Torpedowce typu Tb XXXIV
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1889-1891 |
| Wycofanie |
1911-? |
| Zbudowane okręty |
6 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
64 tony |
| Długość | |
| Szerokość |
4,8 m |
| Zanurzenie |
1,9 m |
| Napęd |
1 maszyna parowa |
| Prędkość |
20,3 węzła |
| Załoga |
16 |
| Uzbrojenie | |
Torpedowce typu Tb XXXIV – austro-węgierskie torpedowce z końca XIX wieku. W latach 1889–1891 w niemieckiej stoczni Schichau w Elblągu oraz krajowej stoczni Marinearsenal w Puli zbudowano sześć okrętów tego typu. Trzy okręty po wycofaniu ze służby w marynarce zostały przekazane Armii, która używała ich jako tendry w czasie I wojny światowej.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Projekt torpedowców typu Tb XXXIV powstał w Niemczech, gdzie zbudowano prototypowy okręt SM Tb XXXIV[a]; pozostałe pięć jednostek tego typu powstało w Marinearsenal w Puli[1][2]. Okręty zostały zwodowane i ukończone w latach 1889–1891[3][4].
| Okręt | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| Tb XXXIV (Tb 44) | Schichau | ? | marzec 1889 | 1889 |
| Tb XXXV (Tb 45) | Marinearsenal | 1890 | styczeń 1891 | 1891 |
| Tb XXXVI (Tb 46) | ? | |||
| Tb XXXVII (Tb 47) | ||||
| Tb XXXVIII (Tb 48) | ||||
| Tb XXXIX (Tb 49) |
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręty były niewielkimi torpedowcami o długości na wodnicy 36,9 metra, szerokości 4,8 metra i zanurzeniu 1,9 metra[3][4]. Wyporność normalna wynosiła 64 tony[3][4]. Okręty napędzane były przez maszynę parową o mocy 750 KM, do której parę dostarczał jeden kocioł lokomotywowy[3][4][b]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 20,3 węzła[3][4][c].
Okręty wyposażone były w dwie wyrzutnie torped kalibru 356 mm: stałą dziobową i obracalną rufową[2][4][d]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze działka pokładowe kal. 37 mm SFK L/23 Hotchkiss[3][4].
Załoga pojedynczego okrętu składała się z 16 osób[3][4].
Służba[edytuj | edytuj kod]
W 1889 roku jako pierwszy został ukończony i wcielony do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine SM Tb XXXIV, zaś pozostałe okręty włączono w skład floty w 1891 roku[4]. W 1890 roku w marynarce austro-węgierskiej wprowadzono podział torpedowców na klasy, w wyniku którego typ Tb XXXIV został przyporządkowany do II klasy[5][6]. W latach 1907-1908 ze wszystkich okrętów zdemontowano jedną wyrzutnię torpedową[4]. W kwietniu 1910 roku na podstawie zarządzenia o normalizacji nazw dokonano zmiany oznaczeń jednostek odpowiednio na Tb 44-49[1][4]. Wszystkie okręty wycofano ze służby w marynarce w latach 1911-1914, po czym trzy przekazano Armii[1][3][7]. Jednostki używane były podczas I wojny światowej jako tendry w Zatoce Kotorskiej[7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ SM – Seiner Majestät [Schiff] – [okręt] Jego Mości.
- ↑ Brassey 1905 ↓, s. 321 podaje, że moc siłowni wynosiła 700 KM.
- ↑ Brassey 1905 ↓, s. 321 podaje, że okręty osiągały prędkość 18 węzłów.
- ↑ Brassey 1905 ↓, s. 321 podaje, że okręty były wyposażone w jedną wyrzutnię torpedową.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 332.
- ↑ a b Samek 2012 ↓, s. 106.
- ↑ a b c d e f g h Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 280.
- ↑ a b c d e f g h i j k Gogin 2014 ↓.
- ↑ Brassey 1905 ↓, s. 321.
- ↑ Samek 2012 ↓, s. 107-108.
- ↑ a b Greger 1976 ↓, s. 50.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.).
- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: XXXIV torpedo boats (1889-1891). Navypedia. [dostęp 2019-09-08]. (ang.).
- René Greger: Austro-Hungarian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1976. ISBN 0-7110-0623-7. (ang.).
- Andrzej Samek: Flota, której już nie ma. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowkiej, 2012. ISBN 978-83-7242-678-9.
