Wolfia bezkorzeniowa

Wolfia bezkorzeniowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Rodzaj	wolfia
Gatunek	wolfia bezkorzeniowa
	Nazwa systematyczna
	Wolffia arrhiza (L.) Horkel ex Wimm.; Fl. Schles. ed. 3, 140. 1857
Synonimy
	Lemna arrhiza Linnaeus, Mant. Pl. 2: 294. 1771;
	Lemna arrhiza Linnaeus, Mant. Pl. 2: 294. 1771;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wolfia bezkorzeniowa (Wolffia arrhiza (L.) Horkel ex Wimm.) – gatunek rośliny wodnej z rodzaju wolfia, z rodziny obrazkowatych (Araceae). Jest to najmniejsza roślina okrytonasienna występująca w Europie Środkowej (najmniejszą rośliną kwiatową na Ziemi jest Wolffia angusta z Australii, która osiąga zaledwie 0,6 mm długości). Gatunek w Polsce ma dość liczne, ale rozproszone stanowiska. Występuje poza tym niemal w całej Europie, w Azji, Afryce i Australii. Roślina zawleczona została także do Kalifornii oraz Brazylii^[3].

Morfologia

Pęd: Uproszczony do poziomu organizacji roślin plechowatych. Jedynym wyróżnialnym organem są zredukowane kwiaty^[5]. Owalny lub kulisty człon pędowy jest hybrydą rozwojową pochodzącą zarówno z zawiązków liści, jak i łodygi, według niektórych badaczy prawdopodobnie zatrzymanych częściowo na etapie rozwoju zarodkowego^[6]. Osiąga średnicę 0,5–1,5 mm, przy czym jest 1–1,3 razy tak długi jak szeroki oraz 1,2–1,5 raza tak wysoki jak szeroki^[3]. Pozbawiony jest korzeni i wiązek przewodzących. Górna powierzchnia członu pędowego jest intensywnie zielona, nie przejrzysta, z 10–100 aparatami szparkowymi. Brak komórek barwnikowych w tkance wegetatywnej (co różni ten gatunek od niektórych innych z rodzaju)^[3].

Biologia i ekologia

Hydrofit pływający, pleustofit obligatoryjny, lemnid (wolffieid).

Rozwój: Roślina jednoroczna, okres zimowy przeżywają na dnie zbiornika turiony. W lejkowatej kieszeni powstają zarówno pojedyncze, wegetatywne człony potomne^[7] jak i turiony^[8]. Turiony, czyli człony przetrwalnikowe są jasnozielone, kuliste i mniejsze od wegetatywnych członów unoszących się na powierzchni^[9], zawierają dużo skrobi i spory ciężar właściwy z powodu zredukowania przestrzeni międzykomórkowych, dzięki czemu opadają na dno wraz z nadejściem chłodów. Turiony kiełkują i tworzą człony potomne, gdy temperatura przekroczy 10 °C^[8]. Kwitną bardzo rzadko, od późnej wiosny do wczesnej jesieni^[10]. Kwitnące okazy tego gatunku stwierdzone zostały w Europie dotychczas tylko na dwóch stanowiskach na Kaukazie Północnym i w Istrii^[8]. Nie udało się też uzyskać kwiatów tego gatunku w warunkach laboratoryjnych. Kwiaty są najprawdopodobniej przedsłupne^[8] i wiatro- lub wodopylne^[11]. Szerokie rozprzestrzenienie związane jest przede wszystkim z ornitochorią^[12], o czym świadczy związek rozmieszczenia stanowisk z przebiegiem szlaków migracyjnych ptaków^[8].
Siedlisko: Występuje, zwykle masowo, w wodach słodkich, często w niewielkich zbiornikach wodnych. Na 1 m² mogą występować dwa miliony roślin z tego gatunku^[8].
Fitosocjologia: Gatunek uznany jest za charakterystyczny dla zbiorowisk klasy Lemnetea minoris^[12]. Często tworzy autonomiczne synuzja w ramach zespołu Wolffietum arrhizae^[8].
Genetyka: Liczba chromosomów wynosi 2n = 30, 40, 42, 44–46, 50, 60, 62^[3].

Zagrożenia i ochrona

Niektóre stanowiska w Polsce objęte są ochroną prawną (np. w okolicach Derczewa w rezerwacie przyrody Jezioro Jasne w nadleśnictwie Myślibórz^[13]).

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-25] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wolffia arrhiza. [w:] Flora of North America [on-line]. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).
↑ Wolffia arrhiza, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. T. 2: Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 454. ISBN 978-83-01-13953-7.
↑ Gordon D. Lemon, Usher Posluszny. Comparative Shoot Development and Evolution in the Lemnaceae. „Int. J Plant Sci.”. 161(5), s. 733–748, 2000. (ang.).
↑ C.D.K. Cook: Water Plants of the World. Berlin: Springer Netherland, 1974, s. 290. ISBN 90-6193-024-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Józef. Szmeja: Przewodnik do badań roślinności wodnej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006, s. 319-323. ISBN 83-7326-366-7.
↑ Wolffia. [w:] Flora of North America [on-line]. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).
↑ Flora of North America: north of Mexico. New York: Oxford University Press, 1993, s. 152-153. ISBN 0-19-513729-9.
↑ Kenneth A. Wilson. The Genera of the Arales in the Southeastern United States. „Journal of the Arnold Arboretum”. 41, s. 71, 1960. C.E. Wood. Cambridge. (ang.).
↑ ^a ^b Renata Afranowicz. Nowe stanowisko Wolffia arrhiza (L.) Wimm. na Żuławach Wiślanych. „Acta Botanica Cassubica”. 3, s. 105–107, 2002. (pol.).
↑ Ochrona przyrody w nadleśnictwie Myślibórz – strona oficjalna Lasów Państwowych

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-25] (ang.).

[america-3] Wolffia arrhiza. [w:] Flora of North America [on-line]. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).

[iucn-4] Wolffia arrhiza, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[szwey-5] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. T. 2: Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 454. ISBN 978-83-01-13953-7.

[posluszny-6] Gordon D. Lemon, Usher Posluszny. Comparative Shoot Development and Evolution in the Lemnaceae. „Int. J Plant Sci.”. 161(5), s. 733–748, 2000. (ang.).

[cook-7] C.D.K. Cook: Water Plants of the World. Berlin: Springer Netherland, 1974, s. 290. ISBN 90-6193-024-3.

[szmeja-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Józef. Szmeja: Przewodnik do badań roślinności wodnej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006, s. 319-323. ISBN 83-7326-366-7.

[america1-9] Wolffia. [w:] Flora of North America [on-line]. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).

[flora-10] Flora of North America: north of Mexico. New York: Oxford University Press, 1993, s. 152-153. ISBN 0-19-513729-9.

[arb-11] Kenneth A. Wilson. The Genera of the Arales in the Southeastern United States. „Journal of the Arnold Arboretum”. 41, s. 71, 1960. C.E. Wood. Cambridge. (ang.).

[pol-12] Renata Afranowicz. Nowe stanowisko Wolffia arrhiza (L.) Wimm. na Żuławach Wiślanych. „Acta Botanica Cassubica”. 3, s. 105–107, 2002. (pol.).

[mysli-13] Ochrona przyrody w nadleśnictwie Myślibórz – strona oficjalna Lasów Państwowych

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]