Usnea
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
brodaczka |
| Nazwa systematyczna | |
| Usnea Dill. ex Adans. Fam. Pl. 2: 7 (1763) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Usnea florida (L.) Weber ex F.H. Wigg. | |
.JPG)
Usnea Dill. ex Adans. (brodaczka) – rodzaj grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany do grupy porostów[2].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Parmeliaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Synonimy naukowe: Alectoria Link, Eumitria Stirt., Neuropogon Nees & Flot., Usneomyces E.A. Thomas ex Cif. & Tomas[3]:
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Rosną na drzewach w lasach. Plecha zwisająca, krzaczkowata lub brodata. Cechuje je duża zmienność i są trudne do oznaczenia. Zanikają z powodu nawet nieznacznych zanieczyszczeń powietrza.
Gatunki występujące w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- Usnea barbata (L.) Weber ex F.H. Wigg. 1780[4] – brodaczka właściwa
- Usnea capillaris Motyka 1960[4] – brodaczka włosowata
- Usnea carpatica Motyka 1930[4] – brodaczka karpacka
- Usnea caucasica Vain. 1899[4] – brodaczka kaukaska
- Usnea cavernosa Tuck. 1850 – brodaczka jamkowata
- Usnea ceratina Ach. 1810 – brodaczka rogowata
- Usnea chaetophora Stirt. 1883 – brodaczka gładka
- Usnea cornuta Körb. 1859[4] – brodaczka szydłowata
- Usnea esthonica Räsänen – brodaczka estońska
- Usnea faginea Motyka 1935[4] – brodaczka buczynowa
- Usnea filipendula Stirt. 1881 – brodaczka zwyczajna
- Usnea florida (L.) Weber ex F.H. Wigg. 1780 – brodaczka nadobna
- Usnea foveata Vain. 1928 – brodaczka bruzdkowana
- Usnea fragilescens Hav. ex Lynge 1921 – brodaczka subtelna
- Usnea fulvoreagens (Räsänen) Räsänen 1935 – brodaczka rozpierzchła
- Usnea glabrata (Ach.) Vain. 1915 – brodaczka łysiejąca
- Usnea glabrescens (Nyl. ex Vain.) Vain. 1925 – brodaczka szczelinowata
- Usnea glauca Motyka 1930[5] – brodaczka sztywna
- Usnea hirta (L.) Weber ex F.H. Wigg. 1780 – brodaczka kępkowa
- Usnea lapponica Vain. 1925 – brodaczka sorediowa
- Usnea leucosticta Vain. 1933[4] – brodaczka wybielona
- Usnea neglecta Motyka 1936[4] – brodaczka zaniedbana
- Usnea perplexans Stirt. 1881[1] – brodaczka sitowa (Usnea perplectans[6])[7]
- Usnea plicata (L.) Weber ex F.H. Wigg. 1780 – brodaczka spleciona
- Usnea prostrata Van. ex Räsänen 1921[4] – brodaczka wyprostowana
- Usnea silesiaca Motyka 1930[8] – brodaczka maderska
- Usnea scabrata Nyl. 1875 – brodaczka szorstka
- Usnea subfloridana Stirt. 1882 – brodaczka kędzierzawa
- Usnea wasmuthii Räsänen 1931 – brodaczka Wasmutha
Wykaz gatunków oraz nazwy polskie według W. Fałtynowicza[2]. Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[1].
Wszystkie gatunki w Polsce objęte są ochroną gatunkową[9].
W Polsce wymarły 22 gatunki[10] za [11], m.in. Usnea longissima Ach.[12] (wg nowych ujęć taksonomicznych Dolichousnea longissima (Ach.) Articus[13][14]) – brodaczka najdłuższa, która jeszcze w XX wieku występowała w Tatrach i Puszczy Białowieskiej[10] za [11]. Objęta ochroną gatunkową[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Według Index Fungorum takson niepewny
- ↑ Wymieniona pod synonimem Usnea rigida (Ach.) Motyka
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [online] [dostęp 2015-01-04].
- ↑ Volkmar Wirth. Checkliste der Flechten und flechtenbewohnenden Pilze Deutschlands – eine Arbeitshilfe. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde”. 517, s. 1-63, 1994. (niem.).
- ↑ Wymieniona pod synonimem Usnea madeirensis Motyka
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów. [dostęp 2015-01-04].
- ↑ a b Ludwik Lipnicki, Hanna Wójciak: Porosty. Klucz – atlas do oznaczania najpospolitszych gatunków. Wyd. pierwsze. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995, s. 13. ISBN 83-02-05668-5.
- ↑ a b Lista roślin zagrożonych w Polsce. Kazimierz ZARZYCKI (red.), Władysław Wojewoda (red.), Zofia HEINRICH (red.). Wyd. 2. Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Botaniki im. W. Szafera, 1992. ISBN 83-85444-05-X.
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2017-05-07] (ang.).
- ↑ Kristina Articus. Neuropogon and the phylogeny of Usnea s.l. (Parmeliaceae, Lichenized Ascomycetes). „Taxon”. 53 (4), s. 925–934, listopad 2004. ISSN 0040-0262. [dostęp 2017-05-07].
- ↑ Index Fungorum. [dostęp 2017-05-07]. (ang.).