Tarentola

	Tarentola
	J.E. Gray, 1825
	; Przedstawiciel rodzaju – tarentola murowa (Tarentola mauritanica)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Rząd	łuskonośne
Infrarząd	Gekkota
Rodzina	Phyllodactylidae
Rodzaj	Tarentola
	Typ nomenklatoryczny
	Lacerta mauritanica Linnaeus, 1758
Synonimy
	Geckonia Mocquard, 1895; Makariogecko Joger, 1984; Sahelogecko Joger, 1984; Saharogecko Joger, 1984; Neotarentola Joger, 1984;
	Geckonia Mocquard, 1895; Makariogecko Joger, 1984; Sahelogecko Joger, 1984; Saharogecko Joger, 1984; Neotarentola Joger, 1984;
Gatunki
	33 gatunki – zobacz opis w tekście
	33 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tarentola – rodzaj jaszczurek z rodziny Phyllodactylidae.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowej Europie (Portugalia, Gibraltar, Hiszpania, Francja, Włochy, San Marino, Słowenia, Chorwacja, Malta i Grecja), Afryce (Egipt, Libia, Tunezja, Algieria, Maroko, Sahara Zachodnia, Mauretania, Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali, Burkina Faso, Ghana, Togo, Benin, Niger, Nigeria, Kamerun, Czad, Sudan, Erytrea, Dżibuti, Somalia, Etiopia, Sudan Południowy, Republika Środkowoafrykańska i Uganda) i wyspach Morza Karaibskiego (Kuba i Jamajka) i Oceanu Atlantyckiego (Bahamy i Republika Zielonego Przylądka)^[6]^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1825 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym systematyce gadów i płazów wraz z opisem nowych taksonów opublikowanym w czasopiśmie Annals of Philosophy^[2]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) tarentola murowa (T. mauritanica).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Tarentola: etymologia niejasna, Gray nie podał wyjaśnienia nazwy rodzajowej^[2]; być może od nazwy Tarent (wł. Taranto, łac. Tarentum) regionu we południowych Włoszech^[8].
Geckonia: wariant pisowni nazwy rodzajowej Gecko Brongniart, 1800^[3]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Geckonia chazaliae Mocquard, 1895.
Makariogecko: gr. μακαριος makarios ‘szczęśliwy’; rodzaj Gecko Brongniart, 1800; w aluzji do grupy wysp zwanych Makaronezją^[4]. Gatunek typowy: Joger podał definicję, nie wyznaczając typu nomenklatorycznego.
Sahelogecko: Sahel, Afryka; rodzaj Gecko Brongniart, 1800^[4]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Gecko annularis Geoffroy Saint-Hilaire, 1827.
Saharogecko: Sahara, Afryka; rodzaj Gecko Brongniart, 1800^[5]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Tarentola neglecta Strauch, 1887.
Neotarentola: gr. νεος neos ‘nowy’; rodzaj Tarentola Gray, 1825^[5]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Platydactylus americanus Gray, 1831.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[6]:

Tarentola albertschwartzi Sprackland & Swinney, 1998
Tarentola americana (Gray, 1831)
Tarentola angustimentalis Steindachner, 1891
Tarentola annularis (Geoffroy Saint-Hilaire, 1827) – gekon białoplamy
Tarentola boavistensis Joger, 1993
Tarentola bocagei Vasconcelos, Perera, Geniez, Harris & Carranza, 2012
Tarentola boehmei Joger, 1984
Tarentola boettgeri Steindachner, 1891
Tarentola caboverdiana Schleich, 1984
Tarentola chazaliae (Mocquard, 1895)
Tarentola crombiei Díaz & Hedges, 2008
Tarentola darwini Joger, 1984
Tarentola delalandii (Duméril & Bibron, 1836)
Tarentola deserti Boulenger, 1891
Tarentola ephippiata O’Shaughnessy, 1875
Tarentola fascicularis (Daudin, 1802)
Tarentola fogoensis Vasconcelos, Perera, Geniez, Harris & Carranza, 2012
Tarentola gigas (Bocage, 1875)
Tarentola gomerensis Joger & Bischoff, 1983
Tarentola hoggarensis Werner, 1937
Tarentola maioensis Schleich, 1984
Tarentola mauritanica (Linnaeus, 1758) – tarentola murowa^[9]^[10]
Tarentola mindiae Baha El Din, 1997
Tarentola neglecta Strauch, 1887
Tarentola nicolauensis Schleich, 1984
Tarentola panousei Pasteur, 1959
Tarentola parvicarinata Joger, 1980
Tarentola pastoria Trape, Baldé & Ineich, 2012
Tarentola protogigas Joger, 1984
Tarentola raziana Schleich, 1984
Tarentola rudis Boulenger, 1906
Tarentola senegambiae Joger, 1984
Tarentola substituta Joger, 1984

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Tarentola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c J.E. Gray. A synopsis of the genera of reptiles and Amphibia, with a description of some new species. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 199, 1825. (ang.).
↑ ^a ^b F. Mocquard. Note sur quelques reptiles du Cap Blanc. „Bulletin du Muséum d’histoire naturelle”. 1, s. 310, 1895. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d Joger 1984 ↓, s. 132.
↑ ^a ^b ^c ^d Joger 1984 ↓, s. 133.
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Tarentola. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-20]. (ang.).
↑ R. Midtgaard: Tarentola. RepFocus. [dostęp 2024-01-20]. (ang.).
↑ Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 43. (łac.).
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 382. ISBN 83-01-14344-4.
↑ E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 96, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

U. Joger. Taxonomische Revision der Gattung Tarentola (Reptilia: Gekkonidae). „Bonner Zoologische Beiträge”. 35 (1–3), s. 129–174, 1984. (niem.).

[itis-1] Tarentola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gray-2] J.E. Gray. A synopsis of the genera of reptiles and Amphibia, with a description of some new species. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 199, 1825. (ang.).

[moc-3] F. Mocquard. Note sur quelques reptiles du Cap Blanc. „Bulletin du Muséum d’histoire naturelle”. 1, s. 310, 1895. (fr.).

[CITEREFJoger1984[https://www.biodiversitylibrary.org/page/44729469_132]-4] Joger 1984 ↓, s. 132.

[CITEREFJoger1984[https://www.biodiversitylibrary.org/page/44729470_133]-5] Joger 1984 ↓, s. 133.

[Uetz&Hallermann-6] P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Tarentola. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-20]. (ang.).

[repfocus-7] R. Midtgaard: Tarentola. RepFocus. [dostęp 2024-01-20]. (ang.).

[Agassiz-8] Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 43. (łac.).

[pwn-9] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 382. ISBN 83-01-14344-4.

[Keller&inni-10] E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 96, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]