Teresa Żarnowerówna

Teresa Żarnower (Żarnowerówna) (ur. 1897 w Warszawie, zm. 30 kwietnia 1949 w Nowym Jorku) – polska rzeźbiarka, graficzka, scenograf i architektka.

Życiorys

W latach 1915–1920 studiowała w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Edwarda Wittiga. Współpracowała z Mieczysławem Szczuką. Wystawiali razem w 1923 w Wilnie na Wystawie Nowej Sztuki i w Berlinie w galerii „Der Sturm”. Była współzałożycielką grupy Blok i należała do komitetu redakcyjnego czasopisma Blok. W 1926 uczestniczyła w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Bukareszcie oraz w I Międzynarodowej Wystawie Architektury w Warszawie. Po śmierci Mieczysława Szczuki wydawała założone przez niego czasopismo Dźwignia.

W końcu 1937 wyjechała z Polski, najpierw do Paryża. Tu żyło jej się trudno z braku środków. Mało tworzyła. Wybuch II wojny światowej stał się impulsem do nowego działania. Zaangażowała się w prace Biura Informacji i Dokumentacji Min. Propagandy Rządu Polskiego na Uchodźstwie. Wykonywała dla niego plakaty propagandowe, z których żaden się nie zachował. Opuściła Francję wraz z falą polskiego uchodźstwa po jej kapitulacji. Przedostała się do Hiszpanii, potem do Portugalii. Po 14 miesiącach otrzymała wizę do USA gdzie znalazła się w 1941 r, ale władze amerykańskie odmówiły jej prawa pobytu i następne 17 miesięcy spędziła w Kanadzie. Tu zajęła się artystycznym fotomontażem. Ostatnie lata życia spędziła wUSA. Prawdopodobnie popełniła samobójstwa z powodu trudnych warunków bytowania.

Jej twórczość powstawała pod wpływem konstruktywizmu. Tworzyła rzeźby, grafikę, fotomontaże, plakaty.

Bibliografia

• Zofia Baranowicz, Polska awangarda artystyczna 1918–1939, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1979, ISBN 83-221-0074-4;
• Andrzej Turowski, Budowniczowie świata, Kraków 2000;
• Andrzej Turowski, Milada Ślizińska, Teresa Żarnowerówna (1897–1949). Artystka końca utopii [katalog wystawy monograficznej], Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2014 ISBN 978-83-63820-20-6.
• Romanowski Gustaw, Teresa Żarnower w Łodzi. Artystka awangardy, czyli końca utopii; [w:] "Kronika Miasta Łodzi", 2014, nr 3, ss. 57-65.

Linki zewnętrzne

• Ewa Gorządek: Teresa Żarnower (Żarnowerówna), artykuł w serwisie Culture.pl
• Teresa Żarnowerówna (1897-1949). Artystka końca utopii na Culture.pl
• Milada Ślizinska: Teresa Żarnower. Artystka w świecie, który rozpadł się na jej oczach.