Ulica Piastowska we Wrocławiu
| Śródmieście | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Narożna kamienica przy ul. Piastowskiej 37, na parterze restauracja, d. „Złota Kolumna” | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
762 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
Piasten Straße | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 51°06′57,0″N 17°03′39,0″E/51,115833 17,060833
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Piastowska (do marca 1939[1][a][b] Piasten Straße, następnie do 1945 Memellandstraße) – jedna z ulic dawnego wrocławskiego Przedmieścia Piaskowego, długości 762 m, łącząca główną oś obecnego placu Grunwaldzkiego z ulicą Gdańską[c][2][3].
Według projektów regulacyjnych z 1896 i z 1905 miała być arterią łączącą Kaiserstraße, obecnie oś placu Grunwaldzkiego, a ściślej znajdującą się na tej osi Scheitniger Stern (tzw. „Gwiazdę Szczytnicką”, na której miejscu dziś jest rondo Ronalda Reagana), poprzez znajdującą się po drugiej stronie Starej Odry wieś (włączoną w 1928 w granice miasta jako osiedle) Wilhelmsruhe (obecnie Zacisze) i przebiegającą tam Wotanstraße (obecnie ul. Mianowskiego)[4] z rejonem Kawallen/Cawallen (obecnie osiedle Kowale)[3]. Budowa północnego odcinka ulicy Piastowskiej, od ulicy Gdańskiej do ul. Mianowskiego, wymagałaby zbudowania mostu przez kanał Starej Odry i nie została nigdy zrealizowana[4].
W przebiegu ulicy zaplanowano dwa skwery: mniejszy z nich znajduje się przy skrzyżowaniu z ul. Sienkiewicza, a większy – noszący dziś nazwę skweru Obrońców Westerplatte – przy skrzyżowaniu z Nowowiejską[3][4].
Pierwszy odcinek, do Michaelisstraße (dzisiejszej ulicy Nowowiejskiej), wytyczony został w roku 1900, a w 1912 Piastowską przedłużono do Danzigerstraße (dziś też noszącej adekwatną nazwę ulicy Gdańskiej). Zabudowa ulicy przebiegała etapami do lat 30. XX wieku. Południowy odcinek ulicy (aż do Fürstenstraße, dzisiejszej ul. Grunwaldzkiej) legł w gruzach w 1945 podczas budowy przez Niemców lotniska na osi placu Grunwaldzkiego[5], ale pozostałe budynki wyszły z oblężenia Festung Breslau w stanie pozwalającym na ich wyremontowanie, dzięki czemu zachowały się do dziś zarówno secesyjne kamienice z jej środkowego odcinka, zbudowane w latach 1901–1905 (np. nr 23 i 25), jak i modernistyczne bloki na odcinku północnym, zrealizowane w latach 1926–1928 (m.in. nr 41–47 wg projektu T. Effenbergera z 1926 r. i nr 56–58 zaprojektowane przez L. Moshamera z 1928 r.)[3].
Południowy odcinek ulicy Piastowskiej (od placu Grunwaldzkiego do ul. Grunwaldzkiej) pozostał po wojnie przez długi czas niezabudowany. Dopiero w 1965 wzniesiono dom studencki „Dwudziestolatka” po wschodniej stronie ulicy (Piastowska 1–13)[6][3], a w 2007 – centrum handlowo-rozrywkowe Pasaż Grunwaldzki po jej zachodniej stronie[4].
Pod nr 37 (na rogu, przy skrzyżowaniu z ul. Sienkiewicza) znajduje się kamienica, na parterze której działa lokal gastronomiczny. Przed wojną była tam restauracja nazywana „Złotą Kolumną”, odwiedzana niegdyś przez niemieckiego pisarza Paula Kellera[4].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zygmunt Antkowiak w swojej książce o ulicach Wrocławia napisał, że zmiany nazwy ulicy dokonano dopiero w roku 1942, i że nazwa ta „nawiązywała do kolejnej zdobyczy Hitlera, tzw. Kraju Nadniemeńskiego, oderwanego od Litwy wraz z Kłajpedą (Memel to niemiecka nazwa zarówno Kłajpedy, jak i Niemna).”[7] Nie jest to informacja ścisła, bowiem nazwa Memellandstr. pojawiła się na „urzędowym planie Wrocławia” datowanym na rok 1939[8], zmieniono ją na polecenie nadprezydenta prowincji śląskiej krótko po 22 marca 1939, tj. po przyłączeniu Kłajpedy do III Rzeszy[1].
- ↑ Nie jest też zbyt dokładna informacja, zamieszczona w artykule Wojciecha Prastowskiego w portalu TuWrocław, że nazwę zmieniono już „po 1933 roku, z wiadomych przyczyn”[4], bo np. na planie „Pharus” datowanym również na rok 1939 widnieje jeszcze nazwa Piasten Str.[9] (plan wydany w roku 1939, ale oparty – jak wynika z jego legendy – na danych pochodzących z roku 1938, zatem nie uwzględniał jeszcze decyzji podjętej w marcu 1939[1]).
- ↑ Zygmunt Antkowiak w swojej książce o ulicach Wrocławia napisał, że ulica Piastowska łączy plac Grunwaldzki z ulicą Nowowiejską[7]. Informacja ta jest nieścisła, bo ulica Piastowska sięga dalej na północ, poza Nowowiejską, aż do ulicy Gdańskiej[2][3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Beata Maciejewska: Uważajcie na Piastów (w: „Hitlerstrasse, Stalina, pl. Jana Pawła II. Jak zmieniały się nazwy ulic we Wrocławiu”). wyborcza.pl Wrocław, 2016-04-27. [dostęp 2019-12-23]. (pol.).
- ↑ a b Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM (stan na 10 grudnia 2019), poz. nr 4020.
- ↑ a b c d e f Encyklopedia Wrocławia 2000 ↓, Piastowska, s. 629.
- ↑ a b c d e f Wojciech Prastowski: Odkrywamy Wrocław: dawna Piasten Strasse, czyli ulica Piastowska. tuPolska Sp. z o.o., 2012-11-11. [dostęp 2019-12-18]. (pol.).
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 184–185.
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 185.
- ↑ a b Antkowiak 1970 ↓, s. 184.
- ↑ Amtlicher Plan der Hauptstadt Breslau, 1939, Willgrö-Druck, Dortmund.
- ↑ Breslau, 1939, Pharus-Plan, Berlin.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zygmunt Antkowiak: Ulice i place Wrocławia. Wrocław: Ossolineum, 1970. (pol.).
- Encyklopedia Wrocławia. Wyd. I. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2000. ISBN 83-7023-749-5. (pol.).