Łuski (ryby)

Łuski różanki

Łuski – cienkie płytki kostne pokryte szkliwem osadzone w kieszonkach, stanowiące osłonę ciała, przeważnie ułożone w podłużne i poprzeczne szeregi, zachodzące na siebie dachówkowato, pokryte śluzem. U wielu gatunków kolor łusek pełni funkcję maskującą. Są one wytworem skóry właściwej. Łuski wraz z pokrywającym je śluzem zmniejszają opór ciała poruszającej się ryby. Łuski ryb przyrastają okresowo. Wiosną i latem ryby rosną szybko, linie przyrostu łusek są szersze i ułożone rzadziej; widać je w postaci jasnych pasków. Jesienią i zimą linie przyrostu są węższe i tworzą paski ciemne. Na podstawie liczby pasków można określić wiek ryby.

Typy łusek

• plakoidalne – najbardziej pierwotne, składające się z ukrytej głęboko w skórze płytki kostnej i osadzonego na niej ząbka zbudowanego z dentyny i pokrytego szkliwem, występują u ryb spodoustych, nazywane są zębem skórnym
• ganoidalne – w kształcie rombu, powleczone ganoiną, występują m.in. u jesiotrokształtnych
  • łuski kosmoidalne – zbudowane z kosminy (dawne dwudyszne i trzonopłetwe)
• łuski elastyczne – u większości współczesnych gatunków ryb, mają one widoczne skleryty (słoje przyrostowe) pozwalające określić wiek ryby
  • cykloidalne (koliste) – okrągłego kształtu, o tylnych brzegach gładkich
  • ktenoidalne (grzebykowate, zgrzebłowate) – o powierzchni szorstkiej w dotyku, z krawędzią ząbkowaną

Bibliografia

1. Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.