Ulica Szeroki Dunaj w Warszawie

Warszawa
ulica
Szeroki Dunaj
Stare Miasto
Szeroki Dunaj, widok w kierunku murów obronnych
Przebieg ul. Wąski Dunaj
Położenie na mapie Warszawy ulica Szeroki Dunaj
Położenie na mapie Polski ulica Szeroki Dunaj
52°14′59,0″N 21°00′37,0″E

Targ na Szerokim Dunaju przed II wojną światową

Szeroki Dunaj – niewielki placyk na Starym Mieście w Warszawie będący zaułkiem ul. Wąski Dunaj, kończący się na uliczce podmurnej bez nazwy.

Historia

Jeszcze do połowy XIX, wraz z ulicą Wąski Dunaj, Szeroki Dunaj występował pod jedną wspólną nazwą Dunaj, pochodzącą od nazwy strumienia, który miał tutaj swoje źródło.

Od roku 1631 na Szerokim Dunaju sprzedawano ryby, po roku 1800 – warzywa i kwiaty.

Zabudowę wschodniej strony placyku tworzą kamienice będące tylną zabudową działek wytyczonych przy ulicy Nowomiejskiej, strony zachodniej – kamienice wybudowane na stosunkowo długich działkach ciągnących się ku murom obronnym Starej Warszawy.

W roku 1632 północną stronę Szerokiego Dunaju zabudowano jatkami rzeźniczymi przylegającymi do murów obronnych przy Bramie Rzeźniczej; w późniejszym okresie owe jatki zostały zastąpione kamienicami.

W latach 1937–1938 podczas odsłaniania murów obronnych rozebrano część zabudowy pierzei północnej, pozostała zabudowa ulicy została zniszczona w roku 1944 – kamienice zachowały jedynie piwnice i fragmenty fasad. Podczas odbudowy w latach 1955–63 wszystkie domy zrekonstruowano z wprowadzeniem niekorzystnych zmian i przekształceń. Zrezygnowano też z odbudowy przylegającego niegdyś do muru obronnego domu numer 12.

Otoczenie

• Relikty Bramy Rzeźniczej wraz z przejściem na międzymurze.
• Dom numer 2 był siedzibą cechu szewskiego. Kamienica została odbudowana w 1954. Obecnie znajduje się tu kameralne Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych (ul. Wąski Dunaj 10).
• Dom numer 5 przed rokiem 1790 należał do bohatera Insurekcji Warszawskiej, Jana Kilińskiego. Na budynku umieszczona jest tablica informująca o tym fakcie. W Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych vis-a-vis można obejrzeć klamrę od pasa, znalezioną w piwnicach tego domu i według muzealników należącą niegdyś do Jana Kilińskiego.
• Dom numer 13, ostatnia z odbudowanych kamienic w 1956, tzw. Dom Kata. Od lat 60. XX wieku mieści się tam Cech Rzemiosł Różnych.
• Od 1970 w północnej części Szerokiego Dunaju stoi XIX-wieczna żeliwna studnia upamiętniająca źródło, skąd brał początek płynący tu niegdyś potok.

Ciekawostki

• Na ścianie kamienicy przy ul. Wąski Dunaj 10 (od strony Szerokiego Dunaju) w 2008 umieszczono tablicę upamiętniającą Aleksandra Czamera (wł. Alexandra Chalmersa) – rodowitego Szkota, kilkukrotnego burmistrza Starej Warszawy.

Galeria

• 

  Szeroki Dunaj przed 1939, widoczna kamieniczka nr 12, które nie została odbudowana po wojnie
• 

  Kamieniczka przy ul. Wąski Dunaj 8
• 

  Wejście do Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych

Bibliografia

• Praca Zbiorowa: Katalog Zabytków Sztuki tom XI część 1: Stare Miasto. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1993, s. 370. ISBN 83-221-0628-9.
• Michał Mórawski: Bedeker Warszawski. Warszawa: Iskry, 1996, s. 77. ISBN 83-207-1525-3.