Ulica Stanisława Moniuszki w Braniewie
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
1,092 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
Rodelshöfer Straße | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Braniewa  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 54°22′35,8″N 19°49′31,0″E/54,376611 19,825278
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Stanisława Moniuszki w Braniewie – ulica Braniewa o długości 1,092 km będąca częścią drogi powiatowej 2324N[1][2]. Do 1945 roku nosiła nazwę Rodelshöfer Straße (ul. Rudłowska), prowadzi do pobliskiej miejscowości Rudłowo (niem. Rodelshöfen).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ulica wzmiankowana w XVI wieku, wtedy istniały już przy niej stodoły i ogrody. Wówczas zapisywana była w aktach miejskich jako Eichfeld („pole dębowe”)[3]. W 1583 roku burmistrz Braniewa Johannes Bartsch (ojciec Fryderyka Bartscha) ufundował przy tej ulicy szpital, w 1671 fundacja została potwierdzona przez burmistrza Georgiusa Follerta[4][5]. W latach 1889–1891 przy ulicy Rodelshöfer Straße wybudowana została stadnina koni, założono zespół parkowy, a także wybudowano osiedle budynków mieszkalnych dla pracowników stadniny. W roku 1898 naprzeciw stadniny wybudowano duży kompleks koszarowy, w którym stacjonowali fizylierzy (piechota)[6]. W latach 1904–1906 istniejący od 1571 roku w Braniewie zakon katarzynek wzniósł tu na zakupionej wcześniej działce nowy gmach domu generalnego zakonu „Regina Coeli“. Współcześnie jest to dom prowincji Polskiej Prowincji Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny.
Większość budynków znajdujących się w obrębie współczesnej ul. Moniuszki przetrwało zarówno II wojnę światową, jak też powojenne rozbiórki, które dotknęły wiele ulic miasta. Ze znaczących budowli nie ostał się budynek o numerze 1, w którym w 1932 roku zostało utworzone przedszkole i żłobek St. Theresienheim (Dom pod wezwaniem św. Teresy), prowadzone przez siostry katarzynki[7][8]. Budynku o numerze 1 ulica Moniuszki nie posiada w czasach współczesnych i raczej posiadać już nie będzie, gdyż 6 maja 1998 ten niezabudowany plac otrzymał uchwałą oficjalną nazwę „Skwer Sybiraków”[9].
W latach 1971–1975, wówczas na końcu ul. Moniuszki, został wybudowany przez Bartoszyckie Przedsiębiorstwo Budowlane nowy gmach szpitala na 181 łóżek, z apteką i zapleczem medycznym. Koszt budowy i wyposażenia wyniósł 47 milionów ówczesnych złotych[10]. 18[10] i 22 lipca[11] 1975 uroczyście otwarto placówkę kliniczną, która rozpoczęła działalność z dniem 1 sierpnia 1975. W obecnej strukturze Powiatowego Centrum Medycznego (rok 2024) funkcjonują następujące oddziały: chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej, ginekologii jednego dnia, a ponadto izba przyjęć, dział farmacji szpitalnej, pracownie, poradnie, zakłady opiekuńcze oraz Zespoły Ratownictwa Medycznego[12][13].
W 2001 roku na styku ulic Sikorskiego i Moniuszki wybudowana została charakterystyczna budowla o nazwie „Willa Millenium”. W kompleksie składającym się z dwóch budynków podzielonych na 5 segmentów znalazły miejsce zarówno placówki handlowo-usługowe (m.in. bank i market spożywczy), jak również utworzono 27 lokali mieszkalnych. Koszt inwestycji wyniósł ok. 6 mln złotych. Budowa Willi Millenium miała stanowić początek odbudowy Starego Miasta w Braniewie[14][15].
W 2011 obok gmachu szpitala wybudowano i 20 lipca 2011 – w święto Policji – oddano do użytku nową siedzibę Komendy Powiatowej Policji w Braniewie[16]. W 2015 roku ulica powiększyła się o dwa bloki mieszkalne (Moniuszki 30 i 32)[17]. W tym samym roku przy ulicy wykonano 220 m drogi pieszo-rowerowej wzdłuż budynków Szkoły Podstawowej nr 5 oraz położono chodnik wzdłuż drogi od szpitala do granic administracyjnych miejscowości[18].
