Tarentola murowa

Tarentola murowa
	Tarentola mauritanica
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Rząd	łuskonośne
Rodzina	Phyllodactylidae
Rodzaj	Tarentola
Gatunek	tarentola murowa
Synonimy
	Lacerta mauritanica Linnaeus, 1758; Cordylus mauritanicus — Meyer, 1795; Gecko stellio Merrem, 1820; Gecko fascicularis Gervais, 1836; Ascalabotes murorum — Milne-Edwards, 1843; Platydactylus mauritanicus — Böttger, 1873; Sphaerodactylus muralis — Dodt & Heck, 1954 (nomen nudum); Gekko muricatus Laurenti, 1768; Platydactylus muralis Duméril & Bibron 1836; Platydactylus facetanus Strauch, 1862;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tarentola murowa^[4]^[5], gekon murowy (Tarentola mauritanica) – gatunek jaszczurki z rodziny Phyllodactylidae.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Występuje na terenach Zachodniej Europy (Portugalia, Hiszpania, Francja), w południowej części Europy Południowej (Włochy wraz z wyspami), na Półwyspie Bałkańskim i niektórych greckich wyspach (w tym na Krecie), spotykany również w północnej Afryce (od północno-zachodniej Sahary Zachodniej po północny Egipt). Introdukowany m.in. na Baleary, Teneryfę (Wyspy Kanaryjskie), Maderę czy Florydę (USA)^[3].

Budowa ciała[edytuj | edytuj kod]

Dorasta do 18 cm długości, z czego połowę długości zajmuje ogon. Przylgi pod palcami składają się z pojedynczych płatków przylgowych nie przedzielonych podłużnymi bruzdami. Brak pazurów na 1, 2 i 5 palcu wszystkich kończyn. Ciało pokryte jest małymi, miękkimi łuskami o nieregularnym kształcie. Wśród nich znajdują się twardsze szpiczaste tarczki w kształcie piramidek o trzech ścianach, układające się szeregowy, poprzeczny.

Ubarwienie grzbietu jest różne u różnych osobników, w zależności od warunków wokół panujących, naświetlenia otoczenia, podłoża po którym się on porusza itp. W świetle słonecznym ubarwienie jest ciemniejsze, w cieniu lub nocą – jaśniejsze. Grzbiet może mieć barwę jasnoszarą, żółtą, czarniawą z falistymi lub zygzakowatymi poprzecznymi, ciemnymi pręgami. Brzuch jasny, różowy, żółty lub pomarańczowy pokryty drobnymi i ciemnymi plamkami.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje tereny skaliste, ruiny bądź dachy i ściany budynków. Prowadzi gromadny tryb życia. Na obszarze ok. 1 m² pilnuje swojego terytorium, na którym również poluje. Jest aktywny w nocy, w dzień wyleguje się w słonecznych miejscach.

W normalnych warunkach wydaje słabe odgłosy, zaś przestraszony czy podrażniony głośno piszczy lub skrzeczy. W razie złapania w rękę kąsa dotkliwie.

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Żywi się owadami. W trakcie polowania jest bardzo zwinny i potrafi błyskawicznie zmieniać pozycję ciała.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Samica składa kilka jaj, o wymiarach 13x10 mm, w szczelinach murów, pod kamieniami bądź w trawie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Tarentola mauritanica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j P.P. Uetz P.P., J.J. Hallermann J.J., Tarentola mauritanica, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-13] (ang.).
↑ ^a ^b M.M. Vogrin M.M. i inni, Tarentola mauritanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2018-11-26] (ang.).
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
↑ E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Włodzimierz Juszczyk: Mały Słownik Zoologiczny / gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Tarentola mauritanica – gekon murowy, [w:] terrarium.com.pl [online], 30 stycznia 2021 .

[itis-1] Tarentola mauritanica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[rd-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j P.P. Uetz P.P., J.J. Hallermann J.J., Tarentola mauritanica, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-13] (ang.).

[iucn-3] M.M. Vogrin M.M. i inni, Tarentola mauritanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2018-11-26] (ang.).

[pwn-4] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.

[Keller&inni-5] E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]