Witold Wyspiański
Data i miejsce urodzenia |
4 października 1886 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
30 października 1945 |
Poseł do Krajowej Rady Narodowej | |
Okres |
od 1 stycznia 1944 |
Przynależność polityczna |
Witold Marian Wyspiański (ur. 4 października 1886 w Krakowie, zm. 30 października 1945 tamże) – polski geolog, nauczyciel i działacz społeczny, przewodniczący Klubu Demokratycznego w Sosnowcu (1938–1939), poseł do Krajowej Rady Narodowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Po ukończeniu studiów z dziedziny biologii, geologii i mineralogii na Uniwersytecie Jagiellońskim pracował jako nauczyciel biologii w krakowskim gimnazjum. W czasie I wojny światowej organizował Drużyny Bartoszowe w Małopolsce. W 1919 przeniósł się do Sosnowca, gdzie nauczał w Gimnazjum im. Stanisława Staszica i Gimnazjum im. Stanisława Wyspiańskiego. Działał w Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego w Zagłębiu Dąbrowskim (1923–1939) oraz Polskim Towarzystwie Przyrodników im. Kopernika (od 1926 członek ZG). W latach 1927–1930 przewodniczył okręgowemu Związkowi Nauczycielstwa Polskiego Szkół Średnich, a później do wybuchu II wojny światowej okręgowemu ZNP. W latach 30. zaangażowany w Ligę Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W 1936 został wiceprezesem Koła Polskiego Związku Myśli Wolnej. Należał do założycieli Towarzystwa Naukowego Zagłębia Dąbrowskiego. W 1938 zakładał Klub Demokratyczny w Sosnowcu, którego został prezesem. W 1939 znalazł się w szeregach Stronnictwa Demokratycznego.
W 1941 przeniósł się z terenów wcielonych do III Rzeszy do Krakowa. Działał w Polskiej Partii Robotniczej, z ramienia której skierowano go do pracy w Robotniczej Partii Polskich Socjalistów. 2 maja 1944 został przewodniczącym konspiracyjnej Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie[1]. Po wyzwoleniu pełnił obowiązki wiceprzewodniczącego WRN oraz kuratora okręgu szkolnego krakowskiego. Zasiadał w KRN – formalnie z ramienia Polskiej Partii Socjalistycznej.
Był aktywnym wolnomularzem. W 1924 współzakładał lożę „Staszic” w Sosnowcu, był jej dozorcą (1935–1936), przewodniczącym (1936–1937) oraz mówcą (1937–1938). W czasie II wojny światowej członek tajnej loży „Przesąd Zwyciężony” w Krakowie.
Był synem Antoniego i bratankiem Franciszka Wyspiańskiego oraz kuzynem Stanisława Wyspiańskiego. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim. Od 1964 do 1991 był patronem technikum elektrycznego w Dobczycach (obecnie: Zespół Szkół im. ks. Józefa Tischnera)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 1944 maj. malopolskawiiwojnie.pl. [dostęp 2022-05-20].
- ↑ Witold Wyspiański. dobczyce.edu.pl. [dostęp 2022-05-20].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ludwik Hass, Masoneria polska XX wieku: losy, loże, ludzie, Warszawa 1996
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Witold Wyspiański: Jak powstał wszechświat i człowiek : przyrodniczy pogląd na świat (1937) w bibliotece Polona
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego (okres zaborów)
- Członkowie Drużyn Bartoszowych
- Członkowie Klubów Demokratycznych (1937–1939)
- Członkowie Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela
- Członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej (1944–1948)
- Członkowie Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych
- Członkowie Związku Nauczycielstwa Polskiego (II Rzeczpospolita)
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Ludzie związani z Sosnowcem
- Nauczyciele II Rzeczypospolitej
- Pochowani na cmentarzu Rakowickim
- Politycy PPR
- Politycy Stronnictwa Demokratycznego (II Rzeczpospolita)
- Polscy nauczyciele biologii
- Polscy wolnomularze (II Rzeczpospolita)
- Posłowie do Krajowej Rady Narodowej
- Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie
- Urodzeni w 1886
- Zmarli w 1945