Towarzystwo Dziewięciu

Towarzystwo Dziewięciu (szw. Samfundet de Nio) – szwedzka akademia literacka, której głównym zadaniem jest dbanie o rozwój literatury szwedzkojęzycznej oraz wsparcie poetów, pisarzy i kulturoznawców w Szwecji i krajach skandynawskich.

Towarzystwo zostało ustanowione w 1913 roku w Sztokholmie na mocy testamentu pisarki Lotten von Kræmer z 1910 roku.

Siedziba Towarzystwa przy ulicy Villagatan 14 w Sztokholmie, w której wcześniej od 1879 roku mieszkała Lotten von Kræmer.

Ustanowienie Towarzystwa

W 1910 roku Kræmer napisała testament, w którym zapisała całość swojego majątku na ustanowienie organizacji literackiej, której misją byłoby wspieranie twórczości literackiej wśród szwedzkich artystów, eseistów i pisarzy. Organizacja została powołana do życia jako odpowiedź na działania Akademii Szwedzkiej, której Kræmer zarzucała niewystarczający poziom wsparcia dla szwedzkich twórców. Towarzystwo od swojego ustanowienia znajduje się w kamienicy przy ulicy Villagatan w Sztokholmie, który Kræmer zakupiła wraz z ojcem w 1879 roku.

Według zasad ustalonych przez Kræmer w testamencie, Towarzystwo miało składać się z dziewięciu członków:

Samfundets ledamöter är erkända författare, översättare och litteraturvetare. Stol nummer 2, 4, 6 och 8 innehas av kvinnor. Stol nummer 3, 5, 7 och 9 av män. Nummer 1 tillfaller Ordföranden som varannan gång är kvinna, varannan man.

Lotten von Kræmer, Testament z 1910 roku

Polskie tłumaczenie:

Członkowie Towarzystwa to uznani autorzy, tłumacze i literaturoznawcy. Fotele z numerami 2, 4, 6 i 8 zajmują kobiety. Fotele z numerami 3, 5, 7 i 9 przeznaczone są dla mężczyzn. W fotelu z numerem 1 zasiada przewodniczący, który raz jest kobietą, a raz mężczyzną.

Lotten von Kræmer, Testament z 1910 roku

Członkowie Towarzystwa

Członkowie Towarzystwa na Targach Książki w Göteborgu (Niklas Rådström, Madeleine Gustafsson, Johan Svedjedal, Nina Burton, Kerstin Ekman, Gunnar Harding, Inge Jonsson oraz Agneta Pleijel)

Obecni członkowie

• Fotel numer 1 – Anna Williams (od 2019)
• Fotel numer 2 – Nina Burton (od 1994)
• Fotel numer 3 – Jonas Ellerström (od 2017)
• Fotel numer 4 – Kerstin Ekman (od 1993)
• Fotel numer 5 – Gunnar Harding (od 1993)
• Fotel numer 6 – Sara Stridsberg (od 2021)
• Fotel numer 7 – Niklas Rådström (od 1995)
• Fotel numer 8 – Madeleine Gustafsson (od 1999)
• Fotel numer 9 – Johan Svedjedal (od 1995)

Byli członkowie

Fotel	Pierwszy zasiadający	Drugi zasiadający	Trzeci zasiadający	Czwarty zasiadający	Piąty zasiadający	Szósty zasiadający	Ósmy zasiadający	Dziewiąty zasiadający
#1	Viktor Almquist 1913–1943	Eva Andén 1949–1962	Olle Holmberg 1962–1973	Astrid Lindgren 1973–1986	Inge Jonsson 1986–2019	Anna Williams (od 2019)
#2	Selma Lagerlöf 1913–1918	Sigrid Leijonhufvud 1918–1937	Elin Wägner 1937–1949	Stina Aronson 1949–1955	Elisabeth Tykesson 1956–1962	Eva Andén 1962–1967	Birgitta Trotzig 1967–1993	Nina Burton (od 1994)
#3	Karl Wåhlin 1913–1937	Hjalmar Gullberg 1937–1961	Anders R. Öhman 1962–2017	Jonas Ellerström (od 2017)
#4	Ellen Key 19913–1926	Selma Lagerlöf 1926–1940	Eva Andén 1940–1949	Elsa Björkman-Goldschmidt 1950–1978	Kerstin Ekman 1978–1985	Astrid Lindgren 1986–1993	Kerstin Ekman (od 1993)
#5	Erik Hedén 1913–1925	Martin Lamm 1926–1950	Algot Werin 1950–1975	Inge Jonsson 1976–1986	Anders Olsson 1986–1993	Gunnar Harding (od 1993)
#6	Kerstin Hård af Segerstad 1913–1930	Karin Boye 1931–1941	Irja Browallius 1941–1949	Margit Abenius 1949–1969	Gunnel Vallquist 1973–1988	Agneta Pleijel 1988–2015	Anna Williams 2015–2019	Sara Stridsberg (od 2021)
#7	Göran Björkman 1913–1923	Albert Nilsson 1924–1936	Olle Holmberg 1936–1962	Karl Vennberg 1962–1995	Niklas Rådström (od 1995)
#8	Anna Maria Roos 1913–1918	Marika Stiernstedt 1918–1954	Sara Lidman 1955–1963	Astrid Lindgren 1963–1973	Ulla Isaksson 1973–1999	Madeleine Gustafsson (od 1999)
#9	John Landquist 1913–1969	Knut Ahnlund 1969–1995	Johan Svedjedal (od 1995)

Nagrody przyznawane przez Towarzystwo Dziewięciu

Towarzystwo przyznaje następujące nagrody:

Przyznawane corocznie

• Wielka Nagroda Dziewięciu (De Nios Stora pris) – główna nagroda, przyznawana za całokształt twórczości.
• Lotten von Kræmers pris – nagroda ustanowiona na cześć założycielki Towarzystwa Dziewięciu Lotten von Kræmer.
• Stina Aronsons pris – nagroda została ustanowiona na cześć Stiny Aronson.
• Karl Vennbergs pris – nagroda ustanowiona na cześć Karla Vennberga. Jest przyznawana poetom i pisarzom młodego pokolenia.
• De Nios Vinterpris – przyznawana bez podania uzasadnienia.
• De Nios julpris – przyznawana w okresie świątecznym.

Przyznawane nieregularnie

• De Nios översättarpris – nagroda za przekład, przyznawana tłumaczom literackim.
• John Landquists pris – nagroda została ustanowiona w imieniu Johna Landquista. Jest przyznawana twórcom esejów oraz krytykom literackim.
• Samfundet De Nios Astrid Lindgren-pris – przyznawana za twórczość literacką na rzecz dzieci i młodzieży.
• Anders och Veronica Öhmans pris – nagroda została ustanowiona w związku z 75. urodzinami Andersa R. Öhmana.
• Särskilda pris – przyznawana bez podania uzasadnienia.
• De Nios lyrikpris – (do 2020 roku przyznana tylko jednokrotnie, w 2008 roku)

Zobacz też

• Akademia Szwedzka
• Lotten von Kræmer

Linki zewnętrzne

• Strona główna Towarzystwa Dziewięciu
• Lista laureatów nagród przyznawanych przez Towarzystwo (do 2012)