Trąbonos wielkołuski
| Marcusenius macrolepidotus[1] | |||
| (Peters, 1852) | |||
_(6961605661)_Marcusenius_macrolepidotus.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
trąbonos wielkołuski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Trąbonos wielkołuski[3] (Marcusenius macrolepidotus) – gatunek słodkowodnej, wędrownej ryby kostnojęzykokształtnej z rodziny mrukowatych (Mormyridae).
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Dawniej Marcusenius macrolepidotus był uważany za gatunek szeroko rozprzestrzeniony w Afryce Południowej i Wschodniej[4]. W literaturze akwarystycznej opisywano go z dorzecza Nigru w Afryce Zachodniej[3]. Na podstawie analizy cech morfologicznych, genetyki molekularnej i sygnałów elektrycznych ustalono, że pod nazwą Marcusenius macrolepidotus kryje się kompleks gatunków, w obrębie którego wyróżniono już kilka nowych, a możliwe jest istnienie dalszych[2][4]. Pod tą nazwą opisywany jest obecnie gatunek występujący w środkowym i dolnym biegu rzeki Zambezi oraz w dorzeczu rzeki Buzi na południe od Zambezi. Możliwe, że występuje również w jeziorze Malawi[4].
Jest gatunkiem wędrownym, potamodromicznym. Preferuje wody gęsto porośnięte roślinnością, nad mulistym dnem, przy brzegach rzek i terenów zalewowych. W preferowanych siedliskach występuje licznie, spotykany w ławicach[2].
Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]
Głowa i ciało bocznie ścieśnione. Otwór gębowy znajduje się w położeniu końcowym. Żuchwa wystaje przed szczęką. Płetwa grzbietowa przesunięta do tyłu, w odległości około 2/3 długości standardowej od pyska. Płetwa odbytowa położona naprzeciwko grzbietowej. Łuski duże, stąd naukowa (macrolepidotus) i zwyczajowa (wielkołuski) nazwa gatunku. Tył i boki ciała srebrzystoszare, grzbiet ciemniejszy, boki jaśniejsze. Ciemnoszare plamy na bokach i na płetwach nieparzystych, szczególnie na ogonie, ale nie występują na głowie i brzuchu. U samców osiągających dojrzałość płciową na nasadzie płetwy odbytowej tworzy się zagięcie, nieobecne u osobników młodocianych i u samic – nasada ich płetwy jest prosta[4].
Na całej głowie i na brzusznej oraz grzbietowej części ciała występują elektroreceptory, ale brak ich na trzonie ogonowym, gdzie znajduje się narząd elektryczny[5].
Długość całkowita do 32 cm[5], w akwariach osiąga przeciętnie około 14 cm[3].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Ryba aktywna o zmierzchu i nocą[3]. Żywi się bezkręgowcami, zwłaszcza larwami i poczwarkami pobieranymi z dna. Tarło odbywa podczas pory deszczowej, w płytkich miejscach, porośniętych roślinnością. Samica składa do 6000 jaj[5].
Znaczenie gospodarcze[edytuj | edytuj kod]
| Zalecane warunki w akwarium[3] | |
|---|---|
| Zbiornik | podłoże z drobnego piasku, gęsta roślinność w tylnej części, korzenie zapewniające cień i kryjówki |
| Temperatura wody | 22–30 °C |
| Twardość wody | 4–30°n |
| Skala pH | 6–8 |
| Pokarm | mikroorganizmy, solowce, larwy muchówek |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marcusenius macrolepidotus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Marcusenius macrolepidotus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e Wally Kahl, Burkard Kahl, Dieter Vogt: Atlas ryb akwariowych. Przekład: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Delta W-Z, 2000, s. 272. ISBN 83-7175-260-1.
- ↑ a b c d Kramer et al. Allopatric differentiation in the Marcusenius macrolepidotus species complex in southern and eastern Africa: the resurrection of M. pongolensis and M. angolensis, and the description of two new species (Mormyridae, Teleostei). „Journal of Natural History”. 41 (9–12), s. 647–708, 2007. DOI: 10.1080/00222930701250987. (ang.).
- ↑ a b c Marcusenius macrolepidotus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 15 sierpnia 2013]