Współcześnie ul. Moniuszki rozpoczyna się od ronda gen. Andersa i prowadzi do granic administracyjnych miasta, dalej droga prowadzi do pobliskiej miejscowości Rudłowo.
Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Urząd gminy Braniewo, ul. Moniuszki 5
- Dom prowincjonalny „Regina Coeli” Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny Aleksandryjskiej, ul. Moniuszki 7
- Szkoła Podstawowa nr 5 im. Ziemi Braniewskiej, ul. Moniuszki 22A
- Komenda Powiatowa Policji w Braniewie ul. Moniuszki 11A
- Powiatowe Centrum Medyczne Sp. z o.o. w Braniewie (szpital), ul. Moniuszki 13
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
-
Ulica Moniuszki, ok. 1906 -
Budynek ul. Moniuszki 2 -
Urząd Gminy, Moniuszki 5 -
Klasztor zgromadzenia katarzynek z 1906 -
Byłe koszary, teraz szkoła podstawowa -
Zabudowa z 1891 roku -
Szpital z 1975 roku -
Nowa zabudowa z lat 2010. -
Kapliczka przydrożna
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Drogi miejskie [online], www.zdpbraniewo.pl [dostęp 2022-08-28] (pol.).
- ↑ Mapa dróg [online], drogi.braniewo.pl [dostęp 2022-08-28].
- ↑ Augustin Lutterberg, Zur Baugeschichte der Altstadt Braunsberg, ZGAE, XIX, 1916, s. 711
- ↑ Augustin Lutterberg, Zur Baugeschichte der Altstadt Braunsberg, ZGAE, XIX, 1916, s. 699
- ↑ Danuta Bogdan, Jerzy Przeracki, Urzędnicy Starego i Nowego Miasta Braniewa do 1772 roku, Olsztyn 2018, s. 156
- ↑ Historia Braniewa - nieznane wydarzenia - 1817-1848 i 1893-1912. FIZYLIERZY w BRANIEWIE [online], www.historiabraniewa.hekko.pl [dostęp 2022-08-11].
- ↑ Stadt Braunsberg im Ermland: ein Familienbuch, von Walter Merten, 1976, s. 278
- ↑ Buchholz: Braunsberg im Wandel der Jahrhunderte - Kap. 9 [online], www.braunsberg-ostpreussen.de [dostęp 2022-08-11].
- ↑ Uchwała Rady Miejskiej w Braniewie nr LXV/219/98 z dnia 6 maja 1998 r. w sprawie nadania skwerowi przy ulicy Fromborska–Moniuszki w Braniewie nazwy „Skwer Sybiraków”
- ↑ a b Dwadzieścia lat braniewskiego szpitala [w:] IKAT. Ilustrowany Kurier Terenowy, 9 sierpnia 1995, s. 1–2
- ↑ Braniewski szpital ma 45 lat. Jubileusz świętowano symbolicznie, zgodnie z zasadami reżimu sanitarnego [online], braniewo.eska.pl [dostęp 2024-03-17] (pol.).
- ↑ M. M, JUBILEUSZ 45 – LECIA SZPITALA W BRANIEWIE [online], Powiat Braniewski, 23 lipca 2020 [dostęp 2022-08-11] (pol.).
- ↑ Oddziały - Powiatowe Centrum Medyczne - Braniewo [online], www.szpital-braniewo.pl [dostęp 2024-03-16].
- ↑ Braniewo. Prestiżowy kompleks mieszkalno-usługowy. Dwumiesięczne opóźnienie [w:] IKAT. Gazeta Braniewska, 9–15 listopada 2001
- ↑ Braniewo. Już za miesiąc. Willa Millenium [w:] IKAT. Gazeta Braniewska, 28 września – 4 października 2001
- ↑ Policyjna strzelnica – jeszcze w tym roku [online], Portal Braniewo, 16 marca 2021 [dostęp 2022-08-11] (pol.).
- ↑ Creo Multimedia, Budynek przy ul. Moniuszki w Braniewie - Braniewo, ul. Moniuszki, Ekobud Sp. z. o.o. - nowe mieszkania na sprzedaż od dewelopera [online], www.dopoznania.pl [dostęp 2022-08-11] (pol.).
- ↑ Zarząd Dróg Powiatowych w Braniewie. Wykonanie zadań i realizacja budżetu 2015 rok