Scynk olbrzymi

Scynk olbrzymi
	Tiliqua scincoides
	(White, 1790)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	łuskonośne
Rodzina	scynkowate
Podrodzina	Egerniinae
Rodzaj	Tiliqua
Gatunek	scynk olbrzymi
Synonimy
	Lacerta scincoides White, 1790; Lacerta scincoides — Shaw & Nodder 1794; Scincus crotaphomelas Lacépède, 1804; Scincus tuberculatus Merrem, 1820; Tiliqua tuberculatus — Gray, 1825; Tiliqua whitii Gray, 1831;
	Lacerta scincoides White, 1790; Lacerta scincoides — Shaw & Nodder 1794; Scincus crotaphomelas Lacépède, 1804; Scincus tuberculatus Merrem, 1820; Tiliqua tuberculatus — Gray, 1825; Tiliqua whitii Gray, 1831;
Podgatunki
	T. s. scincoides (White, 1790); T. s. intermedia Mitchell, 1955; T. s. chimaerea Shea, 2000;
	T. s. scincoides (White, 1790); T. s. intermedia Mitchell, 1955; T. s. chimaerea Shea, 2000;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Scynk olbrzymi, tilikwa scynkowa (Tiliqua scincoides) – gatunek gada z rodziny scynkowatych (Scincidae).

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Ubarwienie zmienne, zależne od środowiska w jakim żyją dane osobniki. Oliwkowożółta skóra pokryta nieregularnymi oliwkowobrązowymi poprzecznymi pręgami. Podbrzusze jaśniejsze. Ogon krótki i gruby. Głowa stosunkowo duża, szczęki silne, szeroko rozwierające się. Język duży od jasno- do ciemnoniebieskiego. Otwory uszne widoczne. Kończyny krótkie^[4]. Długość ciała do 60 cm^[5]. Przeciętna masa to około 493 g^[4].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Australia oraz Wyspy Tanimbar należące do Indonezji^[3]^[2].

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Obszary półpustynne, lasy mieszane i obszary zakrzewione^[4].
Behawior: W razie zagrożenia otwierają szeroko pyski i wysuwają swój jasnoniebieski język, dodatkowo głośno syczą oraz nadymają ciało. Z powodu nieprzystosowanych kończyn nie kopią nor, a jako kryjówki służą im korytarze wykopane przez inne zwierzęta lub skalne szczeliny. Są aktywne, gdy ich ciała utrzymują temperaturę 30–35 °C. Kiedy temperatury są niższe, pozostają w schronieniach^[6].
Pokarm: Są wszystkożerne, a ich dieta składa się głównie z bezkręgowców (ślimaki i owady), małych kręgowców, kwiatów i owoców. W niewoli najlepszym pokarmem dla tego gatunku jest wysokiej jakości psia karma. Zjada także mniszka i warzywa, np. sałatę, rzepę^[4].
Rozmnażanie: Przez większą część roku żyją samotnie. Dopiero w okresie godowym samice przyciągają samców. Samce w tym czasie walczą ze sobą^[6]. Podczas kopulacji samiec przytrzymuje głowę albo grzbiet samicy zębami, co może pozostawić ślady na jej skórze. Ciąża trwa w przybliżeniu 100 dni. Scynki olbrzymie są żyworodne. Embriony pozbawione osłonek jajowych rozwijają się w prymitywnym łożysku w kieszonkach ścianek jajowodów, które są silnie ukrwione. Pozwala to dostarczać zarodkowi substancje odżywcze oraz umożliwia wymianę tlenu i dwutlenku węgla. Przeciętnie samica rodzi pomiędzy 10 a 20 młodych, z których każde mierzy 130–140 mm (całkowita długość) i waży między 10 a 20 g. Po urodzeniu zjadają pozostałości swoich łożysk^[6]. Kilka dni później przechodzą pierwsze linienie i rozpraszają się. Dorosłość osiągają po 3 latach. W niewoli mogą dożyć 25 lat i więcej^[4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

fauna Australii

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Tiliqua scincoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h P.P. Uetz P.P., J.J. Hallermann J.J., Tiliqua scincoides, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-02] (ang.).
↑ ^a ^b Tiliqua scincoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Don Abbey, James Harding: Tiliqua scincoides Common Bluetongue, Eastern Bluetongue, Northern Bluetongue, Eastern Blue-Tongued Lizard. Animal Diversity Web, 17 lutego 2000. [dostęp 2015-04-05].
↑ Eastern Bluetongue. Australia Reptile Park. [dostęp 2015-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 marca 2015)].
↑ ^a ^b ^c Eastern Blue-tongue Lizard. Australian Museum. [dostęp 2015-04-11].

[itis-1] Tiliqua scincoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[rd-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h P.P. Uetz P.P., J.J. Hallermann J.J., Tiliqua scincoides, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-02] (ang.).

[iucn-3] Tiliqua scincoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[adw-4] Don Abbey, James Harding: Tiliqua scincoides Common Bluetongue, Eastern Bluetongue, Northern Bluetongue, Eastern Blue-Tongued Lizard. Animal Diversity Web, 17 lutego 2000. [dostęp 2015-04-05].

[dl-5] Eastern Bluetongue. Australia Reptile Park. [dostęp 2015-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 marca 2015)].

[am-6] Eastern Blue-tongue Lizard. Australian Museum. [dostęp 2015-04-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]