Wodnik molucki

Wodnik molucki
	Habroptila wallacii
	G.R. Gray, 1861
	; Ilustracja dołączona do pierwszego opisu, autor: Joseph Wolf
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	żurawiowe
Rodzina	chruściele
Podrodzina	wodniki
Rodzaj	Habroptila; G.R. Gray, 1861
Gatunek	wodnik molucki
Synonimy
	Gallirallus wallacii (G.R. Gray, 1861);
	Gallirallus wallacii (G.R. Gray, 1861);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	; Wyspa Halmahera; fioletowe punkty – stwierdzenia gatunku przed 1950 rokiem, czarne punkty – stwierdzenia współczesne, punkt czerwony – miasto Kao
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wodnik molucki^[3] (Habroptila wallacii) – gatunek średniej wielkości nielotnego ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae), endemiczny dla wyspy Halmahera w archipelagu Moluków w Indonezji. Narażony na wyginięcie.

Taksonomia: Gatunek ten opisał George Robert Gray w 1861 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”; do opisu dołączona była tablica barwna o numerze CLXXII. Autor umieścił gatunek w nowo zdefiniowanym przez siebie rodzaju Habroptila^[4]. Do tej pory wodnik molucki jest jedynym przedstawicielem tego rodzaju^[3]^[5]. Niektórzy autorzy umieszczają go w rodzaju Gallirallus^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[5].

Morfologia: Wodniki moluckie są nielotnymi ptakami o ciemnym upierzeniu z czerwonym dziobem i czerwonymi nogami^[7]. Obrączki oczne oraz płytka czołowa także czerwone^[2]. Obie płcie są do siebie podobne^[6]. Długość ciała około 40 cm^[2]^[4] (inne źródło podaje 35 cm^[6]).

Zasięg występowania: Wodnik molucki jest endemitem wyspy Halmahera w archipelagu Moluków w Indonezji^[2]^[5]. W 2012 roku stwierdzono dwa osobniki na wyspie Obi położonej na południe od Halmahery, a jak się okazało, ptak ten był znany miejscowej ludności. Status gatunku na wyspie Obi wymaga dalszych badań^[8].

Ekologia i zachowanie: Występuje na bagnistych obszarach leśnych. Jest skryty i płochliwy. Spotykany pojedynczo lub w parach, jak skrada się po dnie lasu^[7].; W 2011 roku po raz pierwszy opisano gniazdo wodnika moluckiego. Odnalezione zostało w listopadzie 2010; znajdowało się w płytkim zagłębieniu na szczycie zgniłego pnia Calophyllum inophyllum (drzewo z rodziny gumiakowatych), około 1 m nad ziemią. Podstawę gniazda stanowiły drobne, zbutwiałe kawałki drewna, nieregularnie wyścielone suchymi liśćmi. Dwa niedawno wyklute pisklęta były całkowicie pokryte czarnym puchem, z rzucającymi się w oczy, ostrymi i zakrzywionymi białymi pazurami i różowawą nagą skórą palców; ich oczy miały błękitne źrenice i szare tęczówki, ale obrączki oczne były bezbarwne; tępy dziób czarny z jasną końcówką; nogi brązowe z czarnymi smugami^[9].

Status: IUCN uznaje wodnika moluckiego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable). Liczebność populacji szacuje się na 2500–9999 dorosłych osobników. BirdLife International ocenia trend liczebności jako spadkowy ze względu na utratę siedlisk spowodowaną wylesianiem i pozyskiwaniem drewna, obecność introdukowanych drapieżników oraz polowania^[2].

Przypisy

↑ Habroptila wallacii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Habroptila wallacii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Rallinae Rafinesque, 1815 - wodniki (wersja: 2021-12-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-02-07].
↑ ^a ^b G.R.G.R. Grey G.R.G.R., List of Birds collected by Mr. Wallace at the Molucca Islands, with descriptions of New Species, etc., „Proceedings of the Zoological Society of London”, 28 (1860), 1861, s. 365, pl. CLXXII (ang.).
↑ ^a ^b ^c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-02-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Taylor, B. & E. de Juana: Invisible Rail (Gallirallus wallacii), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-02-07]. (ang.).
↑ ^a ^b Invisible Rail. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2022-02-07]. (ang.).
↑ JohnJ. Mittermeier JohnJ. i inni, A survey of the avifauna of Obi island, North Moluccas, Indonesia, „Forktail”, 29, 2013, s. 128–137 (ang.).
↑ Hanom Bashari & Bas van Balen. First breeding record of the Invisible Rail Habroptila wallacii. „BirdingAsia”. 15, s. 20–22, 2011. (ang.).

Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).