Wałpusz (jezioro)
53°35′56″N 21°04′18″E/53,598889 21,071667| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
143,3-143,8 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
371,0-436,9 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
18146,9 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody |
II[2] (w roku 1986) |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Szczytno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego  | |
| 53°35′56″N 21°04′18″E/53,598889 21,071667
| |
Wałpusz – jezioro w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Jezioro wydłużone z północy na południe, zwężające się w północnej części. Brzegi południowej części raczej płaskie i podmokłe, na północy przeważają bardziej strome. Jezioro jest typu leszczowego. Jest czyste, jednak poprzez rabunkową gospodarkę od jakiegoś czasu trudno złowić tam duże ryby. Dno muliste, roślinność zanurzona (rogatek, rdestnica, moczarka) tworzy bujne łąki podwodne.
Jezioro jest hydrologicznie otwarte: w południowo-wschodniej zatoce wpływa Kanał Marksobski z jeziora Marksoby; na północy wpływa rzeczka z Jeziora Starokiejkuckiego; na południu wypływa rzeka Wałpusza, która poprzez Omulew łączy się z Narwią. Na terenie całego jeziora i jego brzegów obowiązuje strefa ciszy[3].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W okolicy jeziora znajduje się stosunkowo niewiele domków letniskowych, największe ich skupisko jest przy północnym krańcu, w okolicy wsi Stare Kiejkuty (dojazd jak do Starych Kiejkut). Nad jeziorem są też dwa duże ośrodki wypoczynkowe: policyjny Wyższej Szkoły Policji na północnym wschodzie i prywatny ("Cicha Polana") na południowym zachodzie, przy wsi Wałpusz.
Dane morfometryczne[edytuj | edytuj kod]
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 371,0 ha[2] do 436,9 ha[1]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 143,3 m n.p.m.[2] lub 143,8 m n.p.m.[1] Średnia głębokość jeziora wynosi 4,2 m[1], natomiast głębokość maksymalna 10,3 m[1].
Na jeziorze znajdują się dwie wyspy. Długość linii brzegowej to 14 820 m[4].
W oparciu o badania przeprowadzone w 1986 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[2].
Hydronimia[edytuj | edytuj kod]
Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Wałpusz[5]. Na mapach topograficznych północna zatoka tego jeziora występuje pod nazwą Ochódzionek[6]. Za czasów niemieckich nazywane było Waldpusch See, Walpusch i Alpus.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 393. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 393. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Gmina Szczytno, Program ochrony środowiska gminy Szczytno na lata 2016-2019 [online], s. 33.
- ↑ Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. III, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1999, s. 36–37, ISBN 83-88163-13-2.
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 366, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2010-02-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 184
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jezioro Wałpusz w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl. jezioro.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-27)].