Przejdź do zawartości

Urocystis anemones

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Urocystis anemones
Ilustracja
Kupki zarodni na liściach zawilca gajowego
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

głowniaki

Rząd

Urocystidales

Rodzina

Urocystidaceae

Rodzaj

Urocystis

Gatunek

Urocystis anemones

Nazwa systematyczna
Urocystis anemones (Pers.) G. Winter
Hedwigia 19: 160 (1880)
Dolna strona porażonego liścia zawilca gajowego

Urocystis anemones (Pers.) G. Winter – gatunek podstawczaków należący do rodziny Urocystidaceae[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt niektórych roślin z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae), zwłaszcza zawilca gajowego (Anemone nemorosa) i jaskra rozłogowego (Ranunculus repens)[2].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Urocystis, Urocystidaceae, Urocystidales, Incertae sedis, Ustilaginomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1]. Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1797 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Uredo anemones. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu H.G. Winter w 1880 r.[1]

Synonimy[3]:

  • Caeoma pompholygodes Schltdl. 1826
  • Caeoma ranunculacearum Schltdl. 1824
  • Polycystis anemones (Pers.) Lév. 1847
  • Polycystis pompholygodes Lév. 1846
  • Tuburcinia anemones (Pers.) Liro 1922
  • Tuburcinia anemones (Pers.) Liro 1922 var. anemones
  • Uredo anemones Pers. 1797
  • Uredo pompholygodes Rabenh. 1844
  • Urocystis anemones (Pers.) G. Winter 1880 f. anemones
  • Urocystis anemones (Pers.) G. Winter 1880 var. anemones
  • Urocystis pompholygodes Rabenh. 1864
  • Urocystis pompholygodes Rabenh. ex A.A. Fisch. Waldh. 1867

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Na liściach, ogonkach liściowych i na łodygach porażonych roślin tworzy kupki zarodni w postaci nabrzmiałych pęcherzy, początkowo pomarańczowych, potem w miarę dojrzewania zarodników coraz ciemniejszych – pomarańczowobrązowych i czarnych. Znajdują się one pod skórką rośliny, na liściach na górnej powierzchni. Gdy zarodniki dojrzeją, pęcherze pękają i widoczna staje się czarna masa zarodników. Mają w przybliżeniu kulisty kształt i średnicę 16–37 (średnio 25,6) μm. Każdy z nich składa się z jednej ustilospory, rzadko z dwóch lub trzech, i płonnych komórek. Zazwyczaj na każdy zarodnik przypadają 2 płonne komórki. Mają barwę od żółtawej do brązowej i średnicę 6–16 (średnio 10) μm. Ściany największych z nich są nieco cieńsze od ściany ustilospory. Komórki te łatwo odrywają się od niej. Ustilospory mają kształt kulisty, nieco kanciasty, czasami wydłużony, gładką powierzchnię i średnicę 12–26 (średnio 16,1) μm[2].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Urocystis anemones jest szeroko rozprzestrzeniony. Występuje w całej Europie (w tym w Anglii i Skandynawii), w Azji poprzez obszary Rosji sięga prawie po jej wschodnie krańce. Występuje także w Japonii, na Cyprze, Kaukazie, w Turkmenistanie, Libii, Ameryce Północnej (Kanada i USA), Środkowej (Kolumbia), w Australii i Nowej Zelandii[2].

Żywicielami są gatunki należące do rodzajów jaskier, pełnik i zawilec (według klasyfikacji The Plant List pełnik i zawilec należą do rodzaju jaskier) i Traurvetteria[2]. W Polsce szczególnie często występuje na zawilcu gajowym[4]. Notowany jest także na zawilcu żółtym (Anemone ranunculoides) i zawilcu wielkokwiatowym (Anemone sylvestris)[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2018-02-17] (ang.).
  2. a b c d Mycobank. ''Urocystis anemone'' [online] [dostęp 2018-01-18].
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2018-02-17] (ang.).
  4. Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
  5. Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4