej nieopodal ulicy Orląt Grodzieńskich[9]. Uchwałą Rady Miasta Świdnik z dnia 28 października 2010 w sprawie nadania nazwy ulicy w Świdniku, jednej z ulic na terenie miasta nadano nazwę ul. Tadzia Jasińskiego.
Postanowieniem Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dnia 14 września 2009, za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za wykazane bohaterstwo podczas obrony Grodna we wrześniu 1939, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[10].
W czerwcu 2021 roku ogłoszono o odnalezieniu pamiątek po Tadeuszu Jasińskim m.in. w postaci zdjęcia bohatera z matką oraz jego portretu (monidło). Dzięki temu odkryciu dowiedziano się jak wyglądał bohaterski obrońca Grodna i uszczegółowiono okoliczności z nim związane. Fotografia została przekazana do ekspozycji Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku[11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Czesław Grzelak: Wilno-Grodno-Kodziowce 1939. Warszawa: Bellona, 2002, s. 129. ISBN 83-11-09457-8.
- ↑ Grażyna Lipińska o męczeńskiej śmierci Tadka Jasińskiego, 13-letniego obrońcy Grodna. kresy24.pl, 2008-09-02. [dostęp 2009-12-02]. (pol.).
- ↑ Legenda młodego obrońcy Grodna potwierdzona. Wiemy gdzie spoczywają prochy 15- letniego Tadzia Jasińskiego [online], Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej- Białystok, 78. rocznica śmierci Tadeusza Jasińskiego, 13-letniego bohaterskiego obrońcy Grodna [online], Instytut Pamięci Narodowej - Białystok [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Protokół nr LVI/06 Sesji Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 października 2006 r., cz. II. Rada Miejska Wrocławia, 2006-10-05. [dostęp 2009-10-08].
- ↑ Wiekopomna chwila dla ulicy Jasińskiego [online], e-sochaczew.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ BIP Kędzierzyn Koźle – u_613 [online], www.kedzierzynkozle.pl [dostęp 2015-12-15].
- ↑ Zdekomunizowano ostatnią ulicę w Białymstoku - Wincentego Rzymowskiego | dzieje.pl - Historia Polski [online], dzieje.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Ulica Orląt Grodzieńskich między Transportową a Pułaskiego [online], znadniemna.pl [dostęp 2024-04-29] (pol.).
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 27, poz. 275
- ↑ Bohater odzyskał wizerunek – legenda znalazła potwierdzenie - Muzeum Pamięci Sybiru [online], bialystok.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).